Lesbók Morgunblaðsins - 08.05.1999, Blaðsíða 4

VIÐ HOLDUM TIL HAGA
SVO ÚR VERÐI SAGA
TÍMAMÓT HJÁ
BORGARSKJALASAFNI
REYKJAVÍKUR
EFTIR ANDRÉS ERLINGSSON
Borgarskjalasafnið fær nú
aðsetur á nýjum stað, að
Tryggvagötu 15. í safninu
eru varðveitt skjöl frá öll-
um stofnunum og fyrir-
tækjum Reykjavíkurborgar
°9 þau eru varðveitt til
þess að hafa af þeim not.
Borgarskjalasafn Reyl< :ja-
víkur er opið hverjum
þeim sem vill leita upplýs-
inga í skjölum safnsins og
aðgangur er ókeypis.
UM ÞESSAR mundir fagnar
Borgarskjalasafn Reykja-
víkur merkum tímamótum í
starfsemi sinni er það flytur
starfsemi sína í nýtt hús-
næði að Tryggvagötu 15.
Við það gjörbreytast allar
aðstæður safnsins til hins
betra, bæði fyrir starfsólk sem og þá er
nýta sér starfsemi safnsins. Við slíkar að-
stæður er ekki úr vegi að staldra aðeins við
og líta um öxl til þess tíma er safnið mynd-
aðist.
Hinn 13. janúar 1916 var gefin út reglu-
gerð þar sem skrifstofur og stofnanir
Reykjavíkurbæjar voru gerðar afhending-
arskyldar um skjöl og gögn til Þjóðskjala-
safnsins, Var farið svo nákvæmlega eftir
henni að nálega öll gögn eldri en frá árinu
1908, þegar borgarstjóri var fyrst kosinn,
voru afhent Þjóðskjalasafninu og viðbótar-
sendingar borgarstjóra fóru þangað á 10
ára fresti árin 1914, 1924, og 1934. Þegar
næst hefði átt að senda Þjóðskjalasafninu
afhendingarskyld gögn samkvæmt 10 ára
reglunni, árið 1944, voru þau orðið mikið
safn. Einn galli var þá á gjöf Njarðar.
Vegna áhrifa heimsstyrjaldarinnar síðari
var Þjóðskjalasafnið í sárum, þar sem veru-
legur hluti þess hafði verið fluttur út úr
bænum sökum þess hættuástands sem
skapaðist af hugsanlegum loftárásum
þýskra flugvéla og vegna þess, og hve við-
bótarsendingin var stór, var erfitt um vik að
taka á móti henni. Var því tekið á það ráð að
raða upp skjölum bæjarskrifstofanna í hús-
næði bæjarins. Voru þau sett í þéttar
pakkningar og gengið tryggilega frá þeim
ef til brottflutnings kæmi. Þetta verk var
unnið á árunum 1942-1944 af Lárusi Sigur-
björnssyni, starfsmanni bæjarins. Þannig
myndaðist fyrsti vísir að sérstöku skjala-
safni.
Árið 1942 hafði Ámi J.I. Ámason, bókari
hjá Gasstöð Reykjavíkur, sent bæjarráði
bréf þess efnis að Reykjavíkurbær ætti að
stofna minjasafn. Með bréfinu sendi hann
gamla vaktaraklukku sem síðast hafði verið
notuð um aldamótin 1900. Þegar bærinn
keypti svo málverk og teikningar Jóns
Helgasonar af dánarbúi hans árið 1945, var
þeim komið fyrir hjá skjalasafninu ásamt
vaktaraklukkunni þannig að á svipuðum
n-í j.
Ljósmynd: Kristín Bogadóttir.
TRYGGVAGATA 15, þar sem Borgarkjalasafn Reykjavíkur, Ljósmyndasafn Reykjavíkur og aðalsafn Borgarbókasafns Reykjavíkur verða til húsa.
Ljósmynd: Kristín Bogadóttir.
AFREIÐSLA Borgarskjalasafnsins í nýja húsnæðinu, Trygvagötu 15.
Ljósmynd: Kristfn Bogadóttir.
ÞANNIG ER skjölum komið fyrir í nýrri geymslu að Tryggvagötu 15.
tíma myndaðist þarna einnig minjasafn. Því
varð úr að árið 1949 fengu söfnin húsnæði í
kjallara hússins að Ingólfsstræti 5 og þau
vom flutt þangað úr fyrri geymslum.
Með lögum um héraðsskjalasöfn 29. janú-
ar nr. 7/1947 var sýslunefndum og bæjar-
stjórnum helmilað að varðveita sjálfar skjöl
og bækur að fengnu samþykki þjóðskjala-
varðar og undir yfirumsjón hans. Árið 1951
hinn 5. maí var svo sett fram reglugerð um
héraðsskjalasöfn þar sem nánar var kveðið
á um hvað geymt skyldi í þeim. Heimild
þessa notaði bæjarstjórn Reykjavíkur
haustið 1954 eftir að bæjarráð Reykjavíkur
hafði gert svohljóðandi tillögu til bæjar-
stjórnarinnar fimmtudaginn 7. október
1954: „Bæjarstjómin ályktar að stofna
minjasafn Reykjavíkur og skipar Láms
Sigurbjömsson, skjala- og minjavörð bæj-
arins, til að veita safninu forstöðu. Er hon-
um falið að hefja þegar undirbúning að
stofnun safnsins, gera tillögur um staðarval
og tilhögun, og hafa jafnan vakandi auga á
því að varðveita sögulegar minjar bæjarins.
Skal starfsemi safnsins hagað á þá lund, að
það geti notað hlunninda laga nr. 8/1947,
um viðhald fornra mannvirkja og um minja-
söfn.“
Bæjarstjórnin samþykkti tillöguna sam-
hljóða á fundi sínum síðar sama dag. Þar
4 LESBÓK MORGUNBLAÐSINS ~ MENNING/LISTIR 8. MAÍ1999
«