Lesbók Morgunblaðsins - 03.10.1998, Síða 19

LEIKFELAG AKUREYRAR
RUMMUNGUR
RÆNINGI
Morgunblaðið/Kristján
AÐALSTEINN Bergdal í hlutverki Rummungs ræningja, en þarna hefur hann náð að ræna
kaffikvörninni frá ömmu frændanna Kaspars og Soffa.
LEIKFÉLAG Akureyrar frumsýnir
bamaleikritið Rummung ræningja
eftir þýska rithöfundinn Otfried
Preussler í dag, laugardaginn 3.
október, kl. 14. Leikritið um Rumm-
ung ræningja er bráðskemmtilegt
ævintýri, fullt af töfrum og ljúfri
bpennu. Höfundurinn er vinsæll víða
um heim og hafa verk hans verið þýdd á ótal
tungumál, en einungis sagan um Rummung
hefur borist hingað til lands, Hulda Valtýs-
dóttir þýddi hana á sjötta áratugnum og
Hulda systir hennar las söguna í bamatíma
þeirra systra í Ríkisútvarpinu. Bókin kom út
skömmu síðar og er eflaust flestum minnis-
stæð sem henni kynntust.
Sigrún Valbergsdóttir leikstýrir þessu
verki, en hún bjó í Þýskalandi í 8 ár og er
kunnug ævintýrinu um Rummung frá þeim
tíma. Hún segir leikritið afar skemmtilegt og
vel skrifað og hún sé þakklát Trausta Olafs-
syni leikhússtjóra fyrir að kynna það nú ís-
lenskum áhorfendum, en hún er ekki í vafa
um að þeir taki því fagnandi. AIls taka 6 leik-
arar þátt í sýningunni, en þar segir frá
frændunum Kaspar og Soffa, sem gefa
ömmu sinni forláta kaffikvörn í afmælisgjöf,
en ekki hafði hún átt hana lengi þegar hún
lendir í höndum Rummungs ræningja.
Strákarnir rata síðan í ótal ævintýr þegar
þeir freista þess að ná kvörninni aftur, m.a.
kynnast þeir galdramanninum ógurlega
Petrósilíusi Nikódamusi, sem einskis svífst í
brögðum sínum.
Sigrún sagði það nægja börnum að leikritið
snerist um kaffikvöm og að tveir piltar væm
tilbúnir að leggja sig í lífshættu hennar
vegna. „Það er góður boðskapur í þessu
verki, hið góða sigrar að lokum,“ sagði Sig-
rún. Börn gera kröfu um að sögunni vindi
fram, dálítil spenna verður að vera fyrir
hendi og þá verða börnin að geta upplifað
sjálf sig inni í ævintýrinu. „Leikritið um
Rummung uppfyllir öll þessi atriði auk þess
sem sýningin er afar litrík og myndræn,
þannig að ég held að áhorfendur okkar eigi
eftir að skemmta sér vel í leikhúsinu," sagði
Sigrún. „Það er ekki hægt að fara einhverjar
ódýrari leiðir að börnum en fullorðnum,"
bætir hún við og segir að skemmti hún sér
ekki sjálf á sýningum geti hún ekki ætlast til
að börnin hafi gaman af.
Lenda f margvislegum
hremmingum
Agnar Jón Egilsson, nýútskrifaður leikari
úr Leiklistarskóla íslands, og Oddur Bjarni
Þorkelsson, sem þekktur er fyrir leik sinn
með Leikfélagi Húsavíkur og víðar, fara með
hlutverk strákanna, Kaspars og Soffa.
„Þetta hefur gengið alveg ótrúlega vel og
verið mjög gaman, eiginlega gengið alveg
lygilega vel, maður hefur góðan tíma til að
njóta þess að leika,“ sagði Oddur Bjarni.
