Tíminn - 14.03.1967, Blaðsíða 8

8
ÞRIÐJUDAGUR 14. marz 1967
TÍMINN
JAKOB V. HAFSTEIN:
KALDAR KVEDJUR
OG ÁHUGAMANNA
TIL LAXVEIÐI-
UM FISKIRÆKT
í Morguniblaðinu hinn 11. des.
1966 birtist smágrein eftir for-
mann Landssambands veiðiréttar-
eigenda, fyrrverandi skólastjóra,
Þóri Steinþórsson í Reykholti.
Greinarkorn (þetta fjallar að mestu
um laxveiðarnar við Grænland og
getgátur þær, sem komið hafa
fram í blöðum um það, hvort
þessar miklu veiðar Dana við
Grænland séu ekki m.a. orsök i
minnkandi laxveiði tvö síðustu ár-
in í mörgum íslenzkurr, laxveiði-
ám. Skal ekki nánar ræv.t um þetta
atriði að sinni. En í þessari yfir-
lætislausu smágrein er þó að
finna merkilega tvíeggjáða send-
ingu til stangaveiðimanna og leigu
takanna á veiðiréttindum bænda,
en þar stendur þetta:
„Þá vil ég, að gefnu tilefni, benda
eigendum veiðivatna á það, að
þrátt fyrir minnkandi veiði í
nokkrum ám landsins síðastliðið
sumar, sé ég ekki ástæðu til að
þeir Iækki kröfur sínar um veiði-
leigur, nema glveg sérstakar ástæð
ur séu til".
Næst er svo þess að geta, að
þegar Búnaðarþing var sett nú
fyrir skemmstu fórust Þorsteini
Sigurðssyni frá Vatnsleysu, for-
ystumanni bændasamtakanna,
þannig orð í setningarræðu sinni:
Vísir 21. febr.:..,
„Þorsteinn sagði, að þróunin i
þeim málum væri ekki i rétta
átt, það mætti ekki draga þessa
atvinnugrein úr höndum bænda,
en peningasterkir sportveiðimenn
/hefðu á undanfömum árum
keypt(H) upp hverja ána á fætur
annarri, og svo væri einnig um
vötnin(!!)"
Loks lætur svo sjálfur búnaðar-
málastjórinn, Halldór Pálsson,
heldur betur í sér beyra við um-
ræðurnar um fiskiræktunarmálin
á yfirstandándi Búnaðarþingi og
sendir leigutökum veiðiréttind-
anna og stangaveiðimönnum kveðj
ur sínar á eftirfarandi ótvíræðan
hátt:
Tilvitnun í Mbl. 10. marz:
„Þetta er landbúnaðarmál. Það
þarf að tryggja það sem bezt, að
veiðirétturinn verði ekki skilinn
frá jörðunum né hlunnindin tek-
in undan þeim. Bændur eiga að
taka tillit til heilbrigðrar fræði-
mennsku, en allar gælur við spart
veiðimenn eru óþarfar“, sagði
bú naðarmálas t j órL“
Það er dálítið forvitnilegt og
um leið skemmtilegt að bera sam-
an málflutning og orðbragð þess-
ara þriggja bændaforkólfa um
þessi mál.
Fyrst er það svolítill goluþytur,
enda gerir formaður Landssam-
bands veiðiréttareigenda sér það
greinilega ljóst, að það er hvorki
hýggilegt né vænlegt til árangurs
að höggva of hart og títt að vænt-
anlegum viðsemjendum sinum um
greiðslu fyrir veiðiréttindi í ám og
vötnum. En „broddurinn“ í garð
stangaveiðimanna og leigutaka
veiðiréttinda leynir sér þó ekki
ef gaumgæfilega er í málið lesið.
Sdðan eru bændur — eða nánar
tiltekið fulltrúar þeirra á Bún-
aðarþingi — eggjaðir lögeggjan
við setningu Búnaðarþings af aðal-
forvígismanni þeirra, Þorsteini
Sigurðssyni á Vatnsleysu. Nú er
ekki lengur um neinn goluþyt að
ræða, heldur allhvassan storm Og
þessum gusti slengir hann fyrir-
varalaust framan í hina fjölmörgu
leigutaka veiðiréttinda af bænd-
um. Broddurinn er orðinn að
breiðfjaðra spjóti í munni bænda-
forkóllsins Þorsteins a Vatns'.eysu
og ber orðaval hans allt merki
þess, ao slíkur málflutningur sem
þessi, mundi falla í góðan jarðveg
fulltrúa veiðiréttareigenda, er
Búnaðarþingið sitja og ef til vill
hyggur hann að með þessu mót.i j
muni hann geta komið þeirri skoð
un og þeim ásetningi inn hjá veiði
réttareigendum. að þeir skuli í i
framtíðinni, hvað þetta snertir, |
hugsa „bæjalýðnum" þegjandi
þörfina.
