Tíminn - 07.04.1967, Blaðsíða 6

18
TÍMINN
FÖSTUDAGUR 7. aprfl 1967
Fundarmenn.
Gunnar Ólafsson sýndi þar
nýja aðferð við meltanleika
rannsóknir á fóðri, í tilrauna-
glösum, en áður hefur eingöngu
tíðkazt hér að rannsaka melt-
anleiika fóðurs með því að fóðra
tilraunadýr með því. Hin nýja
aðferð er því mörgum sinnum
afkastameiri og umfangs minni
og er með henni hægt að rann-
saka mjög smá sýni, Vt — 1 g
af fóðri í stað þess að tugi
kílóa þurfti áður.
Þá fluttu eftirtaldir af ráðu
nautum Búnaðarfélags fslands
og héraðsraðunautar erindi: As
geir L. Jónsson um vatnsleiðsl-
ur. Óli Valur Ilansson um
snefilefni, Jóhannes Eiríksson
um kiálfaeldi og um mjalta-
klefa og mjólkurlhús. Haraldiur
Árnason um vélar og verkfæri,
Ketill Hannesson, hagfræðiraðu
nautur, um búreikningafærslu,
Sveinn Hallgrímsson um sauð-
fj'árræktarfélögin, Ævar Hjart
arson, ráðunautur á Akureyri,
um sauðfjársæðingu og Bjarni
Finnbogason, ráðunautur í Búð
ardal talaði um raðunautaþjón
ustu almennt. Á eftir erindun-
um voru umræður og fyrir-
spurnum var svarað.
Slíkir fundir sem þessi hafa
mjög mikla þýðingu til að miðin
því sem bezt er vitað hverju
sinni á milli ailra starfsmanna
landibúnaðarins. Koma því á
framfæri við leiðbeinenduma,
ráðun. og aðra þá sem að rann
sókna og tilrauna starfcemi hef
ur nýjast af nálinni, og gefur
ráðunautum, sem mest og bezt
þekkja vandamál bænda af
daglegu samneyti við þá, mögtt
leika til að ræða þau við þá,
sem meira eru sérhæfðir í sín-
um störfum. Er þetta því án
efa einn af ganglegustu þátt-
um í starfsemi Búnaðarfélags
fslands.
LANDIÐ OG
BÓNDINN
RÁÐUNAUTAFUNDUR
Dagana 13. — 18. marz
gekkst Búnaðarfélag íslands
fyrir svo nefndum ráðunauta-
fundum í Bændahöllina* hér í
Reykjavík.
Það er nú orðið fastur lið-
ur í starfsemi Búnaðarfélags
íslands, að stofna til slíkra
funda eina viku í senn annað
hvert ár. Markmið fundanna, er
að kynna þeim, sei.i fást við
leiðbeiningarstörí í þágu land-
búnaðarins, héraðsráðrmaut-
um og ráðunautum Búnaðar-
félagsins allt hið nýjasta, sem
er á döfinni í landbúnaðarmál
um svo sem niðurstöður inn-
lendra rannsókna, nýjungar er-
lendis frá og nýjungar landbún
aðarlöggj'öf og framkvæmd
hennar.
Til funda þessara er boðið auk
ráðunautanna sem áður voru
nefndir: Tilraunastjórum og
sérfræðingum Rannsóknarstofn
unar landbúnaðarins, kennur-
um bændaskólanna á Hólum og
á Hvanneyri, nemendum í
framhaldsdeild í Hvanneyri,
skólastjóra Garðyrkjuskólans
landnámsstjóra og starfs-
mönnum Landnáms rílkisins,
forstöðumanni Teiknistofu
landbúnaðarins auk fleiri starfs
mönnum við landbúnaðarstofn
anir.
Alls tóku um 65 manns þátt
í fundum þessum. Meðal þeirra
sem nú fluttu erindi á ráð-
stefnunni var norski dýralækn
irinn Oddmund Tilseth, starfs-
maður hjá N.R.F. nautgripa-
ræktarfélögunum norsku, og
skýrði hann frá nautgripasæð-
ingum í Noregi með djúpffystu
sæði. Djúpfrysting er nú mik-
ið notuð við geymslu og dreif-
ingu nautasæðis í Noregi, og
stórauðveldar hún allt kynbóta
starf, þar sem hægt er
að geyma sæðið nær ótakmark-
að og flytja hvert sem er. Með-
al annars gat Tilseth þess, að
Færeyingar hefðu fengið sæði
sent reglulega frá Noregi að
undanförnu.
Tilseth dýralæknir var feng-
inn hingað af Búnaðarfélagi ís-
lands til að kynna sér mögu-
leika á því að taka upp djúp-
frystingu á nautasæði hér á
landi. Ólafur E. Stefánsson,
nautgriparæktarráðunautur,
gaf yfirlit yfir nautgripasæðing
ar hér á landi. Ólafur ferðað-
ist með Tilseth á milli kyn-
bótastöðvanna, sem hér eru
starfandi, og kynnti honum
allar aðstæður. Mun hann síðan
gefa Búnaðarfélagi fslands
skýrslu og álitsgerð um málið,
og verður þessi athugun von-
andi til þess, að hér verður
tekin upp þessi nýja tækni.