„Þetta eru fínir strákar, þrælskemmtilegir,
klárir og finna upp á ýmsu,“ sagði Agnar um
þá frændur Kaspar og Soffa. „Þetta eru
strákar sem til eru alls staðar á öllum tímum,
engar ofurhetjur, bara sniðugir og skemmti-
legir.“ Oddur Bjarni er sammála og bætir við
að drengirnir séu blátt áfram. Takmark
þeirra sé að bjarga kaffikvöm úr klóm
Rummungs og detti þeim ýmislegt í hug varð-
andi það verkefni, þeir lendi í margvíslegum
hremmingum, en styrkist í hverri raun.
„Þetta er litrík sýning, full af litlum sætum
gjömingum,“ segir Agnar og þeir félagar
telja að sýningin höfði til bama allt frá unga
aldri.
Oddur Bjami hefur ekki leikið í bamaleik-
riti áður, en það hefur Agnar gert og sagði
það afar krefjandi en jafnframt gefandi þegar
vel tekst til. Bömin séu gagnrýnir áhorfendur
og vekji leikritið ekki athygli þeirra megi
merkja óróleika í salnum. „Þá vilja þau bara
meira nammi eða fara fram að pissa,“ sagði '
hann. Oddur Bjami sagði að halda þyrfti
dampi allan tímann, leggja sig allan í verkið
og sjma einlægni. Þeir segja það krefjandi, en
fyrir vikið sé það skemmtilegra en flest annað
að leika í velheppnuðu bamaleikriti.
Otfried Preussler fæddist árið 1923 í Norð-
ur-Bæheimi. Forfeður hans í marga ættliði
voru glerlistamenn en faðir hans rauf hefðina
og gerðist kennari. A styrjaldarárunum var
Preussler stríðsfangi Rússa í heil fimm ár en
eftir að friður komst á settist hann að í Bæj-
aralandi þar sem hann varð skólastjóri í
bamaskóla. Því starfi gegndi hann til ársins
1970 en fram til þess tíma sinnti hann ritstörf- ^
um í hjáverkum.
Otfried Preussler hóf rithöfundarferil sinn
með þvi að skrifa bamaleikrit fyrir útvarp. í
kjölfarið fylgdu barnabækur hans og sviðs-
leikrit byggð á þeim. Njóta verk hans mikilla
vinsælda, ekki eingöngu í þýskumælandi
löndum því bækur hans hafa verið þýddar á
260 tungumál.
Preussler hefur hlotið ýmsar viðurkenning-
ar fyrir ritstörf sín. Tvívegis fékk hann þýsku
barnabókaverðlaunin og árið 1973 vann hann
til evrópsku barnabókaverðlaunanna. Þá
sæmdi forseti Austurríkis hann heiðursnafn-
bót prófessors fyrir ritstörf.
Lifandi hljóðmyndir
Sýning Leikfélags Akureyrar á Rummungi
ræningja er fyrsta sýning á leikriti eftir«
Preussler hér á landi. Hulda Valtýsdóttir
þýddi leikritið fyrir Leikfélag Akureyrar í
samvinnu við Sigrúnu Valbergsdóttur leik-
stjóra. Flutt verður frumsamin tónlist þeirra
Daníels Þorsteinssonar og Eiríks Stephensen
og söngtextar sem Hjörleifur Hjartarson hef-
ur samið fyrir sýninguna. „Þeir setja mikinn
svip á sýninguna, era á sviðinu allan tímann
með lifandi hljóðmyndir,“ sagði Sigrún leik-
stjóri.
Sem fyrr segir fara þeir félagar Agnar Jón
Egilsson og Oddur Bjarni Þorkelsson með
hlutverk strákanna tveggja, Kaspars og
Soffa, Halla Margrét Jóhannesdóttir leikur
ömmu þeirra, klukkufroskinn og álfameyna,
Aðalsteinn Bergdal fer með titilhlutverkið,
Rummung ræningja, Þráinn Karlsson leikur
galdramanninn og Ruglukoll lögregluþjón.
Daníel og Eiríkur flytja tónlist sína, Jóhann
Bjarni Pálmason hannar lýsingu og Messíana
Tómasdóttir er höfundur leikmyndar og bún-
inga.
