Lesbók Morgunblaðsins - 23.01.1999, Blaðsíða 10

NÝJAR KIRKJUR UM VÍÐA VERÖ
Allt frá því le Corbusier hannaði Ronchamp-kirkjuna
snemma á öldinni hafa arkitektar litið á kirkjubyggingar
sem sérstakt tækifæri til persónulegrar skc •punar. í raun-
inni er ek kert hefðbundið lag til lengur á l< :irkjum eins og
sjá má af nokkrum dæmum úr tímaritum um arkitektúr
Dar sem 1 jallað hefur verið um kirkjubyggingar á síðustu
árum. Gísli Sigurðsson tók saman.
KAÞÓLSK
KIRKJA
í PAKS
Arkitekt kirkjunnar heitir Imre Ma-
kovecz og segir tímaritið Art - das
Kunstmagazin að hann sé í senn vin-
sælastur og umdeildastur meðal starfs-
bræðra og -systra í heimalandi sínu,
Ungverjalandi. Bærinn Paks er við
Dóná og þar er eina kjamorkuver
landsins. Það er fjarri allri hefð að
grunnflötur kirkjunnar er tvöfalt S,
form sem arkitektinn kveðst hafa fund-
ið í þjóðlegum handíðum. Þetta er eins
og sjá má timburkirkja en kúpt þakið
og sérkennilegur þrískiptur tum er allt
klætt með svörtum þakskífum. Að inn-
anverðu er þessi kirkja á grófu nótun-
um; Makovecz lætur fjóra gilda trjáboli
standa í kórnum og á milli þeirra og
einnig úr tré er upprisumynd: Svífandi
Kristur, ígildi aitaristöflu. Það er
áhrifamikið að listaverkið er úr sama
efni og hinir gildu innviðir eða súlur, ef
menn vilja nefna trjábolina svo. Um
leið má segja að í þessu felist ákveðin
náttúrudýrkun; guðdómurinn og nátt-
úran séu af sama brunni. Til þess að
draga fram bolina og Kristsmyndina er
notaður dekkri viður á bak við og
ástæða er til að benda á fallegt smáat-
riði utanhúss, þar sem eins konar torf-
veggur eða grasi gróin upphækkun er
látin styðja við kirkjuveggina.
NÝ KIRKJA í PARÍS
Margt hefur breytzt síðan kirkjusmiðir gotneska tímabilsins létu spírur og turna teygja sig sem
hæst til himins. Eitt af nýjum dæmum er kirkja í 15. hverfi Parísarborgar sem nýlega hefur verið
vígð. Að hugverkinu og hönnuninni stendur hópur arkitekta sem nefnir sig Architectural Studio. Ef
þessi kirkja hefði risið á tímaskeiði hinnar geómetrísku abstraktlistar upp úr 1950 hefði mátt segja
að hún væri skilgetið afkvæmi af þeirri hugmyndafræði. En á hinum póstmódernísku tímum nú í
aldarlok er hugmyndin naumast ættuð þaðan, heldur endurspeglar hún þann vei'uleika í nútíma
arkitektúr, og þá ekki sízt kirkjuhönnun, að allt getur gengið. Nútíma guðshús getur þess vegna
verið kúlulaga. Hér kom hönnuðum hins vegar það snjallræði í hug að taka mið af teningi sem er
jafn á hæð og breidd og hefur tilvísun í helgiskrín. Ten-
ingurinn - eða skrínið - stendur á súlum. Hér er reynt að
nálgast hugmyndina um tilbeiðslustað á nýjan hátt og
ekkert hægt að benda á sem minnir á aðrar kirkjur.
Það sem mestan þátt mun eiga í að vegfarendur staldri
við er ytri umgjörð, eins konar stálgrindabúr utan um
teninginn. Ugglaust munu einhverjir aðeins sjá þar nýja
gerð vinnupalla. Stálgrindin kemur í ljós yfir altarinu inni
í kirkjunni og altarið er ekki annað en tiltölulega lítill,
hvítur stöpull. Á bak við altarið er krossmark gefið í skyn
með lýsingu. Sívalur klukkuturn, einnig úr stálgrind, er
það eina sem segja má að rjúfi þetta reglubundna bygg-
ingarlag.
1 O LESBÓK MORGUNBLAÐSINS ~ MENNING/LISTIR 23. JANÚAR 1999