Lesbók Morgunblaðsins - 06.09.1997, Síða 11

á myndinni.
ígja má að sé höfundur Vesturfarasetursins.
hefur hann sjálfur gert upp. Með honum á
;em starfar í Vesturfarasetrinu.
Ljósmynd/Mats Wibe Lund
KVEÐJUSTUND. Leikmynd á sýningunni sem Byggðasafn Skagfirðinga stendur að íVesturfarasetrinu:
Gömlu hjónin verða eftir, en ung hjón með barn eru að fara.
ir eru hafnar við húsið sjálft og stækkunina. ÚR BÓKASAFNI og verzlun Vesturfarasetursins, þar sem hægt er að kaupa handgerða,
Efst: Þannig lítur Vesturfarasetrið nú út. istenzka muni.
fólk áfram að fylgjast með ættingjum sínum.
Fæstir áttu þess hinsvegar kost að hittast.
Ómetanlegt er það einnig, að á síðustu ára-
tugum 19. aldar var ljósmyndatæknin komin
til sögunnar og nokkrar myndir voru þá tekn-
ar af vesturförum sem segja meira en orð
geta gert. Sú eftirminnilegasta er af stórum
hópi vesturfara um borð í skipi og hefur hún
verið stækkuð upp í Vesturfarasetrinu á Hofs-
ósi. Myndina hefur myndadeild Þjóðminjasafns
íslands einnig góðfúslega léð Lesbók og birtist
hún hér á bls. 12 og hluti hennar er stækkað-
ur upp á forsíðu. I bók Franks Ponzi, ísland
fyrír aldamót, er talið að myndin sé tekin áður
en stigið var á land í Granton og að myndin
sé eignuð Sigfúsi Eymundssyni, sem var agent
fyrir Ameríkuferðir. Hvað sem því líður er ljóst,
að myndin hefur verið tekin í góðu veðri að
sumarlagi, því þarna er einn vörpulegur maður
„snöggklæddur" eins og það var kallað, þegar
menn klæddust vestinu einu utan yfir skyrtuna.
Athyglisvert er, að engum á myndinni stekk-
ur bros. Flestir eru alvarlegir, sumir þungbún-
ir og ein kona heldur fyrir augun líkt og hún
sé að gráta. Karlarnir eru í vaðmálsfötum og
margir hafa átt kúluhatta. Konurnar dúða sig
flestar með sjölum og þær eldri eru með skott-
húfur. Eftirtektarvert er, að unga fólkið á
myndinni er ekki síður þungbúið en þeir sem
eldri eru. Enginn hefur þó vitað til fulls hvílík
mannraun þessi ferð yfir hafið gat orðið; fyrst
til Skotlands og eftir það hafði ferðalagið á
sér svipmót gripaflutninga, þegar fólkið var
flutt í yfirfullum lestum skipa um Atlantsála
og til fyrirheitna landsins þar sem óendanlegir
erfiðleikar biðu.
Vitneskjan um það Iíf sem beið vesturfar-
anna er að verulegu leyti reist á þessu tvennu;
Ameríkubréfunum sem eru ígildi annála, svo
og ljósmyndum. Enda þótt Vestur-íslendingar
hæfu útgáfu blaðs á undan öllum öðrum þjóða-
brotum í Kanada, var enginn Ari fróði eða
Sturla Þórðarson í þeirra röðum til að skrá-
setja líf þeirra og landnám í heild. Þeir eignuð-
ust eitt stórskáld, Stephan G. Stephansson.
Innsta kjarna þess að vera Islendingur fjarri
ættjörðinni orðaði hann í kvæði sem allir þekkja
og hefst svo:
Þó þú langförull legðir
sérhvert land undir fót,
bera hugur og hjarta
samt þíns heimalands mót.
Vesturfarasetrið ris
Ekki er það menntamálaráðuneytið, al-
þingismenn, opinberar nefndir eða ráð, sem
frumkvæði áttu að Vesturfarasetrinu, enda_
óvíst að það hefði þá risið á Hofsósi. Þar hef-
ur það hinsvegar orðið að veruleika vegna
þess að þar var frumkvæði og kraftur sem i
dugði til þess. Vesturfarasetrið hefur umfram
allt risið fyrir áhuga og dugnað eins manns,
Valgeirs Þorvaldssonar, bónda á Vatni í Hofs-
hreppi. Hann er fæddur 1960 á Þrastarstöðum
RIÐ A HOFSOSI
H
LESBÓK MORGUNBLAÐSINS ~ MENNING/LISTIR 6. SEPTEMBER 1997 1 1