I'OMISI
Sfgildir diskar
VIVALDI
Antonio Vivaldi: Tólf fiðlukonsertar, L’Estro
Armonico, op. 3. Sex flautukonsertar, op. 10.
Einleikarar: Monica Huggett, John Holloway,
Catherine Mackintosh, Elizabeth Wilcock
(fiðlur) og Stephen Preston (þverflauta).
Hljdmsveit: The Academy of Ancient Music.
Stjórnandi: Christopher Hogwood. Útgáfa:
Decca L’Oiseau-Lyre 458 078-2 (2 diskar).
Upptaka: 1978 og 1980. Lengd: 148T0 mín.
Verð: kr. 2.099 (Skífan).
SKIN OG SKURIR
ÞEGAR hausta fer og fólk horfir með
söknuði til liðins sumars sem var í meira lagi
sólríkt og indælt, a.m.k. hér á suðvestur-
horninu, er notalegt að hverfa til tónlistar
Vivaldis sem í svo ríkum mæli ber með sér
birtu og yl sumarsins.
L’Estro Armon/co-konsertarnir voru
gefnir út árið 1712 og urðu fljótt eins konar
fyrirmyndir slíkra tónsmíða á 18. öld.
Greina má augljós áhrif frá þeim hjá tón-
skáldum eins og Locatelli, Leclair, Tartini,
Telemann og sjálfum Jóhanni Sebastian
Bach en hann umskrifaði nokkra þeirra fyr-
ir sembal. Konsertunum er raðað í fjögur
sett þar sem hvert sett hefst á konserti fyrir
fjórar fiðlur, síðan tekur við konsert fyrir
tvær fiðlur og settinu lýkur á einleiks-
konsert. Auk þessa hafa fimm konsertanna
einleikskafla fyrir selló.
Flautukonsertana op. 10 samdi Vivaldi
talsvert seinna, líkast til í kringum 1730, og
eru flestir þeirra umritun á blokkflautu-
konsertum hans en þverflautan hafði á þess-
um ámm nýlega borist til sunnanverðrar
Evrópu. Talið er að konsertamir op. 10 hafi
verið samdir fyrir stúlkurnar í Ospedale
della Pietá í Feneyjum og em þeir hinir
fyrstu sinnar tegundar sem voru prentaðir.
Antonio Vivaldi
Hljómsveitin
The Academy of
Ancient Music tel-
ur níu hljóðfæra-
leikara og skipta
fiðluleikararnir
fjórir einleikshlut-
verkunum bróður-
lega á milli sín.
Árangurinn er
hinn ánægjuleg-
asti eins og við er
að búast hjá þessu
einvala liði.
Hraðavalið er í
hressasta lagi en
það fer þessari
tónlist langbest að
mínu mati. I túlkun hljóðfærahópsins og
stjórnanda hans Christophers Hogwood,
sem einnig leikur á sembal og orgel, er lögð
áhersla á þann tærleika og snerpu sem þessi
einstaklega glaðlega tónlist býr yfir. Hér
fara saman líflegur flutningur og vönduð
vinnubrögð, hvergi er að finna hnökra á
flutningi og oft nær hann miklu flugi eins og
í lokakafla fiðlukonsertsins nr. 2 og hinum
alþekkta nr. 6 (skyldu Suzuki-nemendur (og
foreldrar!) nokkuð svitna þegar þeir heyra
lokakaflann í meðförum AAM og Catherine
Macintosh?)
Bæklingurinn sem fylgir er sérstaklega
aðgengilegur og blessunarlega laus við þann
akademíska orðaflaum sem oft er að finna
með hljóðritunum sem gefa sig út fyrir að
vera „vísindalegar".
Þetta er vel útilátið safn, tvær og hálf
klukkustund af tónlist, en stillið ykkur um
George Enescu
að spila allan
pakkann í einu.
Vivaldi ætlaðist
ekki til þess!
