Lesbók Morgunblaðsins - 17.05.1997, Blaðsíða 7

NILS Gunnar Nilsson er
íslandsvinur sem sótt
hefur landið margoft
heim. Hann kom hing-
að fyrst á háskólaárum
sínum snemma á sjö-
unda áratugnum og þá
skrifaði hann greinar
héðan fyrir Kvállsposten sem út kemur í
Malmö. Nils Gunnar starfaði á Kvállsposten
í um það bil tíu ár uns hann árið 1974 var
ráðinn menningarritstjóri Sydsvenska Dag-
bladet sem hefur aðsetur í sama húsi.
Hveijir eru helstu áherslupunktar Syd-
svenska Dagbladet í menningarumfjöllun
og með hvaða hætti er áherslan önnur en
hjá Stokkhólmsblöðunum og Gautaborgar-
blöðunum?
„Sydsvenska Dagbladet er stærsta blaðið
sem kemur út í Malmö og Lundi og er því
dreift á stóru svæði. Að vísu eru önnur blöð
í Malmö sem eru Skánska Dagbladet og
Arbetet en auk þess Kvállsposten. Syd-
svenskan hefur stærsta upplagið. Það hefur
alltaf verið markmið okkar að ná til lesenda
í Malmö og Lundi en þetta eru ólíkir hópar.
Lesendahópurinn í Lundi er að miklum hluta
til menntamenn á meðan samsetning les-
endahópsins í Malmö er allt önnur og því
er þetta eins konar jafnvægisganga eða línu-
dans.
Við fylgjumst með ákveðnum málaflokk-
um á landsvísu svo sem erlendum fréttum,
viðskiptamálum og stjómmálum. Hvað varð-
ar menningarmál þá fjöllum við um allt það
markverðasta sem er að gerast í landinu á
því sviði. Við reynum að gera nýútkomnum
bókum góð skil og þegar aðrar listgreinar
eru annars vegar, til að mynda þegar sýning-
ar standa yfir á útgáfusvæðinu, þá fjöllum
við ítarlega um þær.
Við hér á þessu svæði höfum alltaf talið
það okkur til tekna að vera í námunda við
Kaupmannahöfn en raunverulegu tengslin
hafa þó verið minni en ætla mætti.
Þegar við berum okkur saman við Stokk-
hólm þá höfum við það forskot að vera nær
meginlandinu. Ég trúi því að þeir sem lesa
menningarsíður stóru dagblaðanna greini
ögn annan tón en gætir hjá okkur á Syd-
svenska. Við höfum dálítið aðra hefð svo
og annan lesandahóp auk þess sem við erum
nær Kaupmannahöfn. Þegar Oresundsbrúin
verður tilbúin munu tengslin við Kaup-
mannahöfn tvímælalaust styrkjast. Það er
ljóst að þessar breytingar eiga eftir að hafa
áhrif á útgáfu og efnisval blaðsins. Við
höfum nú þegar visst samstarf við dönsku
blöðin og má í því sambandi nefna að Syd-
svenskan og Berlingske Tidende hafa eitt
sinn haft forsíðutexta blaðanna bæði á
sænsku og dönsku. Þessi auknu tengsl leiða
ef til vill til sameiginlegs auglýsingamarkað-
ar.
ÞAÐ SEM hefur verið kosturinn
við Malmösvæðið á síðari
árum er að Malmö hefur
fengið orð á sig fyrir að vera
listastaður og leikhúsbær.
Það eru tvö sýningarhús hér
í borginni það er að segja
Rooseumsafnið og Malmö
konsthall. Sune Nordgren var mikilvæg per-
sóna fyrir Malmö konsthall en hann er nú
farinn til Stokkholms. Lars Nittve sem var
yfirmaður á Rooseumsafninu er nú forstöðu-
maður Louisianasafnsins í Danmörku. Þetta
eru framtakssamir menn og lögðu mikið til
þess að Malmö hefur verið álitin listaborg.
Þá held ég að þessi þríhymingur Malmö,
Lund og Kaupmannahöfn og Louisiana hafi
gefið ríkulegan ávöxt því að þegar stórar
sýningar eru opnaðar þá drífur að fjölda
fólks hingað á svæðið.“
Hefur innganga nokkurra norðurlanda-
þjóðanna í Evrópubandalagið haft áhrif á
norrænt menningarsamstarf að þínu mati?
„í sambandi við norrænt menningarsam-
starf þá blandast saman bæði von og upp-
gjöf. Evrópubandalagið hefur klofið Norður-
lönd í tvo hluta og því er það nú enn mikil-
vægara að halda fast í norrænt menningar-
samstarf. Þegar ég er erlendis, til dæmis í
Bandaríkjunum þá fæ ég enn sterkari til-
finningu fyrir Évrópu og þá sérstaklega
fyrir Norðurlöndunum sem eru spennandi
menningarsvæði. í þessari sífelldu Evrópu-
umræðu má maður ekki gleyma Norðurlönd-
unum, þau eru einstök samsetning. Þessi
fimm ríki eiga margt sameiginlegt en eru
samt svo ólík. Það hefur alltaf verið svo að
útkjálkar Norðurlandanna hafa átt við
ákveðin vandamál að stríða en samt fundið
sterkan vinskap. ísland og Finnland hafa
NILS Gunnar Nilsson.