Loks keyrir þó um þverbak,
þegar sjálfur búnaðarmálas'jór-
inn, minn gamli skólabróðir og
kunningi, Halldór Pálsson, stígur
í ræðustólinn og kveðui sér hijóðs
um fiskiræktunarmálin á Búnaðar-
þingi. Þá er golan orðin að aftaka-
veðri og það beinlínis rýkur og
sýður í kringum hann. Engar gæl-
ur við veiðimenn — þarna hafið
þið það. Manni koma ósjálfrátt
í hug hin víðfrægu orð heims-
meistarans í hnefaleikum í þunga
vigt, Cassiusar Clay — öðru nafni
Múhamed Ali: „I am the greatest"
— ,Ég er mestur allra“ — og
síðan ríður kjaftshöggið af, rot-
jhöggið, beint framan í mótstöðu-
manninn — í þessu tilfelli „land-
eyðumar“, leigutaka veiðiréttind-
anna, stangaveiðimenn alla. Minna
mátti ekki gagn gera.
En mér er spurn: Halda þessir
þrír ágætu bændaforkólfar raun-
verulega að þeir þjóni á þennan
hátt bezt stétt sinni, sjálfum sér,
virðingu sinni og gagnlegu gengi
fiskiræktunarmálanna með slíkum
málflutningi? Ég á bágt með að
trúa slíku eftir kynnum mínum
við menn þessa fyrr qg síðar. Og
ég vil mega vona, að' þessi hugs-
unarháttur eigi ekki djúpar ræt-
ur og að slík orð, sem hér hafa
Jakob Hafstein
verið látin falla, hafi verið mælt
í fljótræði og með lítilli fyrír-
hyggju Min skoðun er sú gð hags-
munir veiðiréttareigenda og neyt-
enda þeirra hljóti og eigi að fara
saman í þessum miklu framtíðar-
og hagsmunamálum allrar þjóðar-
innar og að slíku beri að stefna.
Það er að mínum dómi orðið
aðkallandi fyrir forVígismenn veíði
réttareigenda, og þá ekki sízt fyrir
þá þrjá, sem ég hefi vísað til hér
að framan, að spyrja sjálfa sig
gaumgæfilega eftirfarandi spúrn-
inga:
Hversvegna höfum við ekki
löngu fyrr tekið mál þessi föstum
og ákveðnum tökum til úrbóta og
varanlegra framfara eins og aðrar
menningarþjóðir?
Hverjir eru það raunverulega sem
vakið hafa okkur af hinum langa
Þyrnirósarsvefni í málum þessum
og vakið hinn brennandi áhuga,
sem nú, sem betur fer, gagntekur
hugi velflestra veiðiréttareigend-
ur?
Höfum við virkilega ekki fyrr
komið auga á þau miklu verðmæti,
sem felast í klaki, ræktun, !ryn-
bótum og eldi með útflutnings-
verðmæti á göngu- og vatnafisk-
um okkar fyrir augum og þar með
stórlega aukin þjóðarverðmæti?
Hversvegna höfum við ekki unn
ið að þvi að skapa möguleika
fyrir kennslu í þessum fræðum
við búnaðarskólana og undirbúið
jarðveginn þar sem bezt?
Er það raunverulega svo að við
höfum ekki hugsað lengra en það
að fá sem hæst verð greitt á
sumri hverju fyrir veiðiréttindi
okkár án þess að gera okkur grein
fyrir afleiðingunum af slíku hátt-
arlagi, ef ekki yrði samtímis gerð-
ar ráðstafanir til að vernda og
helzt stórauka fiskastofnana í
ánum og vötnunum?
Höfum við kannske, sumir
hverjir, brugðið of mörgum net-
um niður í ámar okkar og vötnin,
lagt ot mikla áherzlu á það við
veiðimálastofnunina að fá fjölg-
un á stangafjölda í ánum og vötn
unum, samfara minnkandi veiði,
og á þennan hátt ef til vill stór-
skaðað stofnana af hinum fögru
og lostætu nytjafiskum okkar, án
þess að hugsa um afleiðingarnar?
Og er það nú raunverulega svo,
að leigutakar veiðiréttindanna og
stangaveiðimennirnir hafi gert
okkrr stóibölvun á undanförnum
árum með þvi að greiða tugi millj.
króna árlega — og sífellt hækk
andi — þrátt fyrir verðstöðvun,
fyrir að mega renna öngli og færi
í veíðivötnin okkar og árnar?
Hafa kannske þessir sömu menn
gert okkur verulega ljótan grikx
með því að verja á undanförnum
10 árum rúmum 8 milljónum kr.
til klaks á laxi og silungi, til við-
bótar verðmæti veiðileyfanna, og
skilað xikkur aftur ungfiski í vötn-
in okkar og árnar?
Er rétt af okkiir að sakast við
þá menn, sem fáanlegir eru til
þess að greiða frá 1500—3000 kr.
