Lesbók Morgunblaðsins - 25.03.2000, Blaðsíða 16

Kristján Steingrímur Jónsson. Hlaðgerður fris Björnsdóttir, nemandi í málaradeild, við vinnu sína í Listaháskóla íslands.
AÐ BÚA TIL,
EINSTAKAN SKOLA
Myndlistarmaðurinn Kristján Steingrímur Jónsson
var á síðasta ári ráðinn fyrsti deildarforseti nýstofn-
aðs Listaháskóla íslands. í samtali við ÞÓRODD
BJARNASQN segir hann frá framtíðarskipulagi
náms í myndlistardeild, þýðingu Listaháskólans
fyrir samfélagið og sjálfum sér.
yndlistarmaðurinn
Kristján Steingrímur
Jónsson var á síðasta
ári ráðinn fyrsti deild-
arforseti nýstofnaðs
Listaháskóla íslands,
við myndlistardeild, en
hún er eina deildin
^sern tekin er til starfa innan Listaháskólans.
Hinn 1. ágúst í ár tekur leiklistardeildin til
starfa undir stjóm nýráðins deildarforseta
hennar, Ragnheiðar Skúladóttur, og tónlistar-
deildin tekur síðan til starfa um leið og skólinn
er allur kominn undir eitt þak, en það gerist
vonandi eigi síðar en árið 2002 að sögn Krist-
jáns. Einnig er stefnt að því að eftir 1 til 2 ár
verði hönnunarnám, sem nú er innan mynd-
listardeildar, gert að sérstakri deild innan
skólans. Ennfremur eru hugmyndir uppi um
að byggja upp nám í arkitektúr. Talið er að
5-7 ár þurfl til uppbyggingar náms í skólanum
áður en ætla má að starfsemin verði komin í
það form sem stefnt er að.
Myndlistardeildin er reist á grunni Mynd-
lista- og handíðaskóla íslands sem hingað til
hefur séð um æðri menntun á þessu sviði. Tók
Listaháskólinn yfir starfsemi Myndlista- og
*■ handíðaskólans á síðasta ári og síðan þá hefur
deildarforseti og starfsfólk unnið hörðum
höndum að því að endurskipuleggja námið.
Framtíðarskipan námsins í myndlistardeild
er að hluta til byggt á tillögum sem Kristján
Steingrímur og Valgerður Hauksdóttir settu
saman en þegar hafa slíkar tillögur verið gerð-
ar fyrir öll helstu svið sem stefnt er að að verði
innan Listaháskólans. Kristján segir að fram-
undan séu spennandi tímar. „Að fá að byggja
svona skóla upp er í raun einstakt tækifæri.
Þetta er einstakt tækifæri til að búa til ein-
stakan skóla.
Líkt og í öðrum háskólum er miðlun þekk-
ingar eitt aðalhlutverk Listaháskóla íslands
og til að ná settum markmiðum þarf að skapa
umhverfi sem stenst akademískar kröfur. Til
þess þarf þekkingu og aðstöðu til að vinna í og
v þar er gott bókasafn t.d. mjög mikilvægt. Það
er einnig lykilatriði að Listaháskólinn hafi að-
gang að innlendum og erlendum listamönnum,
fræðimönnum, gagnrýnendum og öðrum er
taka þátt í umræðu um listir. Listaháskólinn
er eitt stærsta menningarverkefni sem ráðist
hefur verið í á undanförnum árum og ég er
sannfærður um að þegar fram líða stundir
muni það hafa mikil áhrif á íslenskt listalíf,“
segir Kristján Steingrímur.
Kristján segir að starfsemi Listaháskólans
verði mjög fjölbreytt.
„Það verða sýningarsalir, leikhús, tónleika-
salur, bókasafn og fræðasetur en allt þetta
mun hjálpast að við að gera skólann að lifandi
^miðstöð listar og listumræðu í landinu. Við er-
um til dæmis að byggja upp sérstaka stofnun
innan skólans, Opna listaháskólann, sem er
einskonar sí- og endurmenntunarstofnun fyrir
listamenn og almenning en í framtíðinni tel ég
að listaháskólinn geti veitt listamönnum vax-
andi þjónustu. Það að geta á einhvern hátt
stutt við og greitt götu íslenskra myndlistar-
manna mun skila sér í aukinni þekkingu inn í
skólann."
Engin deildaskipting innan
myndlistarsviðs og kennarar
róðnir tímabundið
Með tillögunum í skýrslu Kristjáns og Val-
gerðar er í raun verið að finna listnámi á
fyrsta háskólastigi sinn stað í menntakerfinu.
