Tíminn - 29.06.1967, Blaðsíða 8

8
TÍMINN
FIMMTUDAGUR 29. júní 1967
Athugasemd frá Landsprófsnefnd
Landsprófsneínd hafa borizt
nokkur bréf um landspróf mið-
skóla 1967. TVö þessara bréfa hafa
nokkra sérstöðu og er af þeim
sökum svarað toér. Fjalla bréfin
bæði um landspróf í dönsku.
1. Bréf frá Oddi A. Sigurjóns-
syni, skólastjóra Gagnfræðaskól-
ans í Kópaivogi, og Óskari Magnús
syni, skólastjóra Gagnfræðaskóla
Vesturbæjar, dagsett 24. maí sl.
2. Bréf frá Ólafi H. Einarssyni
kennara við Gagnfræðaskóla Aust
urbæjar, dagsett 12. júnií sl.
Einstakar atJhugasemdir, sem
fram koma í bréfum þessum, svo
og ýmsum tilskrifum öðrum, sem
landsprófsnefnd eða landsprófs-
nefndarmenn ha'fa fengið í vor,
sem jafnan áður fjalla um ýmis
sjónarmiðsatriði varðandd form og
efni prófsins ‘ og prófa yfirleitt.
Slíkar athugasemdir eru lands-
prófsnefnd gagnlegar og verða
skoðaðar sem slíkar, enda
eru próf og prófgerðir jafnan
\andasamt íhugunarefni þeim, er
semja þau og bera álbyrgð á
þeim, og er því vissulega akkur
að fá fram ýmis sjónarmið.
Þessar athugasemdir verða ekki
teknar til umræðu hér, heldur ásak
anir bréfritaranna um meint mis
férli og misnotkun aðstöðu af
hálfu nefndarmanns Ágústs Sig
urðssonar í starfi. Þar sem þessar
ásakanir verða að teljast ærumeið
andi fyrir viðkomiandi nefndar-
mann, og málið hefur auk þess
verið gert að blaðamáli af aðilum
utan nefndarinnar, telur lands-
prófsnefnd sig neydda til að
svara á opintoerum vettvangi.
Ásakanir þeirra Odds A. Sigur-
jónssonar, Óskars Magnússonar
og Ólafs H. Einarssonar eru ferns
konar.
1. O.H.E. telur, að síðari ólesni
þýðingarkaflinn á prófinu sé tek-
inn úr bók Ágaists Sigurðssonar.
2. Ó.H.E. telur það brot á tolut-
leysisskyldu, að öllum nemendum
skuli gert að stafia þrjú orð með
dönskum bókstafstoeitum, þar
sem þetta atriði sé ekk' tekið
fyrir í málfræði og hljóðí: Har
alds Magnússonar og Eriks Sönd-
ertoolms.
3. Ó.H.E. telur verkefnið í
toeild, hlutdrœgt þeim nemend
um í vil, sem lesið toafa bækur
ÁjS.
4. O.A.S. og Ó.M. telja, að tolut
drægni sé beitt við val texta í
ólesinni þýðingu, þeim nemend-
um í óhag, sem lesið hafa bækur
Haralds Magnússonar og Eriks Sön
derholms.
Skal nú svarað ásökunum þess-
um:
1. Síðari ólesni þýðingarkafl-
inn er ekki tekinn úr bókum
Ágústs Sigurðssonar, heidur úr
ferðamannatoæiklingi um ísland
sem Ferðaskrifstofa níkisins toefur
ge'fið út. Ólafur H. Einarsson gekk
raunar úr skugga um þetta sjálf
ur, skömmu eftir að hann ritaði
bréf sitt og tók aftur hina alv»r-
legu ásökun sína.
2. í „Námsefni til landsprófs
1967,“ sem landsprófsnefnd gaf
út si. haust, en þar er um að ræða
þá námsskrá, sem kennsia undir
landspróf og prófverkefni skulu
miðuð við, segir svo á 4. síðu,
þar sem rœðir um námsefni þeirra
sem hafa lesið bækur Haraldis
Míagnússonar og Eriks Sönder-
toolrns: ,,Ný kennslubók í dönsku
III eftir Harald Magnússon og
Erik Söndertoolm (...) og öll
mál'fræðin í Dönsk málfræði og
stílaverkefni II eftir sömu höf-
unda, ásamt Ágripi af hljóðfræði
bls. 9—14 í Ný kennslubók í
dönsfeu I, 1958 eftir sömu höf-
undia. Einnig kunni nemendur hin
dönsku heiti bókstafanna." Af
þessum fyrirmælum verður fylli-
lega ljóst, að við spurningu um
dönsk bókstafatoeiti megi búast
á prófi. Þar sem telja verður alla
dönskukennara til landspróf full-
færa um að kenna þetta atriði
án sérstakrar kennslubókar, og
atriðið er auk þess skýrlega tek-
ið fram í fyrirmælurn um náms-
efni, verður að telja, að ásökun
Ó.H.E. á hendur nefndarmannin-
um sé á engum rö'kum reist.
