Lesbók Morgunblaðsins - 14.11.1998, Blaðsíða 7

MARTIN ISEPP HÉLT MASTER CLASS NÁMSKEIÐ Á VEGUM SÖNGSKÓLANS í REYKJAVÍK
GÖMUL KYNNI VIÐ GÖGGU
LUND GERÐU GÆFUMUNINN
Hinn þekkti píanóleikari og stjórnandi Martin Isepp
hélt ó dögunum Master Class nómskeið ó vegum
Söngskólans í Reykjavík. MARGRÉT SVEINBJÖRNS-
DOTTIR ræddi við hann óður en hann hélt af landi
brott og fékk meðal annars að heyra að það var
söngkonan Gagga Lund sem vakti óhugg hans
ó Islandi þegar hann var barn að aldri.
HANN er fæddur í Vínarborg árið 1930
og tónlistin hefur alltaf leikið stórt
hlutverk í lífi hans. Þegar hann var
átta ára gamall varð fjölskyldan að
flýja gyðingaofsóknir nazista, settist að í Lund-
únum og síðan hefur hann að mestu búið þar í
borg. Starfs síns vegna hefur hann þó alla tíð
verið á miklum ferðalögum, starfað með mörg-
um af þekktustu söngvurum samtímans, staðið
fyrir óperuuppfærslum, haldið fjöldann allan af
Master Class námskeiðum og fyrir tveimur ár-
um hljóp hann í skarðið fyrir James Levine
sem stjómandi Cosi Fan Tutte eftir Mozart við
Metropolitan óperuna. Er þó aðeins fátt eitt
nefnt af ferli Martins Isepps, sem sjálfur segir
fjölbreytni í verkefnum afar mikilvæga.
Ungur að árum hóf hann nám í píanóleik,
fyrst í Vínarborg og síðar í Lundúnum, hjá Le-
onie Gombrich, sem varð kennari hans eins
lengi og hún lifði, en hún varð 98 ára gömul.
Hann hóf nám við Oxfordháskóla en þótti það
helst til fræðilegt og fór þaðan í Royal College
of Music. „En þegar allt kemur til alls var Le-
onie minn eini sanni kennari. Og svo auðvitað
móðir mín,“ segir Martin Isepp, en móðir hans
var óperusöngkonan Helene Isepp sem einnig
rak söngskóla, þar sem sonurinn hóf ungur fer-
il sinn sem undirleikari. Einn frægasti nem-
andi móður hans er án efa hin heimskunna
mezzósópransöngkona Dame Janet Baker.
Þegar Isepp var í miðju námi í Royal College
of Music var hann kvaddur til herþjónustu og
þegar hann sneri aftur, á tuttugasta og öðru
aldursári, var honum boðið starf við The Engl-
ish Opera Group, sem tónskáldið Benjamin
Britten stofnaði, fyrst og fremst til flutnings á
sínum eigin óperum. „Það var óvenjulegt og
sérstakt fyrir ungan tónlistarmann að fá tæki-
færi til að starfa með Britten og gott upphaf á
ferlinum," segir Isepp, sem lauk aldrei náminu
frá Royal Coliege.
Meðal hinna frægari söngvara sem hann hef-
ur starfað með má nefna Elizabet
Schwarzkopf, Dame Janet Baker, Jessy Norm-
an, Hugues Cuenod og John Shirley-Quirk, en
með þeim hefur hann haldið tónleika víða í
Evrópu og Bandaríkjunum og hljóðritað tU út-
gáfu á hljómplötum og geisladiskum. „Nú er
það svo með söngvara að ferli þeirra lýkur yfir-
leitt fyrr en píanóleikara, af þeirri ástæðu að
röddin endist ekki, svo að margir þeirra sem
ég hef unnið með eru nú hættir að syngja.
Yngri kynslóð söngvara vill gjarnan vinna með
undirleikurum á líku reki, svo það segir sig
sjálft að ég er ekki í eins mörgum slíkum verk-
efnum og áður, þó að enn séu þau nokkur,“
segir Martin Isepp, sem á síðari árum héfur
snúið sér æ meir að því að halda Master Class
námskeið, sem hann segir ekki síður ánægju-
legt en að standa í tónleikahaldi.
Verður aldrei leiður
ó óperum Mozarts
Isepp hefur um áratuga skeið unnið að og
staðið fyrir óperuuppfærslum, fyrst með Engl-
ish Opera Group, en síðar Glyndeboume
Opera Festival, sem upphaflega var stofnað tU
þess að færa upp óperur eftir Mozart. Nú er
efnisvaUð orðið breiðara en þó líður aldrei svo
árið að ekki sé færð upp að minnsta kosti ein
Mozart-ópera. „Eg hef unnið við óperur Moz-
arts alla mína tíð og veit því orðið dálítið um
þær. Það er sérstakt að eftir öll þessi ár finn ég
á þeim nýja fleti í hvert sinn sem ég vinn með
þær - og verð aldrei leiður á þeim. í mínum
huga eru þær hápunktur allrar óperutónlist-
ar,“ segir hann.
