Lesbók Morgunblaðsins - 14.11.1998, Blaðsíða 15

UM NOTT
SMÁSAGA
EFTIR EYSTEIN BJÖRNSSON
Hann gekk þröngan gang inn í stóran sal. Rauðmálaðir
veggir. Þykk, vínrauð gluggatjöld. Gyllt útflúr á gervi-
súlum í veggjunum. Barinn var á hægri hönd þegar
komið var inn. Rautt áklæði á stólunum við borðin.
Ljóshærð, hávaxin stúlka, nakin að ofan, dillaði
brjóstunum í takt við dempaða diskómúsík.
Myndlýsing: Guðný Svava Strandberg
HANN ráfar stefnulaust á mOli
borðanna. Leitar að kunnug-
legu andliti. Fólkið horfir ein-
kennilega á hann, snýr sér svo
undan. Hann sér engan sem
hann þekkir. Sest að lok-
um niður úti í horni.
Fólkið tínist frá borðunum.
Tekur fót sín í fatageymslunni og býst til brott-
farar. Hann dottar.
Þjónn hristir öxl hans.
- Tími til kominn að tölta heim, kunningi.
Hann hrekkur við, stendur á fætur, staulast
fram að dyrum.
- Varstu ekki í neinu? segir þjónninn.
Hann stansar. Þreifar í öllum vösum. Kemur
loks upp með krumpaðan miða. Fær frakkann
og fer út.
Unglingahópur við homið. Hann slangrar
þangað.
— Viljiði sígarettur? Hann dregur upp pakka.
- Hvaða tegund reykirðu, gamli? segir ljós-
hærður piltur. Winston. Hvílík lágkúra.
Hann tékur pakkann, tæmir úr honum á
malbikið og treður sígarettumar undir fótum
sér.
-Snautaðu burt, hommakvikindið þitt eða
þú vaknar upp með glóðarauga á báðum.
Fliss í hópnum.
Maðurinn kippist við. Horfir sljóum augum á
hópinn. Gengur síðan hægum skrefum niður
götuna. Hann varð að fá eitthvað að drekka.
En hvar? Það var alls staðar búið að loka.
Nokki-ir leigubílar fóru hjá, enginn þeirra laus.
Hann þrammaði áfram, vélrænt, hugsunar-
laust. Varð að fá eitthvað. Veifaði öllum bílum.
Enginn stansaði. Það var komin slydda. Blautt
hárið klesstist niður á enni hans og fyrir aug-
un. Hann hlaut að fá leigubíl fyn- eða seinna.
Bara að halda áfram.
Hann var kominn langleiðina niður i miðbæ
þegar leigubíll með LAUS merkið kom á móti
honum. Hann fór út á götuna og veifaði og veif-
aði. Bíllinn stansaði og hann hljóp að bílhurð-
inni, opnaði og klöngraðist inn.
- Uff, það var aldeilis gagn að þú birtist. Ég
var að verða úti.
- Hvert var það? spurði bflstjórinn?
- Heyrðu, áttu ekki flösku?
- Nei, sagði bflstjórinn. Ég sel ekki áfengi.
- En veistu ekki um einhvern? Geturðu ekki
komið mér í samband við — ?
- Ég er ekkert í þessum bransa, sagði bfl-
stjórinn kuldalega. Hvert ætlarðu að fara?
- Ég verð að fá eitthvað að drekka, tautaði
maðurinn, annars — Veistu ekki um neina
staði sem eru opnir núna? sagði hann svo og
horfði biðjandi framan í bflstjórann.
- Það mætti athuga það, sagði bflstjórinn ól-
undarlega og ók af stað. Hann hallaði sér aftur
á bak í sætinu og horfði út um bflrúðuna. Þeir
voru á leið í vesturátt með sjónum. Götuljósin
vörpuðu annarlegum bjarma sínum á öldurnar
við landið, síðan tók myrkrið við. —
I helköldum svörtum sjó
sofa muntu í ró
sofa muntu í sælli ró —
Þetta kom allt í einu upp í huga hans þegar
hann starði út í sortann, bergmálaði aftur og
aftur — sofa muntu í sælli ró, sofa muntu —
Bflstjórinn hægði ferðina. Þeir voru komnir
inn í verksmiðjuhverfi. Ryðgaðir tankar og vél-
arhlutar á stangli, gömul bflhræ.