3. Farið hafa fram ýmsir út-
reikningar á þeim landsprófs
einkunnum, sem tillbúnar voru
hinn 15. júní sl. þ.e. einkunnum
fyrir Reykjavík, Kópavog og Haín
arfjörð. Á þessu svæði reyndist,
meðaltal allra aðaleinkunna vera
6.42, en meðaleinkunn hverrar
námsgreinar var sem toér segdr:
1. íslenzka, lesin
2. íslénzba, stíll
6.38
6,90
LANDSPRÓFIÐ
Bráðabirgðaathugasemd frá Ólafi H. Einarssyni
Almenningur mun hafa fengið
nokkra vitneskju um það, að ekki
myndi allt með felldu um sam-
komulag allmargra skólamanna og
Landsprófsnefndar um síðasta
landspróf og þá einkum, nú sem
oftar, eina grein prófsins, dönsk
una.
Landsprófsnefnd hefur nú val
ið þann kostinn, að gera þetta mál
opinbert, með því að svara nokkr
um ákærum, sem henni hafa bor-
izt út af nefndu prófi í dagblöðun
um. Hlýtur nefndin því að skoð-
ast ábyrg fyrir þeim blaðaskrifum,
sem af þessu kunna að hljótast,
svo og þeim óleik, sem hún með
því gerir þeim manninum, sem
mest er umdeildur í málinu.
Mér er það mikið áhyggjuefni, að
Landsprófsnefnd, sem vegna sins
ábyrgðarmikla starfs þarf að
njóta óskoraðs trausts almennings,
skuli gera sig bera að jafn raka-
lausum málflutningi og 'þeim, er
fram kemur í athugasemd hennar.
Þar gengur hver talan af annarri
í berhögg við það, sem nefndin
hyggst sanna. Allt að einu lýstur
þessi virðulega nefnd upp fagnað
arópi undir lokin og segir: „Við
athugun skjala og tölfræðilega úr
vinnslu einkunna, hefur engin þess
ara_ ásakana reynzt á rökum reist.“
Áður langt um líður munum við,
jSem að þessum ásökunum stóðum,
I gera athugasemd og rökfærslum
1 nefndarinnar ýtarlega skil, enda
teljum við okkur nú hafa óbundnar
hendur á opinberum vettvangi og
okkur skilt að gera aknenningi
fulla grein fyrir viðtoorfum okkar
í þessii vandræðamáli.
Það, sem einkum vakti fyrir
mér með þessari bráðabirgða-
athugasema er þetta: Undir lið
1. í athugasemd sinni segir nefnd
in: ,Síðari ólesni þýðingarkaflinn
er ekki tekinn úr bók Ágústs
Sigurðssonar, heldur úr ferða-
mannabæklingi, sem ferðaskrif-
stofa ríkisins hefur gefið út.
Ólafui H. Einarsson gekk raunar
úr skugga um þetta sjálfur,
þýðingargrein væri ekki tekin orð (al'ls 300 nem.) 8,05 7,16 —0,89
rétt úr bók Ágústs og var enda 2. Nem. með bækur H.M.&E.S.
hægui nærri því það hafði ég (allis 268 nem.) 5,41 6,50 +1,09
skömmu eftir að hann ritaði bréf
sitt, og tók aftur hina alvarlegu
ásökun sína.“
Hér mun vera höfðað til einka
samtalis, sem ég átti við formann
Landsprófsnefndar. Þar viður-
tovergi sagt að hún væri. Hins veg
ar benti ég formanninum á það,
að í bók Ásústs á blaðsíu 95.
væri kafli, sem að anda og inni-
haldi oe einmg hvað heilar setn-
insar o? allmör? nrð snerti væri
algei hliðstæða þýðingargreinar
innai Þýðingargreinin er um
ferðalög á fslandi. Umræddur
kafli í bók Ágústs er einnig um
ferðaJög á íslandi og heitir enda
á dönsku, Rejser pá Island Þ»ssi
kafli er einnig úr bæklingi, sem
meðai annars er æU'jftir ferða-
mönnum, og á «-oga hliðstæðu í
bók Haraldar Magnússonar og
Eriks Spnderholms.