GEORGE ENESCU
George Enescu:
Sinfónia nr. 8, op.
21, Rúmensk rap-
sódía op. 11, nr. 1.
Hljómsveit: BBC
Philharmonic
Orchestra. Kór:
Leeds Festival
Chorus. Stjórn-
andi: Gennady
Rozhdestvensky.
Útgáfa: Chandos
CHAN 9633.
Lengd: 67’57 mín. Verð: kr. 1.799 (Skífan).
Vart er hægt að ímynda sér stærra heljar-
stökk en það sem nú er tekið. Heimur Vi-
valdis og Enescus er býsna ólíkur af skiljan-
legum ástæðum.
Ekki er víst að tónlistarunnendur þekki
mikið til tónlistar rúmenska tónskáldsins
George Enescus (1881-1955) sem fyrst og
fremst var þekktur sem fiðluleikari og ást-
sæll kennari nokkurra fremstu fiðlusnill-
inga aldarinnar eins og þeirra Yehudi
Menuhins og Arthur Grumiaux. Að vísu er
Rapsódían op. 11 nr. 1 mjög þekkt tónsmíð
en flest annað sem Enescu samdi hefur að
mestu legið í dvala. Á undanfórnum árum
hafa menn sýnt tónlist Enescus stóraukinn
áhuga enda er hún fyllilega athyglinnar
verð. Hljómaveröld hans er nokkuð sérstök,
helst er stíllinn síðrómantískur en Enescu
líkist samt varla nokkru öðm tónskáldi.
Þriðja sinfónían er samin í skugga fyrri
heimsstyrjaldarinnar og ber hún þess greini-
leg merki. Hún er í þremur köflum og er
samin fyrir geysistóra hljómsveit og kór sem
syngur án orða í lokakaflanum. Tónmál
verksins einkennist oft af mjög þéttriðnum
vef sem stundum er erfitt að sjá í gegnum.
Því miður er ekld alltaf Ijóst hvert tónskáldið
ætlar með tónlistinni og á þetta sérstaklega
við um fyrsta kaflann sem virkar allt of lang-
ur en er þó aðeins rúmar 20 mínútur. Öðm
máli gegnir um miðkaflann sem er ógnvekj-
andi og sannfærandi stríðsmynd sem nær
hrikalegu hámarki um miðjan kaflann.
Lokakaflinn er hægur og Ijóðrænn og er þar
að finna mikið af ákaflega fallegri tónlist og
friðsæld síðustu taktanna fá orð vart lýst.
BBC-fílharmónían í Manchester er greini-
lega feiknagóð hljómsveit, það sama má
segja um kórinn sem blandast mjög vel inn í
hljómsveitarvefmn í lokakaflanum. Tækni-
menn Chandos hafa sannarlega unnið afrek
því upptakan er ótrúlega glæsileg bæði í sin-
fóníunni og Rúmensku rapsódíunni.
Fyrir þá sem lítið þekkja til Enescus og
hafa áhuga á að kynnast tónlist hans þá væri
þó rétt að byrja annars staðar og í aðgengi-
legri endanum. Til dæmis má mæla heils
hugar með hinum magnaða Strengjaoktett
sem tónskáldið samdi á unglingsárum sín-
um. Hann má finna ásamt strengjatónlist
eftir Strauss og Shostakovich á sérlega góð-
um Chandos-diski (CHAN 9131). Einnig em
Hljómsveitarsvíturnar nr. 1 og 2 falleg verk
sem samin em í þjóðlegum rúmenskum stíl.
Þær hafa verið hljóðritaðar af Marco Polo
útgáfunni (8.223144). Því miður em hljóm-
gæðin á þeim diski ekki sem best en á móti
vegur að flutningurinn er fyrirtaks góður
þannig að óhætt er að mæla með honum.
VALDEMAR PÁLSSON
LESBÓK MORGUNBLAÐSINS ~ MENNING/LISTIR 3. OKTÓBER 1998 19