-Viltu gjöra svo vel að stoppa hér. Ég þarf
að pissa.
Bflstjórinn stöðvaði bflinn.
Hann staulaðist út með erfiðismunum, gekk
nokkur skref. Húsveggur - Vélaverkstæði Sig-
urjóns - Stafli af steypurörum meðfram húsinu.
Hann gekk bakvið staflann. Stundi. Fann óum-
ræðilegan léttinn þegar bunan stóð niður af
honum. Hann hlustaði á söng bununnar og
frussið þegar hún lenti á jörðinni. Starði eins og
í leiðslu á skítugan, útkrotaðan vegginn —
Siggi trunta sýgur pung — Baddi brandur —
Stína með stóra — peace merkið á hvolfi ofan í
síðasta orðinu. Hann renndi upp rennilásnum á
buxnaklaufinni og fór aftur inn í bflinn. Bflstjór-
inn var að tala í talstöðina — er að losna við
fyllib— verð kominn eftir tíu mínútur, bless.
Hann ók hægt af stað aftur.
-Við erum að verða komnir, sagði hann.
Þetta er í portinu þarna við endann á götunni.
- Ertu viss um að það sé opið núna? spurði
farþeginn.
-Já, sagði bflstjórinn og það örlaði á
brosvipra á vöram hans. Þarna er alltaf opið.
Það er svona álíka öruggt og að Morgunblaðið
kemur út á morgnana.
-Já, tautaði farþeginn. Einhvers staðar
verða vondir að vera, Guðmundur góði — ein-
hvers staðar verða þeir að vera, Guðmundur
minn.
- Ha? Varstu að segja eitthvað? spurði bfl-
stjórinn.
-Nei, nei, ég var bara að hugsa upphátt.
Það var svo sem ekkert.
Bflstjórinn staðnæmdist við flangt báru-
járnshús á tveimur hæðum. Jarðhæðin virtst
vera vörugeymsla. Á efri hæðinni loguðu ljós
bakvið dökk gluggatjöld. Járngrindastigi með
trétröppum lá að rammgerðri hurð á annarri
hæð.
- Þú ferð bara þama upp stigann, sagði bíl-
stjórinn um leið og hann tók við greiðslunni og
ók af stað.
Hann stóð eftir með veskið í hendinni og
horfði á eftir bílnum sem silaðist áfram og
hvarf fyrir homið. Hann þreifaði í veskið. Gáði
í öll hólf. Átti hann virkilega svona lítið eftir af
peningum? Hann mundi ekki betur en hann
hefði tekið með sér heilmikla fúlgu. Vonandi
var ekki mjög dýrt héma inn. Hann varð að fá
eitthvað að drekka. Var alveg að þynnast upp,
krampinn ekki langt undan. Hann stakk vinstri
hendinni með veskinu í frakkavasann. Með
þeirri hægri tók hann um handriðið og hélt upp
stigann. Fætur hans voru þungir sem blý en
höndin sem hélt um kalda járnpípuna togaði
hann áfram. Hann hafði alltaf verið sterkur í
hægri handleggnum.
Það var gægjugat á hurðinni. Daufur ómur
af tónlist barst að eyrum hans. Hann barði að
dyrum. Ekkert svar. Hann barði aftur. Beið.
Eftir drykklanga stund opnuðust dyrnar og
ungur og kraftalegur maður í gallabuxum og
ljósbláum jakka leit á hann rannsakandi
augnaráði.
- Ert þú meðlimur hér? spurði hann.
- Nei, sagði gesturinn. Mig langaði bara að
fá mér í glas.
Ungi maðurinn virti hann fyrir sér góða
stund.
- Það kostar tvö þúsund krónur, sagði hann
svo.
Gesturinn ætlaði að segja eitthvað en beit
sig í vörina, tók tvo seðla úr veskinu og rétti
dyraverðinum.
Ungi maðurinn tók við seðlunum, opnaði
dyrnar upp á gátt og hneigði sig með ýktum
tilburðum.
