Alþýðublaðið - 30.03.1985, Blaðsíða 8

8
Laugardagur 30. mars 1985
Jóhanna Sigurðardóttir,
varaformaður Alþýðuflokksins:
Það vandamál sem við er að
glíma í húsnæðismálum í dag má
rekja til nokkurra meginþátta:
1. Byggingarsjóður ríkisins hefur
frá árinu 1980 verið sviptur sín-
um fasta tekjustofni, sem var
launaskattur. Frá þeim tíma
hefur sífellt sigið á ógæfuhlið-
ina því fjármagna hefur þurft
útlán með sívaxandi lántökum.
Og á sl. ári var gripið til er-
lendra lána, sem enn á að auka
á yfirstandandi ári. Með sama
áframhaldi stefnir í gjaldþrot
sjóðanna þar sem lánskjörin
eru Byggingarsjóði ríkisins
mjög óhagstæð.
2. Stjórnvöld hafa heykst á að
hækka lánshlutföll og lengja
lánstímann til húsbyggjenda og
íbúðakaupenda, eins og brýna
nauðsyn bar til samfara fullri
verðtryggingu lána frá 1979.
Húsbyggjendur og íbúðakaup-
endur hafa því þurft að brúa
lántökuþörf með skammtíma-
lánum úr bankakerfinu.
Greiðsluþrot margra nú er ekki
síst tilkomið vegna drápsklyfja
í greiðslukjörum sem fylgja
þessum lánum.
3. Greiðslubyrði lána hefur
hækkað langt umfram hækkun
launa, einkum eftir að verð-
fjármögnun Byggingarsjóðs rikis-
ins næstu 10 árin. Við það var mið-
að að Byggingarsjóður ríkisins gæti
að liðnum 10 árum staðið undir
skuldbindingum sínum og þyrfti
ekki á lántökum að halda. Með
þeirri áætlun um fjármögnun sem
gerð var var tryggt, að lán myndu
hækka um minnst 5% af bygging-
arkostnaði á ári í 80% innan 10 ára.
Hefði sú áætlun fengið að standa
hefðu lán úr Byggingarsjóði ríkis-
ins nú numið 60% af byggingar-
kostnaði staðalíbúðar í stað 31%
eins og nú er.
Þegar Svavar Gestsson tók við
stjórn húsnæðismála 1980 var
grundvellinum kippt undan fjár-
mögnun til sjóðsins. Hrunadansinn
var hafinn. Byggingarsjóður ríkis-
ins var sviptur sínum fasta tekju-
stofni, sem er launaskattur. Á 4 ár-
um er um að ræða að 2'A millj. kr.
hafa verið hafðar af byggingar-
sjóðnum. Afleiðingarnar hafa ekki
látið á sér standa eins og sjá má í
eftirfarandi dæmum, sem sýna Ijós-
lega stórfellda aukningu á lántök-
um samfara minna ríkisframlagi.
Hér verða dregin upp dæmi úr
stjórnartíð þriggja félagsmálaráð-
herra, Magnúsar H. Magnússonar
1978, Svavars Gestssonar 1981 og
Alexanders Stefánssonar 1984:
Jóhanna Sigurðardóttir.
í þeim dæmum sem hér hafa ver-
ið rakin að ofan má finna megin-
skýringuna á því hvers vegna hús-
næðiskerfið er hrunið. Og enn á að
stefna í auknar lántökur á þessu ári
og er áætlað, að lántökur verði 1440
milljónir króna, þar af 533 í erlend-
um lántökum. Það er ekki spurning
hvort — heldur hvenær — húsnæð-
iskerfið verður gjaldþrota, ef ekkert
verður að gert.
Pólitísk mistök
Á Alþingi 1982 lögðu þingmenn
Alþýðuflokksins fram frumvarp á
Alþingi til að tryggja að hækkun
árlegrar greiðslubyrði lána á hverj-
um tíma yrði ekki umfram hækkun
kaupgjalds í landinu. Alþýðuflokk-
urinn sýndi fram á það með þessu
Forsætisráðherra í
fjölmiðlum í mars 1985:
Pólitísk mistök að leiðrétta
ekki misvægi á lánskjörum og
launum á árinu 1982.
frumvarpi, árið 1982, hvernig sí-
felldar kjaraskerðingar gerðu það
að verkum, að laun héldu ekki í við
þróun verðtryggingarákvæða. Með
þessu frumvarpi krafðist Alþýðu-
flokkurinn þess af stjórnvöldum,
að gripið yrði til tafarlausra að-
gerða til að afstýra þeim áföllum,
sem vofðu yfir húsbyggjendum og
íbúðakaupendum og nú hafa orðið
að veruleika.
Skilningurinn á þessu máli var
ekki meiri en svo á árinu 1982, að
þingmenn allra annarra flokka í
Fordum gjaldþroti heimilanna
— og endurreisum húsnæðiskerfið
bætur voru afnumdar á laun í
maí 1983. Umframgreiðslur
lántakenda vegna misgengis
Iánskjara og kaupgjalds hafa
því verið gífurlegar.