Ásökun mína lét ég því standa.
Ekki meira um þetta að sinni.
Með pökk fyrir birtingu þessarar
bráðabirgða-athugasemdar.
virðingarfyllst,
Ólafur H. Einarsson.
3. Danska 6,21
4. Enska 6,91
5. Saga 6,72
6. Landafræði 6,10
7. Nláttúrufræði 6,25
8. Eðlisfræði 6,02
9. Stærðfræði 6,26
Á þessu sést, að tvær náms-
greinar eru lægri en danskan, þ.e.
eðlisfræði og landafræði, en tvær
aðrar greinar eru mjög svipaðar,
eða náttúrufræði og stærðfræði
Sérstaklega voru reiknaðar ut
og sundurliðaðar einkunnir 'iem-
énda, eftir því, hvort þeir höfðu
lesið bækur Ágústs Sigurðssonsr
eða Haralds Magnússonar og Eriks
Sönderholms í dönsku.
Meðaltal Meðalta'
aðaleink. dönskueink. munur
1. Nemendur með bæikur Á.S.
2. Nem. með bækur H.M.&E.S.
Ai' þessum útreikningi verður
ljóst, að danskan er nokÁu lægri
en aðaleinkunnin hjá báðuim
neméndum, sem hafa lesið bækur
ÁS. en 0,34 stigum lægri hjá
þeim, sem hafa lesið bækur H.M.
og E.S. Mismunurinn á fráivi'ki að-
aleinkunniar og dönskueinkunn
ar er því 0,34 —0,09= 0,25 stig.
Erfitt er að segja til um það án
sérstakrar rannsóknar, af hverju
þessi misniunur, sem er lítill muni
stafa. Þó verður að telja Mklegt
að fremur slakir nemendur til
bóknáms standi ekki (hivað sízt
toöllum fæti í samianburði við iþá
jafnaldra sína, sem hneigðari eru
til bóknáms, þegar um nám er-
lendra tunguimála er að ræða. Sé
þessi skýring rétt, er fráivibsmun
ur dönsku — og aðaleinkunnar
engan veginn óeðlilegur, en svo
sem sjá má á töflunni hér að
ofan, reyndist sá nemendahópur,
sem las bæfeur H.M. o>g E.iS. veria
hinum hópnum lægri í aðaleink
unn sem nam 0,91 stigi.
Um það hvort 0,25 stigum iægri
einkunn í einni námsgrein ráði
úrsilitum úm gengi á prófinu, skal
þetta tekið fram: Nemandi, sem
vantar þessi 0,25 stig í einni grein
6,85
5,94
6,76
5,60
-0,09
-0,34
til að standast efra mark prófs-
ins, fengi 5,97 í aðaleinkunn. All-
ir nemendur, sem fá 5,97 í meðal
einkunn, eru liækkaðir upp í 6,00
af nefndinni. Nefndin hækkaði
raunar enn lægri einkunir upp í
tilskilið lágmark.
Samkvæmt ofangreindum út-
reikningum, sem Sveinn Björns
son, stud. oecon, annaðist reyn-
ast 'því ásakanir um hlutdrægni
nefndarmanns, þeim nemendum í
óhag, sem lesið hafa bækur H.M.
og E.S. ekki hafia við rök að styðj-
ast, þegar einkunnir hafa verið
rannsakaðar-
4. Ásökun O.A.'S. og Ó.M. fjall
ar um hlutdrœgni í vali texta í
ólesinni þýðingu, þeim nemend-
um í Óhag, sem lesið hafa bækur
H.M. og EjS. Varðandi þetta atriði
hafa verið gerðir nokkrir útreikn
ingar á hinum ýmsu hlutum
dönskueinkunnar nemendanna,
en þýðing á íslenzku gildir 2/7
af heildareikunn, þar af ólesin
þýðing tæipan þriðjung, eða tæp
lega 2/21 af heildareinkunn í
dönsku. Útreikninga þessta annað
ist Hörður Bergmann B.A.
Samandregnar niðunstöður út
reikninganna eru sem hér segir:
Meðaltal Meðaltal Mismunur
lesinnar ólesinnar
þýðingar þýðingar
1. Nemendur með bækur Á.S.
Tölurnar sýna ótvírætt, að
ólesna þýðingin hefur engan veg
inn verið nemendum bóka H.M.
og E.S. óhagstæð, heldur þvert
á móti hagstæð. Hún hefur hins
vegar verið nemendum bóka Á.S.
tiltölulega óhagstæð. Af einkunn
unum verður því ljóst, að um
hlutdrægni við textaval í óles-
inni þýðingu í óhag nemenduim
bóka H.M. og E.S. hafa við engin
rök að styðjast.