- Vertu velkominn og láttu fara vel um þig.
Hann gekk þröngan gang inn í stóran sal.
Rauðmálaðir veggir. Þykk, vínrauð glugga-
tjöld. Gyllt útflúr á gervisúlum í veggjunum.
Barinn var á hægri hönd þegar komið var inn.
Rautt áklæði á stólunum við borðin í stfl við
dúkana og gluggatjöldin. í hinum enda salarins
var lítill pallur, lagður glansandi parketi. Ljós-
hærð, hávaxin stúlka, nakin að ofan dillaði
brjóstunum í takt við dempaða diskómúsík sem
kom úr tveimur hátölurum í loftinu fyrir ofan
pallinn. Slangur af fólki að drykkju við borðin.
Nokkrir karlmenn sátu á gólfinu við pallinn og
störðu áfergjulega á stúlkuna sem dansaði sinn
hæga, tilbreytingarlausa dans.
Hann gekk að barnum.
-Tvöfaldan vodka í kók, með sítrónusneið,
takk.
Sá sem afgreiddi var lágvaxinn, grannur,
miðaldra maður. Hann var ljós yfirlitum, þunn-
hærður með há kollvik. Nefið var bogið og var-
irnar þunnar. Augun litlaus og flöktandi.
Hann skellti í sig úr glasinu í tveimur sop-
um. Bað um annan, borgaði og settist við autt
borð nálægt barnum. Hann var búinn með pen-
ingana, átti ekki einu sinni fyrir sígarettum.
Hann litaðist um í salnum. Sá engan sem
hann þekkti, saup á glasinu. Ekki of stóran
sopa. Hann varð að láta þetta endast þangað til
honum dytti eitthvað í hug. Það var klappað i
hinum endanum á salnum. Stúlkan á pallinum
hafði lokið dansinum og hvarf á bakvið tjald.
Nokkrir kölluðu — Meira, meira — neðri hlut-
ann næst — bravó — þvflíkar túttur.
Skjálftinn var að hverfa úr líkama hans.
Víman læstist um hann allan. Fyrirheit um ei-
lífa sælu. Eins og draumur þar sem allt var svo
friðsælt og gott. Engin togstreita eða djöful-
gangur. Ekkert nema fógnuður í sálinni yfir
heiminum, mannfólkinu. Það birti í salnum.
Fólkið við borðin var fallegt. Glæsilega klætt.
Gleðin skein úr augum þess. Þetta var frábær
staður. Stórkostlegt að geta setið hér í friði yf-
ir glasi og notið lífsins.
Stúlkan var aftur farin að dansa á pallinum
með eitthvert dinglum-dangl á brjóstunum og
pjatlan um mjaðmir hennar virtist enn hafa
skroppið saman. Hann bar glasið að vöram
sér. Hvað var þetta? Það var tómt.
Hann stóð á fætur, gekk að barnum og bað
um annan. Á meðan sá þunnhærði blandaði
drykkinn virti hann fyrir sér flöskurnar í hill-
unum. Gulur, rauður grænn og blár. Allir
regnbogans litir - regnbogi - hann sá fyrir sér
risastóran bogann sem teygði sig upp frá foss-
inum. Hann hafði staðið við ána endur fyrir
löngu og óskað sér. Hvers hafði hann óskað?
Einhvers sem enginn mátti vita. Alsælu. Hafði
það ekki ræst? Hann brosti. Var hann ekki al-
sæll núna?
- Gjörðu svo vel.
Hann hrökk við.
- Ha? Hvað?
- Gjörðu svo vel, sagði sá þunnhærði. Hérna
er drykkurinn.
Hann seildist í vasa sinn, ætlaði að taka upp
— mundi um leið að hann var búinn með pen-
ingana, leit snöggt á glasið fyrir framan sig.
Gosið perlaði í yfirborðinu og hann fékk ómót-
stæðilega löngun til þess að hvolfa því í sig. Sá
þunnhærði stóð og horfði á hann meðan hann
leitaði í veskinu.
-Ég skil bara ekkert í þessu. Ég hélt ég
ætti nóga peninga.