Guðbrandur E. Hlíðar, dýra-
læknir, starfsmaður Mjólkur
samsölunnar, flutti erindi um
júgurbólgu, og þá skipulegu
herferð sem hann stendur fyrir
á vegum Mjólkursamsölunnar,
gegn þessum þraláta sjúkdómi.
Rafcti hann ítarlega um orsak-
ir júgurbólgu, um útbreiðslu
hennar t.d. í Danmörku, og
hvað vitað væri um það hér og
það mikla afurðatjón og skaða
sem bændur yrðu fyrir af henn
ar völdum. Benti hann á að
hér væri mjög mikið í húfi
og eðlilegt að baráttan nyti
stuðnings hins opinbera svipað
og barátta við aðra búfjársjúk
dóma, en til þess að Mjólkur-
samsalan gæti komið áætlun
sinni fram veitti henni ekki af
stuðningi.
Margir fyrirlestrar voru og
fluttir til að kynna nýjasta ár-
angur af rannsóknum og úr til-
raunastarfceminni. Árni Jóns-
son, tilr. stjóri, Akureyri talaði
um jaðræktartilraunir, Jó-
hannes Sigvaldason, forstöðu-
maður rannsóknarstofu Norður
lands um sýrustig jarðvegs og
rannsóknir sýnar á því. Friðrik
Fálmason, sérfr. um áburðar-
mál. Dr. Halldór Pálsson, og
Stefán Sdh. Thorsteinsson,
sögðu frá sauðfjártilraunum
gerðum á Hesti. Kristinn Jóns
son, ráðunautur, sagði fra til-
raunum gerðum í Laugardæl-
um, Ólafur E. Stefánsson skýrði
frá kálfaeldistilraunum. Ólafur
Guðmundsson, tilr. stjóri á
Hvanneyri talaði um verkfæra-
tilraunir. Einn daginn var síð-
an farið í heimsókn að jarð
ræktartilraunastöð Rannsókna-
stofnunar landbúnaðarins að
Korpúlísstöðum þar skýrðu
þeir sérfræðingarnir Sturla
Friðriksson, Ingvi Þorsteinsson
og Gunnar Ólafsson frá rann-
sókniun sínum.
fræðinga og ráðunauta, sem starfa|
á vegum landbúnaðarins, og ósk
aði eftir stuttum greinum í bók
ina. Margir lofuðu efni, en ýmsir
skiluðu ekki greinum á tilsettum
tíma. Þegar lokið var við að brjóta
um bókin hélt ég 6 síðum auð-
um, pví þar ætlaði ég rúm fyrir
leiðbeiningar um fóðrun búfjár,
sem mér hafði verið lofaðar. En
það dróst að fá greinina, svo
ég tók það til bragðs að taka
3 stuttar greinar úr Vasahandbók
inni frá 1959 eftir Pál heitinn
Zóphoníasson, en kaflarnir heita
„Mjólkurframleiðsla og fóður-
|bætir“, „Kjarnfóðurgjöf með beit
iá ræktað land“ og „Fóðurblöndur
og kjamfóður“. Voru það mistök
sem ég afsaka að geta ekki höf-
undar.
Nú er fóðrun búfjár ekki mín
sérgrein, svo ég hefði átt að fá
einhivern sérfræöing til að athuga
hvort I þessum greinur. væri eitt
hvað, sem ekki ætti lengur við.
Annars var Páll Zóphoníasson
mjög farsæll leiðbeinandi og
hafði tiltrú bænda í ríkari mæli
en flestir aðrir, og í fóðrun bú-
fjár hef„i ekki orðið nein bylt
ing á undanförnum 7 árum, eða
minnsta kosti ekki hér á landi.
Það er helzt Gunnar Bjarnason,
kennari og raðunautur, sem boðað
hefur nýjungar í samsetningu fóð-
urblandna, þ. e. að nota mör,
grasmjöl og þvagefni.
Eins og ég gat hér að fram-
an, hefi ég ávallt leitað til
þeirra manna, sem ég álít hafa
yfir mikilli þekkingu að búa, svo
þeir gætu komið sínu.-x leiðbein
ingum á framfæri í Handbók
bænda. Þar á meðal hefi ég leitað
til Gunnars Bjarnasonar, sem er
höfundur hinnar nýju búfjárfræði,
en frá honum fékk ég ekfci grein
um fóðrun búfjár, heldur leiðbein-
ingar um þvott á eggjum.
Nokrrir menn hafa sagt mér,
að þessir tveir nemendur á Bænda
skólanum á Hanneyri, sem skrif
uðu Tímagreinina væru skörpustu
námsmennirnir á Hvanneyri nú í
vetur. Ekki dugar greindin ein
til að komast í gegnum skóla og
lífið, þvi nemendur verða að
leggja það á sig að lesa undir
tíma og taka vel eftir skýringum
kennarans. Til eru einstaka nem
endur sem taka vel eftir í tímum
en hirða síður um að lesa náms-
efnið yfir vandlega. Nú má ætla
að þessir tveir beztu nemendur
bændaskólans hafi tamið sér þá
námsaðferð, aðra skýringu fcefi
ég ekki á þeim mistökum, sem pilt
unum verður á í Tímagreinni. Þvi
þar taka þeir dæmi, að sögn úr
Handbók bænda 1967, sem er þar
ekki, en það er ekki sigurstrang-
legt fyrir unga menn að fara
rangt með og lesa ekki þær heim
ildir, sem þeir vitna í.
