Lesbók Morgunblaðsins - 05.08.1989, Blaðsíða 3

TFgPáTg
M lO R i 'u N B V A O S_' l_ N JL
Útgefandi: Hf. Árvakur, Reykjavík. Framkvstj.:
Haraldur Sveinsson. Ritstjórar: Matthías
Johannessen, Styrmir Gunnarsson. Aöstoö-
arritstjóri: Björn Bjarnason. Ritstjórnarfulltr.:
Gísli Sigurösson. Auglýsingar: Baldvin Jóns-
son. Ritstjórn: Aöalstræti 6. Sími 691100.
Forsíðan
er þáttur í kynningu Lesbókar á íslenzkum grafík-
iistamönnum. Myndin er eftir Valgerði Hauks-
dóttur grafíklistakonu og deildarstjóra við grafík-
deild Myndlista- og handíðaskóla íslands. Myndin
heitir „Eyðimerkur/ást“ og er trérista ásamt ein-
þrykki ogpastellit, 70x100 sm., 1989. Sjánánar
um Valgerðioglisthennarábls 11.
Byltingin
í Frakklandi fyrir 200 árum er enn til umfjöllunar
og nú skrifar Siglaugur Brynleifsson um þann þátt
í framvindunni, þegar leitað var til páfans og hann
tók mjög harða afstöðu gegn byltingunni, en í
París var kóngurinn fangi og reyndi að flýja. En
þegar hann þekktist og náðist, voru örlög hans
ráðin.
Ferðablaðið
Ekið er eftir „rémantíska veginum" í Þýzkalandi
sem er vinsælasta ökuleið ferðamanna á meginl-
andinu.
Arkitektúr
á Islandi hefur auðgast að nokkrum vel teiknuðum
húsum uppá síðkastið og eitt þeirra hefur verið
sérhannað utanum bílaumboð og stendur á falleg-
um stað svo allir sjá það af brúnum yfír Elliðaárn-
ar. Það eru arkitektarnir Egill Guðmundsson og
Þórarinn Þórarinsson, sem heiðurinn eiga af þessu
húsi.

SIGURÐUR
PÁLSSON
Sumar-
dagurinn
fyrsti
Sumardaginn fyrsta
kemur sólin upp
um flegið hálsmál
austurfjallahringsins
Farfuglarnir sönggalnir
í geislum hennar
Upp spretta uppsprettur
og glitrandi þykkir laxar
í glæru stinnu vatni
á fullri ferð
í trylltri leit
að uppsprettunni
Á bakkanum hestar
á þögulum ofsahraða
Mannlausir hestar
Upp spretta uppsprettur
sumardaginn fyrsta
og kýrnar svífa
ChagalIIegar um blámann
Sigurður Pálsson er rithöfundur i Reykjavík.
B
B
Unglingavinna
Fyrir nokkrum árum átti
ég erindi að gegna í Veð-
deild Landsbankans hér
í Reykjavík og rölti þang-
að einn fagran hásumar,-
dag. Deildin var á þeim
árum ekki fræg fyrir fyr-
ir skjóta afgreiðslu, enda
biðu allmargir og þokaðist röðin hægt.
Og þokaðist þó; svo var fyrir að þakka
hægferðugri konu, sem stóð ein í af-
greiðslu og reyndist verkadrýgri en fas
hennar bar með sér. Gjaldkerar sátu í stúk-
um sínum og önnuðu verkum greiðlega
greiðlega. Víðs vegar um vinnusvæðið
stóðu ábúðarmikil skrifborð með ýmsum
búnaði, og sat fólk við fáein þeirra, sjálf-
sagt að gera gagn hvert með sínum hætti,
þótt lítt yrði ráðið í störf þeirra tilsýndar;
og einhver var svo mikilvægur að þil hafði
verið reist umhverfis skrifborðið hans.
Svo voru það strákarnir. Þrír ungling-
ar, stórir, kannski nær tvítugu, sem héldu
hópinn, glaðir og gustmiklir, og áttu ýmist
erindi inn í vinnusalinn eða út úr honum,
stundum með einhveija pappíra í höndum
sem komu frá þeim mikilvæga bak við
þilið. Þóttist ég vita, að piltarnir þeir arna
hefðu verið ráðnir í sumarvinnu í bankanu-
um. Ekki skorti þá orkuna eða fjörið,
töluðu og hlógu hver upp í annan og steðj-
uðu áfram í þvögu eins og kálfar. Pappíra-
burður þeirra hefur sjálfsagt verið ein-
hvers konar. vinna. Það gat þó engum
dulist, að býsna lítið brot af allri þessari
orku og öllum þessum gauragangi var
virkjað í vinnunar þágu, heldur voru pilt-
arnir fyrst og fremst að skemtma sér
hver við annars félagsskap.