MIKILVÆGT
AÐ SINNA
NORRÆNNI
SAMVINNU
Menningarritstiórinn Nils Gunnar Nilsson er
óberandi persóna í sænsku menningarlífi og ó
meóal annars sæti í UNESCO, menningarmólastofn-
un Sameinuóu þjóóanna. EINAR ÖRN GUNNARS-
SON hitti hann aó móli ó skrifstofu hans í stórbygg-
ingu Suóursænska dagblaósins.
„/ þessum heimi sem
kallast hókaútgáfu-
heimurinn eru til
tískusveiflur og þró-
unarlínur en inn á
milli gerast hlutir sem
eru algjörlega óút-
reiknanlegir. “
haft mikið samstarf. Nú eru Finnar gengnir
í Evrópubandalagið og því er skiljanlegt að
íSlendingum finnist þeir vera nokkuð fyrir
utan. Mikilvægt er að sinna norrænni sam-
vinnu á uppbyggilegan hátt. Ég er fulltrúi
hjá UNESCO, menningarmálastofnun Sam-
einuðu þjóðanna. Það er hvort tveggja í
senn mikill heiður og mikilvægt starf að
kynna Norðurlöndin innan þeirrar stofnun-
ar. Þar sem Norðurlöndin eru ein heild þá
lít ég á mig sem fulltrúa þeirra allra í nefnd-
inni fremur en fulltrúa Svíþjóðar eingöngu.
ÞAÐ ER erfitt fyrir Norður-
löndin að koma sér á fram-
færi á alþjóðlegum markaði.
Með bókmenntaverðlaunum
Norðurlandaráðs eru Norð-
urlöndin búin að festa í sessi
gott verkfæri sem nota ætti
bæði innan Norðurlandanna
og utan þeirra. Enginn dregur í efa gildi
bókmenntaverðlaunanna enda er þar komin
athyglisverð stofnun sem á hveiju ári velur
það besta frá Norðurlöndunum. Verðlaunin
eru að vísu notuð sem eins konar afborgun
ráðamanna af slæmri samvisku því að bók-
menntunum er veitt lítil athygli á öðrum
tímum ársins. Þær bækur sem tilnefndar
eru til verðlaunanna fá töluverða athygli.
Mikilvægt er að verðlaunin veita lesendum
ákveðið innsæi í hvað er að gerast á sviði
bókmennta á svæðinu. Mér finnst að nota
eigi verðlaunin til að vekja meiri athygli á
Norðurlöndunum á alþjóðavettvangi. Verð-
laununum ætti sjálfkrafa að fylgja þýðing
yfir á eitt stórt heimstungumál, ensku eða
þýsku. Slíkt myndi greiða götu norrænna
bókmennta.. Bókaútgefendur úti um allan
heim ættu þá að vita að verðlaunin væru
veitt á tilteknum árstíma og að þeim fylgdi
upphæð til að sinna þýðingu þeirra. Nú
kemur út einu sinni á ári tímaritið Nordic
Literature sem er býsna gott en er því mið-
ur illa markaðssett. Aðstandendur blaðsins
ættu sannarlega að vinna að því máli því
að þetta er góður vettvangur til að kynna
bókmenntir okkar og Norðurlöndin al-
mennt."
í kjölfar óvæntra vinsælda höfunda á
borð við Peter Hoeg og Jostein Gaarder
hefur verið talað um að augu bókmennta-
heimsins muni nú beinast að norrænum
bókmenntum í náinni framtíð. Hvert er þitt
álit á því?
„í þessum heimi sem kallast bókaútgáfu-
heimurinn eru til tískusveiflur og þróunarlín-
ur en inn á milli gerast hlutir sem eru algjör-
lega óútreiknanlegir. í þennan hóp falla
höfundarnir Jostein Gaarder og Peter Hoeg.
Hvernig á þessu stendur veit maður ekki
nákvæmlega en það er vissulega skemmti-
legt að það skuli gerast. Að baki búa náttúr-
lega útgáfufyrirtæki sem sinna sínum höf-
undum og hafa visst.þor til að taka upp á
sína arma unga efnilega höfunda og leggja
sig fram við að byggja upp sambönd við
erlendar útgáfur. Það er í sjálfu sér sérstök
listgrein að rata í þessum frumskógi af sam-
böndum en þar hafa Finnar lengi verið dug-
legir. Norðmönnum og Dönum hefur tekist
vel til líka.“
ÞÚ HEFUR oft heimsótt ís-
land. Hver er þín sýn á land
og þjóð?
„Sem stúdent í Lundi fékk
ég styrk upp á fimm þúsund
krónur íslenskar sem ég hélt
að væri hellingur af pening-
um þar til ég kannaði hver
gengisskráningin var. Upphæðin var þó of
há til að afþakka hana en of lítil til að hún
LESBÓK MORGUNBLAÐSINS ~ MENNING/LISTIR 17. MAÍ1997 7