Hann leitaði í öllum vösum. Ekkert. Ekki
ein einasta króna. Hann leit framan í manninn
sem beið bakvið barinn. Bogið nefið, þunnar
varirnar. Augun einkennilega litlaus. Auga-
steinarnir örsmáir, sáust varla.
-Þetta er óskiljanlegt, sagði hann aftur.
Heyrðu, get ég ekki skrifað upp á skuldaviður-
kenningu og borgað þetta svo strax á morgun?
Ég er með skilríki.
Sá þunnhærði hélt áfram að horfa á hann
þessum vatnsbláu augum. Hann fann kaldan
svitann spretta fram undir höndunum. Skjálft-
inn var ekki langt undan.
- Hvað segirðu um það? Er það ekki allt í
sómanum?
Hann rétti út höndna eftir glasinu.
Sá þunnhærði varð fyrri til. Tók glasið og
setti það undir bai’borðið.
-Mér þykir það leitt, sagði hann. Við af-
greiðum aðeins áfengi gegn staðgreiðslu. Það
er ófrávíkjanleg regla.
Ungt par kom að barnum. Stúlkan í svörtum
blúndukjól.
- Góði Siggi minn, stattu ekki þarna eins og
þvara heldur gefð’ okkur eitthvað að drekka.
Röddin var skræk, frekjuleg. Hún geiflaði
munninn, rak út úr sér tunguna. Varaliturinn
var kominn út á kinnar.
- Tvo kúba líbra, sagði pilturinn og dró upp
veskið.
Hann var lágvaxinn og samanrekinn. Hend-
ur hans, stuttar og þykkar, handléku veskið.
Digrir puttarnir drógu upp seðlana. Neglumar
með sorgarröndum, nagaðar upp í kviku.
Hann stóð eins og negldur við barinn á með-
an sá þunnhærði afgreiddi unga manninn og
starði án afláts á flöskurnar í hillunum.
Hvað átti hann að gera? Hann var ekki með
neitt fémætt. Urið? En það var orðið svo gam-
alt, fengist ekkert fyrir það. Ef hann gæti að-
eins fengið nokkur glös í viðbót þá yrði allt í
lagi. Hann varð að fá eitthvað og það fljótt,
annars — hann fann svitadropa leka niður eft-
ir bakinu.
Þeir voru aftur orðnir einir við barinn. Sá.
þunnhærði virti hann ekki viðlits. Sneiddi
sítrónur, sýslaði við flöskur og glös, fékk sér
kaffi.
Hann ræskti sig.
- Héma, hm, viltu tala aðeins við mig?
Sá þunnhærði leit upp.
- Ert þú þarna enn þá? sagði hann eins og
undrandi.
- Geturðu ekki látið mig hafa eitthvað fyrh’
þetta úr? Hann tók af sér úrið og lagði það á
borðið.
Sá þunnhærði leit varla á það og hristi höf-
uðið.
- Ertu ekki með ávísanahefti eða kort?
- Nei, ekkert svoleiðis. Er þá ekkert hægt
að gera? spurði hann með örvæntingu í rödd-
inni.
Sá þunnhærði starði aðeins á hann þegjandi.
Svo sagði hann:
- Ég gæti kannski látið þig hafa nokkur glös
fyrir hann þennan.
Hann benti á vinstri hönd hans.
Hann leit niður. Sá hringinn á baugfingrin-
um. Kipptist við og stamaði einhverju út úr
sér.
- Ha? Já, það er einmitt það. Hvar er sal-
emið?
Sá þunnhærði benti fram ganginn.
Hann sneri frá barnum og gekk eins og í
leiðslu fram ganginn. Sá merkið á hurðinni, fór
inn.
Hann pissaði, þvoði sér um hendur og andlit.
Þegar hann var búinn að þurrka sér tók hann
ofan hringinn. Lagði hann í lófa sér og virti
hann fyrir sér góða stund. Tók hann svo upp
með vísifingri og þumalputta og sneri honum
svo ljósið skein inn í hringinn Þín Lilja.
Höfundurinn er kennari.
LESBÓK MORGUNBLAÐSINS ~ MENNING/LISTIR 14. NÓVEMBER 1998 1 5'