Lesbók Morgunblaðsins - 23.10.1999, Side 7

Nútíma skúlptúr í Malmö Konsthall
YFIRLIT YFIR HRÆRINGAR
UNDANFARINNA ÁRATUGA
European Field, 1993, eftir Antony Gormley.
Á höggmyndasýningu í
Malmö Konsthall eru
meðal annars verk eftir
Kristján og Sigurð Guð-
mundssyni, Gormley,
Judd og fleiri. SIGRÚN
DAVÍÐSDÓTTIR skoðaði
sýninguna.
RÚMLEGA 40 þúsund litlar leirfígúrur og
aðrir skúlptúrar eftir 26 listamenn eru á
nýopnaðri sýningu í Malmö Konsthall, sem
stendur til 14. nóvember. Þótt sýningarskál-
inn sé ekki safn á hann þó gott safn verka,
sem gefin voru á síðasta áratug af sænska
listamanninum Jules Schyl og Karin, konu
hans, í von um að í Málmey yrði byggt nú-
tímalistasafn. Gjöfín samanstóð bæði af verk-
umog fé til málverkakaupa, sem er nú þrotið.
Þegai- Béra Nordal, forstöðumaður skál-
ans, kynnti sýninguna blaðamönnum sagði
hún verkin'bæði vera sýnd til að leyfa fólki að
njóta þeirra, en líka til að minna á að þau
væru til og hefðu enn ekki hlotið endanlegan
samastað. A sýningunni nú eru skúlptúrar,
sem gefa góða mynd af hræringum á því sviði
undanfarna áratugi, en málverkin úr gjöf
Schyls voru sýnd í sumar, þar á meðal verk
eftir Hrein Friðfinnsson.
Það er ekkert smávegis áhugavert að sjá
sýningu, þar sem eru verk eftir listamenn
eins og Toshikatsu Endo, Antony Gormley,
Robert Jacobsen, Donald Judd, Joseph Kos-
uth, Richard Long, Gerhard Merz, Bjprn
Nprgaard, Claes Oldenburg og Richard
Serra, að ógleymdum þeim bræðrum, Kri-
stjáni og Sigurði Guðmundssonum. Og.salur-
inn í Malmö Konsthall er eins og best verður
á kosið, þar sem umhverfið og allt rýmið eyk-
ur enn á áhrif verkanha,
„European Fields,'vprk Bretans Gormley,
er í orðsins fyllstu nierkingu stórbrotnasta
verkið. Það tilheyrir reyndar ekki gjöf
Schyls, heldur var það gert fyrir sýningu í
Malmö Konsthall 1993, en vonir standa til að
samningar takist milli Malmö Konsthall og
listamannsins um að verkið verði eign Konst-
hallen. Gormley fékk nemendur í lýðháskóla í
nágrenninu og reyndar einnig starfsmenn
Konsthallen til að móta litlar leirfígúrur, sem
síðan voru brenndar í gamalli tígulsteins-
brennslu.
Hver fígúra er því einstök og starfsmenn-
irnir, sem þarna unnu á þessum tíma, muna
enn hvernig þéir höfðu það að viðmiðun að
búá tiltíu fígúrur í hverjum einasta kaffitíma
um langa hríð. Fígúrunum er raðað á gólfið í
aflangt rými, þar sem þær fylla gólfflötinn al-
gjörlega og mynda þétta fylkingu. Nokkurs
konar smækkuð nútímaútgáfa leirhermann-
anna, sem grafnir hafa verið upp í Kína und-
anfarin ár.
Annað verk. sem gert var fyrir sýningu í
Konsthallen, er „Museum Södra Förstads-
gatan“ eftir Fi'akkann Christian Boltanski.
Hann fékk á sínum tíma fjöldann allan af
járnskápum úr gamalli herstöð, sem eru rétt
eins og skápar í sundlaugunum í gamla daga.
Síðan sendi hann bréf til íbúanna á Södra
Förstadsgatan í Málmey og bað þá um að
setja einhvern hlut þeim kæran í skápana
með þeirra götunúmeri. Það er hluti af þessu
verki, sem er í eigu Konsthallen, sem nú er til
sýnis.
Verkin á sýningunni spanna margvísleg
svið. Það er hugmyndalist eins og verkin þrjú
eftir Kristján Guðmundsson, Rafmagnsrúll-
ur, Tímahnútar og Uppspretta. Að baki þess-
ara heita virðist felast ögn gáskafengin úr-
vinnsla, þar sem takast hnyttilega á heitið,
efnið og uppsetning þess í orða- og efnisleik.
Fyrsta verkið eru venjulegar rafmagnssnúr-
ur, sem er rúllað fínlega upp í fallegt mynst-
ur. Annað verkið er þerripappír, klipptur í
fíngerða strimla, sem eru litaðir bleki, hnýtt-
ir og festir beint á vegginn. Þriðja verkið er
þakrenna.