4. Okurvextir á lánamarkaðinum,
einkum eftir að aukið var frelsi
í vaxtamálum í ágúst á sl. ári
jók enn gífurlega á greiðslu-
byrði húsbyggjenda og íbúða-
kaupenda.
5. Þröngur leigumarkaður og fáir
valkostir í húsnæðismálum
knýr marga nauðuga viljuga til
að eignast þak yfir höfuðið
með þeim afleiðingum að þeir
reisa sér hurðarás um öxl.
Hrun húsnæðis-
kerfisins
Lítum nokkuð nánar á þessi at-
riði.
í húsnæðismálafrumvarpi Al-
þýðuflokksins, þegar Magnús H.
Magnússon var félagsmálaráðherra
1979, var gerð ítarleg áætlun um
M. kr. á verðlagi ársins 1984
Lántökur
Ríkisframlag
Framlag ríkissjóðs sem
hlutfall af útlánum
1978 1981 1984
287,0 710,9 1298,8
555,5 175,4 200,0
50,3% 17.0% 14,4%
Lántökur sem hlutfall
af heildarinnstreymi
Byggingarsjóðs ríkisins.
1978 1981 1984
23,06 52,3 63,1
þeirri nefnd, sem hafði málið til
umfjöllunar vildi ekki samþykkja
frumvarpið og lögðu til, að því yrði
vísað til ríkisstjórnarinnar. Það
fólk sem myndað hefur samtök og
krafist réttar síns og úrlausna sinna
mála setur nú leiðréttingu á þessu
misvægi í lánakjörum og launum á
oddinn. Það hefur sýnt fram á, að
umframgreiðslur lántakenda vegna
misgengis lánskjara og kaupgjalds
hafi verið 850 milljónir á árunum
1983—1984 og áætla megi að á ár-
inu 1985 verði þær 810 milljónir eða
samtals á þremur árum 1660 millj-
ónir. Þessar greiðslur hefðu ekki
þurft að koma til nú af hendi hús-
byggjenda og íbúðakaupenda hefði
frumvarp Alþýðuflokksins náð
fram að ganga á árinu 1982. — For-
sætisráðherra hefði heldur ekki
þurft að viðurkenna pólitísk mis-
tök, eins og hann nú gerir, hefði
hann haft skilning á þessu máli Al-
þýðuflokksins 1982. En hann hefur
rétt fyrir sér, það voru pólitísk mis-
tök.
Afgreiðsla á frumvarpinu á
Alþingi 1982:
Fulltrúar allra flokka í fjár-
hags- og viðskiptanefnd vildu
ekki samþykkja frumvarpið og
lögðu til að því yrði vísað til
ríkisstjórnarinnar.
Þingmenn Alþýðuflokksins
lögðu til á Alþingi '980-81, að
bankarnir veittu lang.imalán til
15-20 ára sem nemi helming af
þeirri upphæð sem lánþegi eigi
kost á hjá Húsnæðisstofnun. —
— Þingmenn Alþýðuflokks-
ins hafa lagt til á yfirstandandi
þingi að skattaafsláttur verði
veittur þeim sem eru að byggja
eða kaupa sér húsnæði í fyrsta
sinn og skuli hann veittur í tvö
ár, í fyrsta sinn á næsta gjaldári
eftir að kaupin fara fram.
Magnús H. Magnússon fé-
lagsmálaráðherra, lagði fram á
Alþingi 1979 frumvarp að nýrri
húsnæðismálalöggjöf, þar sem
ítarleg áætlanagerð um fjár-
mögnun Byggingarsjóð ríkisins
m. a. samið um fastar tekjur af
launaskatti.
Þegar Svavar Gestsson tók
við húsnæðismálunum 1980
svipti hann Byggingarsjóð ríkis-
ins þessum tekjustofnum með
þeim afleiðingum, að á sl. 4
árum hefur verið hafður 2,5
milljarður af Byggingarsjóðum
Frumvarp Magnúsar H.
Magnússonar tryggði með
öruggri fjármögnun að lán
myndu hækka um minnst 5% af
byggingarkostnaði á ári í 80%
innan 10 ára. Hefði sú áætlun
fengið að standa hefðu lán úr
Byggingarsjóði ríkisins í dag
numið 60% af byggingarkostn-
aði staðalíbúðar i stað 31% eins
og nú cr.