Ein tillagnanna í skýrslunni hljóðar upp á að
ekki er gert ráð fyrir deildaskiptingu innan
myndlistarsviðs, eins og þeirri er var við
Myndlista- og handíðaskólann. I staðinn fyrir
að velja ákveðna deild fá nemendur aukið
frjálsræði, bæði hvað varðar val á kennurum
og eins hvaða leiðir þau velja innan mynd-
listarsviðsins á námstímabilinu. Gert er ráð
fyrir að hver nemandi fái sína eigin vinnustofu
og að prófessorar og kennarar verði þeim til
leiðsagnar öll þrjú árin. Nemendur munu hafa
greiðan aðgang að verkstæðum þar sem sérf-
ræðileg aðstoð verður í boði og bókleg kennsla
verður efld mikið. „Við munum auka fræðilegt
nám töluvert miðað við það sem var innan
Myndlista- og handíðaskólans," segir Krist-
ján. „Þrátt fyrir að nemendur verði að hafa að-
gang að verkkunnáttu tel ég að hinn fræðilegi
þáttur námsins sé nemendum mikilvægari en
tækniþekking sem í dag er orðið tiltölulega
auðvelt að nálgast. Námið þarf síðan bæði að
tengjast aðfaramámi myndlistar sem fer fram
innan framhaldsskóla og sérskóla og svo einn-
ig meistaranámi í myndlist sem tekur við eftir
BA-próf. Ég tel reyndar mjög mikilvægt að
fara strax að huga að undirbúningi 60 eininga
meistaranáms við myndlistardeildina." Kenn-
arar verða ráðnir tímabundið að skólanum, til
að byrja með í 1-3 ár í senn. „Þessar tíma-
bundnu ráðningar ættu að þýða að umhverfið í
skólanum getur endurnýjað sig reglulega og
þessi háttur ætti að auðvelda skólanum að
vera í nánum tengslum við listheiminn. Þetta
auðveldar einnig ráðningu erlendra kennara
til skólans sem er mjög mikilvægt atriði. Það
er einnig mikilvægt að mínu mati að kennarar
sem ráðnir verða til skólans séu ólíkir, til að
breidd náist í kennarahópinn." Sú nýbreytni
fylgir upphafi háskólanáms í myndlist hér á
landi að ráðnir verða kennarar sem gegna
stöðu prófessora. Starf þeirra mun skiptast í
kennslu, stjórnun og rannsóknir. Með rann-
sóknum er bæði átt við rannsóknir í hefð-
bundnum skilningi þess orðs og hreina list-
sköpun.
Kristján segir að í upphafi sé gert ráð fyrir
að rannsóknar- og listsköpunarþáttur starfs-
ins verði um 25% af starfi prófessora en hann
segir að vonandi verði það hlutfall hærra í
framtíðinni. Nú þegar er búið að auglýsa eftir
umsóknum um fyrstu prófessorsstöðurnar við
myndlistardeild. Alls verða um 4 til 5 prófes-
sorstöður við deildina en ráðið verður í þær í
áföngum á næstu misserum og árum. „Eins og
ég gat um áðan tekur nokkur ár að byggja upp
deildina og ráðningarfyrirkomulag annarra
kennara en prófessora mun skýrast á þessum
tíma. Jafnframt tel ég eðlilegt að í framtíðinni
verði stöður auglýstar erlendis."
Mikill þrýstingur á að
stofna hönnunardeild
Myndlistardeildin skiptist í tvö svið, mynd-
listarsvið og hönnunarsvið. Bæði sviðin eru
starfandi við skólann nú þegar en stefnt er að
því að næsta haust verði hönnunarsviðinu
skipt upp í grafíska hönnun, skjámiðla- og
prentmiðlahönnun, og form- og vöruhönnun
sem aftur verður skipt upp í textílhönnun og
hönnun nytjahluta. „Það er t.d. stefnt að því
að bjóða fljótlega upp á nám í húsgagna- og
innréttingahönnun. Það er mikill áhugi hjá
ungu fólki á hverskonar hönnunarnámi og
hann eykst sífellt. Það er mikill þrýstingur á
skólann að sinna þessari námsgrein.