Samning prófa er mikib ábyrgð
ar- og vandiaverk. Sjónarmið
manna eru misjöfn um próf,
bæði efni þeirra, form og þyngd.
Landsprófsnefnd telur vissulega
gagnlegt að fá ábendingar og at-
hugasemdir um prófin frá skóla-
mönnum, nefndin er engan veg-
inn yfir gagnrýni hafin, og af
sjónarmiðum annarra geta menn
lengi lært og víkkað sjóndeildar-
hring sinn.
Þær ásakanir í garð nefndar-
manns, Ágústs Sigurðssonar, sem
hér hefur verið svarað eru ann-
ars eðlis. Þær eru um meint mis-
ferli í starfi og misnotkun að-
stöðu og eru ærumeiðandi fyrir
viðkomandi nefndarmiann. Við at-
hugun skjala og tölfræðilega úr
vinnslu einkunna hefur engin þess
ara ásakana reynzt á rökum reist.
Lands'prófsnefnd harmar, að em
stakir skólamenn skuli hafa borið
fram svo þungar og alvarleg-
ar ásakanir, án þess að staðreynd-
ir væru áður grandskoðaðar. Um
mál sem þetta verður ekki dæmt
með skoðanir manna að mæli-
kvarða, heldur með undanbragða-
lausri könnun sbaðreynda.
F.h. landsprófsnefndar,
Andri ftsaksson, forai.
HESTAR OG MENN
Fjórðungsmót Sunnlendingu
Mesta hestamannaimót þetta
árið verður vafalaust fjórð-
ungsmótið, sem haldið verð-
ur að Hellu dagana 7.—9. júlí
n. k. Er þetta í þriðja sinn,
sem Sunnlendingar halda fjórð
ungsmót sitt á þessum stað og
verður vel til þess vandað.
Fyrsta fjórðungsmótið var
haldið þarna 1955 og annað
1961 og var það hinu fyrra
miklu stærra í sniðum. Mót
það, sem nú verður haldið, er
þó þeirra miklu mest, og er
allur undirbúningur að þvi svo
langt kominn, að vitað er í
stórum dráttum um allt fyr
irkomulag. Búið er að velja
sýningarhross og gera dagskrá
mótsins. Sýningarhross verða
nokkuð á þriðja faundrað þar
af 10 stóðhestar með afkvæm
um, 4 með hverjum hesti. Auk
þeirrá verða sýndir 30 yngri
stóðhestar, sem líklegasúr
þykja til kynbóta. Milli 60
80 hestar koma fram í góð-
hestakeppni. Auk þessa verða
að sjálfsögðu kappreiðar og
hafa um 6 hestar verið skraft
ir til keppni.
---- Búast má við miklu
fjölmenni á þetta mót og þó
sérstaklega af Suðurlandi allt
frá Hornafirði til Suðurnesja.
Hafa hópferðir af þessu svæði
nú þegar verið skipulagðar og
munu t.d. Fáksmenn verða þar
allfjölmennir, en þeir fara að-
allega í tveimur stórum hóp-
um og verður lagt af stað á
miðvikudag. — Ekki er enn
vitað, hvernig menn úr óðrum
landshlutum haga ferðum sín
um yfirleitt, en búast má við,
að þeir muni yfirleitt fjól-
menna á mótið.
---- Margir rnunu hyggja
til lengri ferðar að mótinu
loknu, bæði inn i Þórsmörk o,
lengra inn um óbyjgðir.
Minna mun þó verða um ierða
lög á hestum í sumar um ýms»
fjallvegi heldur en stundum
áður, einkum vegna þess, hve
vorið hefur verið kalt og
því lítill gróður koiminn á toeið
arlöndin og jafnvel sums stað
ar í byggðum Að vísu getur
þetta lagast ef veruleg breyt-
ing verður á tíðarfari til batn
aðar, alveg á næstunni.
------------Framkvæimdanefnd
fjórðungsmótsins hefur boð
að blaðamenn á sinn fund næsl
komandi mánudag og verður.
þá hægt að segja nánar frá
fyrirkomulagi mótsins í eim
stökum atriðum.
Auk þeirra munu ýmsir fara
fáir saman, sem kjósa heldur
að vera út af fyrir sig, og fara
þá jafnivel aðrar leiðir.