Rétt er að birta þann hluta
greinarinnar í Handbókinni, sem
piltarnir tóku, sem dæmi um
vítaverða leiðbeiningaþjónustu
með spurningarmerki fyrir aftan
að vísu, en þar stendur:
„Hefðu nú ekki verið 175 g af
meltanlegri hreineggjahvítu í
Ihverri Fe af fóðurblönduninni,
sem kýrin fékk, heldur 275 g, þá
hefði kýrin fengið í heildarfóðr
inu um 1955 g.af eggjahvítu, en
hún þurfti ekki að fá ntcira æn
liðlega 1400 grömm. Með þess-
ari gjöf fær kýrin óþarflega
mikig af eggjahvítu og væri
í þessu tilfelli betra að gefa
minna af þessari eggjaibvíturíku
fóðurblöndu (t. d. 2„5 kg) og
gefa til viðbótrir kcr;v'nw'ir.du.“
Fram»v.>? á bio. 22.
Vítaverð upplýsinga-
þjónusta eða kennsla?
Athugasemd við grein tveggja nemenda
Fyrir nokkrum vikum birtist
grein hér í Tímanum undir fyr
irsögninni „Vítaverð upplýsinga-
þjónusta eða kennsla". Greinina
'höfðu tveir piltar i bændaskól;
anum á Hvanneyri skrifað. I
'lok greinarinnar var skorað ^ á
yfirstjórn landbúnaðarmála á Is
landi að upplýsa, hvort verið væri
að kenna fóðurfræði á Hvann-
eyri, sem ekki fengi staðizt, eða
að Búnaðarfélag íslands væri á
villigötum í sínum leiðbeiningum
varðandi fóðrun mjólkurkúa.
Þar sem ég hefi verið ritstjóri
Handbókar bænda undanfarin ár,
er málið mér skylt. Ég vildi
gjarna taka undir með piltunum
á Hvanneyri, að nauðsynlegt sé
fyrir bændur og nemendur bænda
skólanna, að aðeins það eina
sanna sé kennt og leiðbeint á
hverjum tíma. Mér vitanlega hafa
engar tilraunir verið gerðar hér
á landi með foðrun mjólkurkúa
með fóðurblöndum með mismun
andi magni prótíns. íslenzka taðan
er mjög breytileg að gæðum og
því ógerningur að setja saman
eina fóðurblöndu, sem yxði alltaf
jafngild, hvernig sem taðan er.
í þriðja lagi éta ekki allar kýr
jafn mikið af heyfóðri. í fjórða
lagi vigta bændur ekki kýrnar og
vita því ekki bve þungar þær
eru. Svo að öllu samanlögðu hlýt
ur það að vera mjög erfitt að gefa
út það nákvæmar leiðbeiningar í
Handbók bænda, að ekki megi eitt
hvað út á þær setja, þegar sérfræð
ingar fara að íhuga málið. Til
fróðleiks læt ég hér með fylgja
töflu yfir fóðrun mjólkurkúa, sem
birtist í Hand'bók sænskra bænda
árið 1965:
Þannig fróðleik sætta bænda-
skólanemendur sig ebki við, því
þeir koma í skólann til að
íkynnast vandamálum búskaparins
lí smáatriðum. Þeir sætta sig
ekki við að læra um viðhaldsfóður
mjólkurkúa, sem vigta 370—440
kg. Þeir vilja fá að vita hvað kýr,
sem vegur 377 bg. þurfi mikið
viðhaldsfóður. En það gildir allt
annað með almennar leiðbeiningar
til bænda. Það er efcki hægt að
gefa upp í handhókum hvað hún
Skjalda þarf mörg kg. til viðhalds
enda gerir bóndinn sig ánægðan
með að fá upplýsingar til við-
miðunar, eins nálægt því, sem
meðalkýrin þarf og svo bætir
'hann við eða dregur frá, eftir því
sem hann telur rétt og eftir því
sem reynzlan hefur kennt honum.
Eg viðurkenni fúslega að um-
ræddar leiðbeiningar í Handbók-
inni eru ekki nýjar Þær voru
ekki skrifaðar á s. 1. ári.
Þegar Handbók bænda 1967 var
í undirbúningi, leitaði ég til sér
Dagleg fóðurþörf kýr, sem vegur 400 kg.
Hópur
I
n
M
IV
v
VI
KG4%
mjólk
á dag
0,0-5
5,1—1.
10.1— 15
15.1— 20
20.1— 25
25.1— 30
Prótín
610
790
1060
1360
1660
1960
F.E.
5.1
65
8.1
10.1
12,1
14,1
Kalsíum
g
45
53
65
78
91
104
Fosfor
g
33
40
48
58
68
78
Matarsalt
30
28
50
60
70
80