Sigurður Guðmundsson hefur unnið mikið
af verkum í sænskan stein og verkin hans tvö
á sýningunni, Venus frá 1985 og Framtíðar;
minning frá 1992, eru einmitt slík verk. I
fyrra verkinu notar hann diabas og smíða-
jám, en í því síðara diabas og gler.
Bæði Japaninn Toshikatsu Endo og
Richard Long nota hluti úr nátturunni. Endo
vann nafnlaust verk sitt einnig fyrir sýningu í
Konsthallen, lét höggva tré í nálægum garði,
tjargaði trjábolina og raðar þeim upp í hring
svo úr verður margræð skírskotun til frum-
stæðra húsa og lista og tímatóla. Verk Long
er eitt margi-a steinverka hans, steinvölur
sem raðað er upp í hring.
Fínlegur lítill járnskúlptúr eftir Richard
Jacobsen er gott dæmi um heim þessa danska
listamanns, sem hefur sett mark sitt á danska
og norræna listasögu þessarar aldar.
Sýningin í Konsthallen er enn ein vel
heppnuð sýningin í þessum heillandi sýning-
arskála. A dögum æ stórbrotnari listasafna
og sýningarhalla er Konsthallen gott dæmi
um það að þegar allt kemur til alls er það
traust listsýn stjórnenda listastofnana sem
skiptir máli og fátt annað. Aðsóknin í Konst-
hallen sló öll met síðastliðinn vetur. Þegar
boðið er upp á sýningu eins og þá sem nú
stendur yfir er engin ástæða til að ætla annað
en að áframhald verði þar á.
Sinfóníuhljómsveit áhugamanna
VERK EFTIR ELGAR
OG CESAR FRANCK
FYRSTU tónleikar Sinfóníuhljómsveitar
áhugamanna í upphafí tíunda starfsársins
verða í Neskirkju á morgun, sunnudag, kl.
17. Stjórnandi á tónleikunum er Gunnsteinn
Olafsson. Einleik með hljómsveitinni leikur
Sigurður Halldórsson sellóleikari. A efnis-
skránni er konsert fyrir selló og hljómsveit
eftir Edward Elgar og sinfónía í d-moll eftir
César Franck.
Sigurður Halldórsson hefur síðustu ár lagt
stund á barokksellóleik og leikur m.a. reglu-
lega með hollenska fiðluleikaranum Jaap
Schröder. Þeir hafa m.a. leikið saman í
Bachsveitinni í Skálholti, og sumarið 1998 lék
Sigurður einn af sellókonsertum Vivaldis
með Bachsveitinni undir stjórn Schröders.
Sumarið 2000 mun hann flytja allar sex ein-
leikssvítur J.S. Bachs á Sumartónleikum í
Skálholti. Nýlega er lokið upptökum á geis-
laplötu þar sem Sigurður flytur einleiksverk
frá 20. öld, m.a. sónötu Kodálys op. 8. Platan
er væntanleg í byrjun næsta árs.
Gunnsteinn Ólafsson stundaði nám í tóns-
míðum við Franz Liszt-tónlistarakademíuna
í Búdapest og í hljómsveitarstjórn og tón-
fræði við Tónlistarháskólann í Freiburg í
Þýskalandi. Hann hefur víða komið við sem
kór- og hljómsveitarstjóri hér á landi og hef-
ur margsinnis stjórnað Sinfóníuhljómsveit
Islands.
Edward Elgar (1857-1934) var fyrsta at-
vinnutónskáld Englendinga - hann hafði
enga fasta stöðu og vann fyrir sér sem tón-
skáld, fiðluleikari og hljómsveitarstjóri. Frá
unga aldri lék hann á fiðlu, fyrst í áhuga-
mannahljómsveit í bænum Worcester
skammt sunnan við Birmingham og fljótlega
tók hann við stjórn hennar. Frægð utan sinn-
ar sóknar hlaut hann fyrst með Enigma-til-
brigðunum 1899. Sellókonsertinn var síðasta
mikilvæga verk hans, saminn á árum heims-
styrjaldarinnar fyrri.
Þótt César Franck (1822-90) hæfi feril sinn
sem undrabarn og væri virtur tónlistarkenn-
ari, menningarmaður og organisti í St. Clot-
hilde í París, þar sem mikið orð fór af snar-
stefjun (impróvísasjónum) hans, náði hann
ekki flugi sem tónskáld fyrr en síðustu 20 ár
ævinnar. Einu sinfóníu sína, í d-moll, lauk
hann við 1888, tveimur árum fyrir andlátið.
Staða Francks í þróun franskrar tónlistar er
umdeild, en þó mun talið að með honum hefj-
ist sú endurreisn sem Debussy og aðrir urðu
síðar hluti af.
LESBÓK MORGUNBLAÐSINS - MENNING/LISTIR 23. OKTÓBER 1999 7