á degi hverjum yfir sumarmánuð-
ina fyrir það eitt, að fá að njóta
heilbrigðrar útivistar, eftir laiga
vetra, og hafa áhuga á veiði-
mennsku með stöng við árnar okk
ar og vötnin?
Og hafa áhugamennirnir f.vrir
fiskiræktarmálunum, sem á unri-
anförnum árum hafa lagt mik-ið
áhættufé í byggingu klak- ig
ræktunarstöðva, við afar erfiðar
fjárhagsaðstæður af einskærum á-
huga og trú á framtíð þessara
mála, svo sem við Búðaós, Lárós,
Laxalón í Grafarvogi hjá dr.
Snorra Hallgrímssyni, prófessor,
svo nckkur dæmi séu nefnd, brugð
izt skyldu sinni við hagsmunamál
veiðiréttareigenda eða gert þeim
tjón?
Þannig mætti enn lengi spyrja
þá þremenningana, sem skotið
Ihafa skútyrðum að leigutökum
veiðiréttinda og stangaveiðimönn-
um — alveg að ástæðulausu og á
mjög ósmekklegan og óverðskuld
aðan hátt. Hlugleiði þeir þessi
mál og framangreindar spurning-
ar á raunhæfan og sanngjarnan
hátt, tel ég allar lýkur á því að
þeir muni söðla um í málflutn-
ingi sínum og taka fegins hendi
höndum saman við alla þá aðila,
sem vel vilja vinna að farsælum
og góðum framgangi þessara stvr-
merku mála í framtíðinni.
Gagnkvæmur skilningur og sam
stilltir kraftar beggja aðila, veiði-
réttareigenda og áhugamannannn
um fiskiræktunarmálin er grund-
vallaratriði þess, að rétt stefna sé
valin og mótuð í framtíðinni svo
að sem beztur og glæsilegastur ár
angur náist sem allra fyrst.
11. marz 1967.
Jakob V. Hafstein.
MINNING
Oskar Eyjólfur Gunnarsson
í Ólafsvík
F. 27. 11. 1956 — D. 7. 3. 1967
Óskar litli, elsku vinur,
að þú skyldir fara svona.
Þú er stóðst, hinn stolti hlynur,
styrkur pabba og mömrnu vona.
Við kveðjur nú til hæstu heima
hrópum, sem þig þekktum áður.
Biðjum himna guð að geyma,
gullin, sem þú enn ert háður.
Við þökkum þessi kæru kynni
af klökkum huga, söknuð sterkum,
Það brestur streng í briósti inni,
því biðjum oss frá harmaverkum.
Drottinn geymi djásnið kæra
drenginn, sem að nú er farinn.
Við sendum honum minning mæra
og njiklar þakkir, allur skarinn.
Vinir í Ólafsvík.
HESTAR OG MENN
Ákvæði um félagsréttindi
Eitt af þeim málum sem síð
asta ársþing L.H. fjallaði um
voru félagsleg réttindi þeirra
manna, sem eru í fleirum en
einu hestamannafélagi innan
L.H. Til þessa hafá ekki verið
nein sérstök ákvæði sem að
þessu lúta og því hverjum
heimilt að vera í eins mörgum
félögum og þeir hafa kosið.
Og í hverju félagi hafa þeir
haft óskoruð réttindi til jafns
við aðra félagsmenn Yfirleitt hef
ur þetta ekki komið að sök, en
þó í einstaka tilfelli ollið nokkr
um vandkvæðum, þegar sami
maður hefir verið valinn þing
fulltrúi í fleiru en einu félagi.
eða kosinn í stjórn tveggja.
— Þetta var tekið til athug-
unar i allsherjarnefnd og síð.
an var eftirfárandi ályktun
samþykkt þar um með yfir
gnæfandi meirihluta:
„17. ársþing L.H. haldið að
Sindrabæ í Hornafirði 29 og
30. okt 1966 samþykkir, að
félagsmenn í hinum ýmsu
hestamannafélögum hafi full
félagsréttindi aðeins í einu
félagi. Hins vegar er hverjum
og einum heimilt að vera
styrktarfélagi í öðrum félög
um“.
— Með þessari samþykkt er
síður en svo, að verið sé að
amast við, að menn séa í fleir
um en einu félagi, þeir geta
vgrið það eftir sem áður. Og
í raun og yeru . er fálögunum
meiri stýrkur að þessum
mönnum sem aukafélógum, þvi
láta verður svo á að aðeins
eitt félag borgi af þeim ár
gjald tl L.H. en ekki ívö
eða fleiri félög eins og verið
hefir.
— Vonandi verður þessi
samþykkt ekki tdl þess að
draga úr þátttöku manna til
að vera í fleiru en einu félagi
enda ekki að Jyví stefnt.
— Þessi greinargerð er gei
in nú svo það 'iggi ljóst ívrir
þegar félögin gera upp Srs
reikninga sína af hve mörgum
félögum þeim ber að greiða
árgjöld sín til sambandsina.
— En nú um ‘ iramötin er
ætlast til að þessi samþykkt
taki giidi.