Sem dæmi þá er mikil eftirspurn í dag eftir
fólki með menntun í grafiskri hönnun og við
önnum ekki eftirspum enda hefur prent-
skjámiðlaiðnaðurinn vaxið mikið á undanförn-
um árum. Jafnframt er mikill vöxtur í fram-
leiðslu á sérhæfðum fatnaði og tískufatnaði
sem kallar á fleiri hönnuði á markaðinn." Upp-
bygging hönnunamámsins er hafin en hún
tekur lengri tíma en uppbygging á mynd-
listarnámi. „Það er stefnt að því að stofna
vinnuhóp sem ynni með erlendum ráðgjafa
sem fenginn yrði sérstaklega í verkefnið, og
vinnuhópurinn fengi það hlutverk að vinna að
uppbyggingu námsins. í uppbyggingunni yrði
skýrsla með tillögum að uppbyggingu hönnun-
arnáms við skólann höfð til hliðsjónar en Guð-
rún Margrét Ólafsdóttir innanhússhönnuður
og Guðmundur Oddur Magnússon, grafískur
hönnuður, unnu hana fyrir stjórn skólans. í
þessum tillögum em margar góðar hugmyndir
sem munu auðvelda þessa vinnu.“ I Mynd-
lista- og handíðaskóla íslands hefur í gegnum
árin verið boðið upp á fomám í myndlist. Þetta
nám verður flutt í annan skóla frá og með
næsta hausti enda tilheyiir það framhalds-
skólastigi að sögn Kristjáns.
„Sífellt fleiri framhaldsskólar era nú að
byggja upp aðfararnám að listmenntun á há-
skólastigi sem er mjög þýðingarmikið fyrir
Listaháskólann. Það er engin spurning að það
þarf að vera öflug listmenntun á framhalds-
skólastigi á Islandi. Nám við Listaháskólann á
að koma í eðlilegu framhaldi af aðfararnáminu
og skólastigin tvö þurfa að mætast.
Vert er að hafa í huga að skólaumhverfið er
að breytast mikið. Nemendur sem Ijúka aðfar-
arnámi í myndlist hafa mun fleiri valmögu-
leika en áður og geta sótt sína menntun beint
til erlendra háskóla. Þannig er Listaháskóli
íslands í samkeppni um nemendur og verður
að bjóða upp á nám sem ungu fólki þykir
áhugavert. Ekki má gleyma grunnskólunum
en mannauður framtíðarinnar felst í einstakl-
ingum með skapandi hugsun sem listþjálfun
ýtir svo sannarlega undir,“ segir Kristján
Steingrímur. í tillögunum að nýju skipulagi
náms í myndlistardeild er gert ráð fyrir að all-
ir nemendur fari í gegnum sameiginlegt
f imnnám á fyrsta ári, sem tekur eitt misseri.
þessu fyrsta misseri verður lögð áhersla á
hugmyndavinnu og leitast við að efla skapandi
hugsun hvers nemanda og sjálfstæð vinnu-
brögð. Jafnframt verður nemendum kynnt
starfsemi skólans þannig að þeir eigi auðveld-
ara með að nota þá möguleika sem skólinn
býður. „Þetta fyrsta misseri er hverjum nem-
anda mikilvægt. Þar leggur hann grann að
áframhaldandi námi, setur sér markmið og
velur sér námsleiðir sem auðveldar honum að
ná þeim.“ A vormisseri skiptist valið í þrjár
áherslur - tvívíð, þrívið og nýja miðla. Með tví-
víðum miðlum er átt við teiknun, málun, prent
o.fl. þar sem unnið er með þessa miðla á fram-
sækinn hátt, að því er kemur fram í tillögun-
um. Þrívíðir miðlar standa fyrir ýmiss konar
efnismótun og listræna formgerð efnis í tiltek-
ið rými. Nýir miðlar er samheiti fyrir þá miðla
sem komið hafa fram síðustu áratugi og eiga
það sammerkt að tengjast í dag á einn eða
annan hátt rafrænu umhverfi með ýmiss kon-
ar tölvuvinnu. Hér er átt við miðla eins og
gjörninga, Ijósmyndun, myndband og hljóð-
gerð sem allir eiga það sammerkt að tengjast
rauntíma.
Breytingar í takt við erlenda þróun
Nám á myndlistarsviði verður annarsvegar
fræðilegt og hinsvegar verklegt.
Fræðilegt nám er í boði allan námstímann
og tengist verklegu námi. Á öðru og þriðja ári
verður nemendum boðið upp á vinnustofur eða
„workshops" með ýmsum ólíkum listamönnum
sem vinna ákveðin verkefni með nemendum.
„Ég tel að með því að gefa nemendum kost á
að sníða námið að sínum þörfum verði námið
markvissara, þeir fái meira út úr þeim tíma
1 6 LESBÓK MORGUNBLAÐSINS - MENNING/USTIR 25. MARS 2000