Á árunum 1973-1977 var Isepp stjómandi
óperudeildar Juilliard tónlistarskólans í New
York en sneri þá aftur til London og varð yfir-
maður National Opera Studio 1978-1995. „Nú
hef ég látið af störfum þar, það veitir mér
meira frelsi til annarra hluta, en ég kenni þar
þó ennþá reglulega. Svo nú má segja að ég
njóti þar allra bestu bitanna en sleppi við
stjómunarstörfin og hið daglega amstur.“
Hljóp í skarðið sem sljórnandi
á Metrepolitan
Martin Isepp heldur Master Class námskeið
í ljóða- og óperusöng fyrir aUar helstu tónlist-
arstofnanir Norður-Ameríku og einnig heldur
hann reglulega námskeið fyrir söngvara og pí-
anóleikara í þýskum Ijóðasöng fyrir Britten-
Pears School for Advanced Musical Studies.
Auk þess var hann aðstoðarstjórnandi „The
Vocal Programme" á Pacific Music Festival í
Sapporo í Japan og í fjölda ára stjórnandi „The
Academy of Singing“ í The Banff School of the
Arts í Alberta í Kanada.
Sem fyrr sagði hlotnaðist Isepp sá heiður að
BLÁSTUR OG PÍANÓ
Á ÞRIÐJU kammertónleikum vetrarins í
Kirkjuhvoli við Vídalínskh-kju í Garðabæ í dag,
laugardag kl. 17, mun Blásarakvintett Reykja-
víkur leika ásamt píanóleikai-anum Gerrit
SchuU.'Hann er jafnframt listrænn stjórnandi
og skipuleggjandi þeirra sex kammertónleika
sem haldnir eru í Garðabæ á þessum vetri.
Tónleikai-nir hefjast á kvintett fyrir blásara
eftir Franz Danzi en hann var samtímamaður
Beethovens og telst til þeirra frumkvöðla í hópi
tónskálda sem hófu blásarakvintettinn tU vegs
og virðingar á 18. öld. Því næst flytja Gerrit
Schuil og Blásarakvintett Reykjavíkur píanó-
kvintett í Es-dúr op. 16 eftir Beethoven sem
hann samdi 26 ára gamall, en flest verkin fyrir
blásara sendi hann frá sér fyrir þrítugt. Svip-
mót hins unga Beethovens leynir sér ekki í
þessari tónsmíð. Þáttur píanósins í verkinu er
mikill og minnir á þá staðreynd, að sjálfur var
Beethoven, á þeim tíma sem verkið var samið,
dáður píanósnillingur í Vínarborg.
Á síðari hluta tónleikanna flytur blásara-
kvintettinn verk eftir tónskáld 20 aldar. Fyrst
er svítan „The Picasso Set“ eftir Möltubúann
Charles CamiUeri, en hann
samdi „Picasso-safnið“ fyrir
Blásarakvintett Reykjavikm-
árið 1997. Verkið er unnið úr
safni píanólaga sem Camilleri
samdi árið 1964 eftir að hafa
séð áhrifamikla Picasso-sýn-
ingu í New York. I svítunni
leitast tónskáldið við að lýsa í
íönum andblæ mismunandi
tímaskeiða í list málarans
mikla.
Því næst er verkið „Trois piéces bréves“ eft-
ir Frakkann Jacques Ibert, eitt af ágætustu
tónskáldum Frakka á þessari öld, enda er eitt-
hvað auðþekkjanlega franskt við lögin þrjú
sem hann samdi árið 1930.
Tónleikunum lýkur svo með verkinu „Miss-
issippi Five“ eftir breska tónskáldið Jim Par-
ker frá árinu 1993. Það er eins konar kveðja til
hinna hæfileikaríku, frumlegu og lífsglöðu tón-
listarmanna sem skópu djassinn og störfuðu í
New Orleans og á fljótabátum Mississippi í
byrjun 20. aldai'.
