Lesbók Morgunblaðsins - 26.02.2000, Page 16

'Á þessari syllu stóðu aðstoðarflugmenn Kata-
línuflugbátanna þegar góma þurfti bauju og
sést hvar flugmaöurinn heldur á baujukrókn-
um. Myndin er tekin við Ellaö í Austur-Græn-
landi 1952.
f stjórnklefa Katalínuflugbátsins TF ISJ.
Myndin er tekin 1946 á einfalda kassamynda-
vél, sem hafði hvorki hraðastillingu, stillan-
legt Ijósop né fjarlægðarstillingu og myndin er
því eins og við er að búast.
ur frá 1945-1953 en þá var honum lagt. Á sumr-
in var hann geymdur milli ferða á Skerjafírði
festur við bauju skammt frá landi. TF-ISP var
. léttari en hinar Kötumar, sem nam hjólabún-
''aðinum og var þar um eitt tonn að rasða, enda
fundu flugmenn það vel í flugtaki hve miklu
betur hún reif sig upp og var fljótari upp á
„steppið,, sem svo var kallað. Auk þess flaug
hún heldur hraðar en hinar, var oftast á um 120
hnúta hraða þegar hinar voru á um 110. Hún
var líka léttari í stýrum, var allt að því eins og
þristamir. Svo flugmenn vora allir mjög skotn-
ir íþessari flugvél.
Ágætur vinur minn og flugkennari frá fyrri
áram var um þetta leyti flugstjóri á Katalínu-
flugbátunum. Flugum við talsvert saman á ár-
unum 1952 og 1953. Eitt sinn lá leiðin austur á
firði. Við lentum á Seyðisfirði, þar voru svipti-
vindar og vindrósir um allan fjörð. Eftir lend-
ingu var það mitt hlutverk að taka baujuna,
krækja í hana og festa svo flugbátinn með vír-
lykkju meðan staðið var við. Var nú siglt að
tbaujunni á talsverðri ferð, slökkt á báðum
hreyflum, en ég missti baujuna. Þá eru báðir
hreyflar ræstir og farinn annar hringur, en illa
gekk að stýra flugbátnum að baujunni í þetta
skipti svo ég missti nú aftur af baujunni. Þá
era báðir hreyflar ræstir enn einu sinni og var
nú komið að baujunni í þriðja sinn á engu
minni ferð en fyrr, og hefur vindurinn senni-
lega blásið á eftir okkur í það skiptið. Flug-
stjórinn var nú orðinn pirraður, fannst framm-
istaða mín alveg fyrir neðan allar hellur þar
sem ég stóð þama fremst á nefi flugbátsins,
beint fyrir framan rúðuna þar sem hann sat.
Vaninn var sá að sigla þannig að baujan væri
aðeins til vinstri við nef flugbátsins svo maður
næði að krækja í vírlykkjuna sem þar var. En
nú stefndi flugbáturinn beint á baujuna og á
mikilli ferð, lenti hann á henni miðri. Mér tókst
igað krækja í hana og festa krókinn en í öllum
látunum fór baujan hálfþartinn á kaf fyrir
framan nefið, hentist svo allt í einu yfir á hægri
hliðina en við það kom kaðallinn, sem fastur
var á polla fyrir aftan mig, á eftir mér sem ör-
skot þar sem ég flúði í ofboði yfir á hægri hlið
flugbátsins og tyllti mér á smásyllu, en við
þetta allt hertist kaðallinn mjög fast að fótum
mér. Munaði engu að ég steyptist í sjóinn. Ég
æpti á flugstjórann hvort hann ætlaði að drepa
mig með þessum helvítis látum, að keyra svona
hratt að baujunni, en við sættumst fljótt og
þetta atvik gleymdist.
Reyndar var ég Ijónheppinn að fá aldrei
sjóbað, en það kom fyrir félaga mína suma
^hverja. Þá urðu menn að sitja blautir í sætum
sínum það sem eftir var ferðarinnar, sem ekki
var notalegt í stjómklefa, sem ekki var hitað-
ur.
Höfundurinn er flugmaður og Ijósmyndari.
Notagildishugsjónin
kemur ekki qlltof heim og
saman við fagurfræði
póstmódernismans, segir
ÞRÖSTUR HELGASON.
Guggenheimsafnið í Bil-
bao er listaverk í sjólfu
sér en þjónar líka hlut-
verki sínu með ógætum.
Guggenheimsafnið
í Bilbao er tákn nýrra
tíma. í stað verksmið-
junnar sem stóð á bökk-
um Nervion árinnar í
miðri borginni hefur ris-
ið eitt sérkennilegasta
listasafn í Evrópu og
þótt víðar væri leitað. Hugvitið og sköpunar-
krafturinn lýsir af byggingunni en vélasuð
verksmiðjunnar er orðið að óþægilegri minn-
ingu í huga borgarbúa.
Safnið líkist einna helst risavöxnum fiski.
Glitrandi titanplötumar minna á hreistur, hart
og stökkt en slétt og fellt, svolítið fráhrindandi
við fyrstu sýn en forvitnilegt. Fisklíkingin nær
þó ekki til byggingarformsins nema um ein-
hvers konar sæundur væri að ræða. Vissulega
má sjá langan afturmjóan búk teygja sig út úr
meginhvelfingunni en hún sjálf myndar höfuð-
lag sem reyndustu sægörpum myndi sennilega
hrylla við. En hvort sem við sjáum furðufisk út
úr þessu ævintýralega sköpunarverki kanad-
íska arkitektsins Frank 0. Gehry eða ekki þá
sendir það þægilegan framtíðarhroll niður
bakið á manni.
Tuttugustu aldar klassik
Safnið var opnað í október 1997 en það er
staðsett í miðborg Bilbao sem er menningar-
og menntamiðstöð Baskalands á Norður-
Spáni. Bygging þess var hluti af mikilli endur-
skipulagningu á borginni sem hingað til hefur
Morgunblaðið/Þröshjr Helgason
Notagildishugsjónin kemur ekki alltaf heim og saman við fagurfræði póstmódernismans.
'1 6 LESBÓK MORGUNBLAÐSINS - MENNING/LISTIR 26. FEBRÚAR 2000