í sveitinni heyrði ég oft talað um, að
vandi væri aðnota unglinga í vinnu marga
saman og væri farsælla að hafa þá í verki
með fullorðnum. Og víst var það mín eig-
in reynsla sem vinnandi unglings, bæði í
sveit og hér fyrir sunnan. Yfirmenn pil-
tanna í bankanum höfðu ekki séð tæki-
færi til að setja þá í verk með fullorðnum,
og ekki heldur skipt með þeim störfum.
Með þeim sýnilegu afleiðingum að þrír til
saman afköstuðu þeir hvergi nærri því sem
hver einstakur þeirra hefði hæglega kom-
ið í verk einn og ótruflaður. Hér vantaði
e.t.v. skynsamlegri verkstjórn, og kannski
var alls ekki klókt af bankanum að ráða
meira en einn ungling að sömu deiidinni.
Margir vinnustaðir geta ekki hjá því
komist að ráða í sumarvinnu hópa af jafn-
aldra unglingum, og verður þá að treysta
á skynsamiega verkstjórn til að virkja
þrótt og ijör ungdómsins. Að hafa ung’a
fólkið í verki með fullorðnum er heillaráð,
sem þó verður ekki alltaf við komið, og
síst í sjálfri „unglingavinnu“ bæjarfélag-
anna, þar sem skipulagið gefur ekki ann-
ars völ en hafa krakkana eins sér í vinnu-
hópum, oft undir stjórn verkstjóra sem
ekki eru mörgum árum eldri.
Fólk talar stundum illa um vinnubrögð-
in í unglingavinnunni; hefur séð krakka-
hópana á kjaftatörnum eða liggjandi í
sólbaði; eða séð verkafólkið unga tvístíga
við rakstur, halda rangt á hrífunni og
þokast varla áfram; eða séð raðirnar af
algölluðum unglingum potast áfram i
regnvotum blómabeðum með áhugaleysið
lekandi af hverri hreyfingu.
Þetta er misjafnt; oft sjást unglingahóp-
ar vinna vel og ijörlega, hvort sem það er
í vinnuskólum eða bæjarvinnu; og í sumum
bæjarfélögum hefur unglingavinnan betra
orð á sér en í öðrum, hvort sem það er
með réttu eða röngu.
Sem starfsmaður Kennaraháskólans hef
ég, bæði í vor og í fyrra, tekið þátt í því
að tala við umsækjendur um kennaranám,
sem nú eru látnir eiga stutt viðtal við
tvennt af starfsfólki skólans áður en um-
sóknir þeirra eru afgreiddar. Nokkuð af
þessu unga fólki liafði reynslu sem verk-
stjórar í unglingavinnu, höfðu notið sín í
því starfi og fundið sig ná tökum á því
vandasama hlutverki að virkja til vinnu
kraft og fjör heils hóps af stálpuðum
krökkum. Sú reynsla ýtti undir þau að
vilja gerast kennarar.
Enda er að mörgu leyti ekki ósvipuðu
saman að jafna. Ef það er vandi að eiga
við vinnuflokkana í ungiingavinnunni, þá
er það sami vandinn og óhjákvæmilega
er við að glíma í skólanum. Skólinn er
eins og unglingavinnan; vinnustaður barna
og unglinga, þar sem þau hafa sinn fasta
vinnutíma og sínar vinnuskyldur og eiga
að temja sér viðhorf hins dugandi og áreið-
anlega starfsmanns. Vinnustaður, þar sem
ekki er hægt að koma því við að setja
börnin eitt og eitt í verk með fullorðnum,
heldur verður stafið að fara fram í jafn-
aldrahópnum, með allri þeirri togstreitu
um orku og athygli sem slíkum félagsskap
fylgir. Það þarf engan að undra að mis-
brestur geti orðið á dugnaði og einbeitingu
hinna ungu starfsmanna, jafnt í skólanum
sem í unglingavinnunni.
Hinu er meiri ástæða til að gefa gaum,
að þrátt fyrir allt er oft vel unnið í skólun-
um. Sumir skólar hafa í því efni gott orð
á sér, rétt eins og unglingavinnan i vissum
bæjum, og góðir kennarar fínna hjá sjálf-
um sér þá sömu verkstjórnargáfu og svo
mikið veltur á í vinnuflokkum unglinganna
á sumrin. Sagan af kátu piltunum þremur
í Veðdeildinni má minna á það, hvað verk-
stjórahæfíleikinn er snar þáttur kennara-
listarinnar.
HELGI SKÚLI KJARTANSSON
LESBÓK MORGUNBLAÐSINS 5. ÁGÚST 1989 3