Morgunblaðið/Þorkell
MARTIN Isepp segir þeim Sigurlaugu Jónu Hannesdóttur söngnema og Elínu Guðmundsdótt-
ur píanóleikara til á Master Class námskeiði Söngskólans í Reykjavík.
stjóma í Metropolitan óperunni fyrir tveimur
árum, sem staðgengill stjómandans James
Levine. „Levine var staddur í Flórída og hafði
fengið ennisholubólgu. Vegna þess að hann er
tónlistarmaður vildu læknamir ekki leyfa hon-
um að fljúga, því það hefði getað verið hættulegt
fyrir eymn,“ segir Isepp, sem hljóp í skarðið
með eins dags fyrirvara og stjómaði. „Það var
ákaflega spennandi og hljómsveitin, sem ég
hafði að sjálfsögðu ekki hitt fyrr, var stórkost-
leg. Ég hafði heldur aldrei fyrr stjómað í óperu-
húsi af þessari stærð, en þama eru sæti fyrir
hvorki meira né minna en 4.000 áheyrendur,"
segir hann. Isepp hefur í framhaldi af þessu ver-
ið ráðinn til fleiri verkefna á Metropolitan og
einnig við Bastilluóperana í París og The Israel
Vocal Arts stofnunina í Tel Aviv.
Isepp lætur afar vel af samstarfínu við Söng-
skólann í Reykjavík og forráðamenn hans, sem
hann segir hafa helgað líf sitt og starf skólan-
um. „Ég hef mætt miklum velvilja og stuðningi
þar þennan tíma sem ég hef verið hér á landi
og þar er unnið stórkostlegt starf,“ segir hann.
En hvernig skyldi það hafa komið til að leið
hans lá til íslands? Isepp upplýsir að þar hafi
söngkonan góðkunna Gagga Lund komið við
sögu. „Þannig var að Gagga bjó í Englandi
meðan á síðari heimsstyrjöldinni stóð og þá
urðu móðir mín og hún góðar vinkonur. Satt að
segja veit ég ekki hvort þær þekktust áður, en
ég veit að þær urðu mjög nánar vinkonur á
þessum áram. Gagga kom oft á heimili okkar
og við til hennar. Stundum héldum við tónlist-
arsamkvæmi heima, stundum söng Gagga og
stundum móðir mín. Ég fór líka oft á tónleika
hjá Göggu. Því miður fór það svo, eftir að móð-
ir mín dó og Gagga flutti frá Englandi, að ég
missti öll tengsl við Göggu. Hún var í Dan-
mörku og á Islandi og sjálfur var ég líka á
þeytingi.
Löngu seinna kom þetta svo allt upp á yfir-
borðið aftur, þegar Frank Ponzi hringdi í mig.
Hann var þá að gera heimildarmynd um Göggu
og hafði komist að því að ég þekkti hana og
vildi taka við mig viðtal til að nota í myndinni.
Hann kom svo og tök viðtalið. I framhaldi af
því fórum við svo að spjalla og ég veit eiginlega
ekki hvemig það kom til að hann spurði mig
hvort ég hefði áhuga á að koma til Islands og
halda námskeið. Ég sagði auðvitað að það gæti
verið áhugavert. Á hinn bóginn veit maður að
slíku er oft slegið fram án þess að nokkuð verði
svo úr, en mér til mikillar undrunar gerðist það
nokkrum mánuðum síðar að Frank hringdi aft-
ur og spurði hvenær ég gæti komið. Og hér er
ég,“ segir Martin Isepp og hlær.
Kemwr aftwr á næsta ári
Hann kveðst vera Frank Ponzi óendanlega
þakklátur fyrir að hafa haft milligöngu um
málið. ,Áður en ég kom hingað var ég mjög
hrifinn af landinu og langaði tfl að sækja það
heim en gat þó engan veginn ímyndað mér hve
fallegt það væri í raun og veru. Ég var svo
heppinn að hafa einn frídag til að njóta þess.
Minn góði vinur Frank Ponzi fór með mig út úr
bænum í hinu fegursta veðri og ég varð ger-
samlega gagntekinn," segir hann. Þeir komu
meðal annars að Þingvöllum, Gullfossi, Geysi,
Kerinu og á heimili Franks í Mosfellsdal.
„Þetta var mjög sérstakur dagur og þegar
hann var á enda runninn var ég þreyttari en
eftir heillar viku vinnu - en það var svo sannar-
lega þess virði,“ segir hann og ljómar allur.
Martin Isepp hefúr verið beðinn um að koma
aftur að ári og halda Master Class námskeið
við Söngskólann í Reykjavík. „Svo ég vona svo
sannarlega að af því geti orðið. Ég hef reyndar
þegar sagt við konuna mína að hún verði að
koma með mér og sjá dýrðina með eigin aug-
um,“ segir hann og kveðst ætla að reyna að
koma þvi þannig fyrir að hann hafí fleiri en
einn frídag í það skiptið.
BIÁSARAKVINTETT Reykjavíkur.
LESBÓK MORGUNBLAÐSINS ~ MENNING/LISTIR 14. NÓVEMBER 1998 7