óða-verðbólga kv £ mikil hraðvaxandi verðbólga
(sem sviptir menn trú á verðgjldi gjaldmiðils). -verk-
ur k mikill verkur. -önn kv annir. umsvif. kapp:
veru i ó. aó v-u \ ejiMailtíiBJsarinn við e-ð,
óð-borg k,
á milli bá;
odda,
hluti e-:
-odd;
odda
hóps i:
ráða
kvteða
hóps sd
11: /7/úgíl
inn smái
sérstakleg'
-hniwtr i k
orcj’tmwn i. -mál
um við atkvæðagreiðslu (t.d. í nefnd) ef atkvæði
lalla að öðru lcyti jafnt. -snidda kv mjó. tígullaga
snidda. -tala ky / ójöfn tala. heil tala sem 2 ganga
ekki upp í. t.d. 3.5 .... 21,’^fAi. -tönn kv augn-
tönn í hross^M^MHk! máÉarúó
nddjti'j^H l^Ht'WBflV"vti
(idilaUTjiHRLi.'MHin.^^^V ætt
RangárvölluHW2.^P3. ö^Hætt Jón^^WKönar:
oddaþing n ’orrusta.
odd-baugóttur I A (uiifflffð) um helmingi mein
á lengd en breidd. breiðastur um miðju og mjókkar
lil beggja enda tclliptkmi. -björg kv 1 döggskór.
hlif utan um sverðsodd. 2 ■ unnbroi á liáhlaði
annanig ao t annan veg. öðru visi.
annar (K\ önnur, ti annað, 11 i- t annarra) to og fn
I raðlala af tvcir: a. maí. i aimaó siim; a. (i pásk-
annar einkunn kv u einkunn að lokinni önn.
annar hver i n annar hvor í röð: annan hvcrn tlag
t.d. mánudag, miðvikudag. föstudag,|^Bmudag
o.s.frv.; a. mttóur.
nar hnm^^^n.^m^^niy
li tluf’iA
nurlcjJ|j|gpESfflfiait'gg|gg tfBH'MR gH'BU'J
|helst 1
narprói^HPwofl
narra bræðra (bneðri) L ÓB skyldur i 4. lið, fjór-
Fnmngur: vió erum annarra hrwóra.
annars ao 1 ella, við önnur skilyrði. 2 að öðru
leyti. 3 raunar.
annars háttar I. ÓH annars knnar öðrn visi
há-leggjaður t. leggjitlangur, fótlangur. -leggur k
I sá sem er háfættur. Iangleggur. 2 (I) fugl af mjó-
nefjaætt (Himanlopus liimantopus). -leislur k hálf-
sokkur (lil að vera í utari vfir eða innan undir
kulda). -ll
i/. 2 hástq
rói, hálcin
ir: í; /i-l
fjöllótl
n á eða I
frá hT
setn.
ieð
[ilega sen_________________________________
selninguna aiureot^æimngam!uum!^n!e!!^^iö//-
untlir þaó húinn hálfbúinn undir það, luílf- er ég
hrtrtltiur im^ó hálfhræddur er cg um það. 5 í manns-
nafninu ^H4m .danskur í aðra ætt'..
:ilf:i .Br k \ 1 hérað landsliliili Mi I
fcrl
|(nl
hcmigymnus). -biða kv 4, dufl mjórra i annan enda.
-bjáni k heimskingi; auli, kjáni; fáráðlingur. fávili.
-blóðs- forliður samsetninga um kynblendinga'(sbr.
Júllhlóós-): htilfshlóóshestur af tiheknu kvni. -brodd-
gci.sliingur k m'. rl.-il.l hroildi.,-1x11.110:1 / />»■,„/„.
andaætt (Netta rufina).
'alda. 2 kuldablær; skýja-
fe-r k. i loftió.
veður) þykkna upp; lh þt
kólfond kv
1 kólga, -u, -]
þykkni: þaó er
2 kólga, -aðj
kólgaóur^
(um vj
k|
1 teí
____________lt) sæli
M Hlikkui
kiHHPt' MBgfn><vi
rit'i h v teg., ■fiHB|BB|nd-
kola, laii?nSj ti'11. 2 vcra /HHHHPur/
vió kolann vera oþreytandi (við e-t verk), halda
ótrauður áfram.
kólibrifugi K (iý) ætt spörfugla (m.a. smávöxny
fuglar jjpás)
|tu
eitJ
búa
1 e-ó nauða á e-m
-kðHWWm í SBBB.: stl
kólka, -aði s: © k. 1
um e-ð.
kolkna (kólkna), -aði s f krókna úr kulda.
kolkrabbi k © smokkfiskur, sælindýr af flokki
smokkfiska tCcnhalnnaái) ■ leg. smokkfiska tDm-
tregða, -u, -ur kv 1 tr<
vera tregur. 2 © sá eigii
óbreyttri hreyfingu sinni
kraftur komi til: tregó
ndrun. 4 ft
-aðist s færa:
t. við e-ó.
íski H það að ti
lur, seinn að skilj;
r á fæti; (um fisk
reggjaldi, -a, -ar K
ippum i á eða vör; treg
(er hleinar og flúðii
koki, nefi á böi
ar k 1 harr
sla (t.d. í skurði
^dkvæði. 4 kvist
sem fyrst legi
L 1 tregur, i
trcglcga með tregðu;
-mjólka 1 ób seigmjólka
-ráður L sem er i vandræ.
•harmatölur.
v = trekt.
L 1 óviljugur, 1
treggáfaður. 3 t
I, -s H í lyf (sar
við eitruðu dýr;
aður úr timbri, viði; A
stökkva yfir í fimleikun
treia, -u, -ur kv f sú I
augu.
treiknrt n sérstakt snii