Tíminn - 24.08.1967, Blaðsíða 8

TÍMGNN
FIMMTUDAGUR 24. ágúst 1967.
Fréttabréf um starfsemi Sþ.
Styrjöldin í Vietnam
þjóölegt frelsisstríö
segir U Thant framkvæmdastjóri Sameinuðu þjóðanna -
Ráðstefna um mannréttindi í framkvæmd - og námskeið
í Kaupmannahöfn um verzlun vanþróaðra landa heims
í rícðu sem U Thant, fram
kvæmdastjóri Sameinuðu þjóð
anna, hélt á fjórðu alheimsráð
stefnu kvekara í Greensboro I
Norður-Karólinu 30. júli s.l.,
vék hann að takmörkunum o'1
möguleikum allhieimssamtak-
anna og hin-um mannlegu' þátt
u-m í þjóðiegum samskiptum
„Að því er varðar heim-
kvaðningu friðargæzlusveita
Sameinuðu þjóðanna, er ég
enn sem fyrr sannfiærður um,
að engin önnur leið hefði ver-
ið skynsamleg eða fær eins
og máium var komið. Ég vil
nota tækifærið og lýsa þvi yf-
ir í leiðinni, að ekki einn ein-
asti fulltrúi Öryggisróðsins
hef-ur á þeim fundum, sem
haldnir hafa verið síðan 22.
maí 1967, látið í ljós þá skoð-
un, að ákvörðun mín um að
verða við kröfum Arabíska
sambandslýðveldisins hafi ver-
ið ástæðulaus, eða að ákvörð
un um heimkvaðningu friðar
gæzlusveita Sameinuðu þ’óð
anna hefði átt að taka í Ör
yggisráðinu eða á Allsherjar-
þinginu".
Þe-gar riki láta stjórnast af
pólitískum eða efnahagsleg-
um hágsmunum, virðast þau
gera það samkvæmt reglunni
,jhver er sjálfum sér næscur“
sa-gði U Thant ennfremur. Að
ildarríkin vanrækja í sívaxar.di
mæli að virða ákvæði Stofn
skrárinnar um að forðast nót-
anir eða valdbeitingu gegn
landihelgi eða pólitísku sjáif-
stæði annarra ríkja.
Alltof mörg ríki virðast
vera þeirrar skoðunar, að
þessi skylda eigi aðeins við
,;hina“. Hömlulaus valdbeit-
ing til að ná pólitískum mark
miðum í einum hluta heims-
ins hefur áhrif annars staðar.
Hætturnar sem þessi þróun
leiðir af sér koma greiniie;aet
í ljós i Víetnamstríðinu og á
tökunum í Miðausturlöndun-
um. Fyrra stríðið hefur stig-
magnazt viku eftir viku. Fiöldi
hermanna og magn hergagua
hefur stóraukizt. Bardagirti-
ir verða æ grimmilegri og fórn
arlömbunum fjölgar Óhugn
anlega ört.
, j viðleitninni við að réttlæta
þessa feiknarlegu sóun a
mannlegum verðmætum hafa
menn gengið alltof langt í að
einfalda vandamáiin og þæi
lau^nir sem hugsanlegar séu.
Ég hef margsinnis látið í ljósi
mínar eigin skoðanir á Víet.-
nam-styrjöldinnj og varpað
fram ákveðnum hugmyndum
um, hvernig hægt væri að
binda enda á hana. Ég hef
hvað eftir annað lýst þvi yfir,
að það sé rangt að líta á
styrjöldina í Víetnam sem
eins konar heilagt strið gegn
tiltekinni hugmyndafræði. Ég
hef látið í Ijósi það sjónarmið,
að driffjöður þeirra, sem sak
aðir eru um þessa hugmynda-
fræði, sé í rauninni máttug
þjóðerniskennd, ósk um að
vinna þjóðlegt sjálfstæði
og skapa þjóðlega sjálfs-
vitund. Það er þjóðernisstefna
en ekki kommúnismi sem örv-
ar andspyrnuhreyfinguna í
Víetnam til baráttu gegn
hvers kyns erlendri ásæln-i, og
nú fyrst og fremst gegn Banda
ríkjamönnum. Þeir Víetnam
ar, sem hafa barizt og berj-
ast enn gegn útlendingum,
gera það til að hreppa þjóð-
Legt sjáifstæði. Ég er sannfærð
ur um, að stríðið verður ekki
stöðvað, fyrr en Bandaríkin og
bandamenn þeirra viðurkenna
að það er háð af Víetnömum
— ekki sem kommúnískt árás-
arstríð, heMur sem þjóðlegt
frelsisstríð.
Því er stundum haldið fram,
að þeir sem þerjast gegn út-
lendingum í Víetnam séu fá
mennur minnihluti víet
nömsku þjóðarinnar. Sagan
geymir nýinörg dæmi þess að
frelsiðhetjur hafi verið í minni
hluta. Aðrir landsmenn voru á
hugalausir eða kusu heldur
framhald á óbreyttu ástandi.
Er það ekki staðreynd, svo
tekið sé aðeins eitt dæmi, að
í nýlendunni New York söfn-
uðu Bretar meira liði en upp-
reisnarmenn meðan á ame-
ríska frelsisstríðinu stóð? Og
að því er varðar stuðning þjóð
arinnar, er það e-kki staðreynd
að málstaður uppreisnar-
manna naut stuðnings minna
en þriðjungs bandarísku þjóð
arinnar? Er það ekki líka
staðreynd, að þúsundir íhalds
samra bandariskra auðmanna
flúðu eins og þeir ættu láfið
að leysa til Kanada?“.
Ég lít svo á, að áframhald
stríðsins i Víetnam sé með
öllu þarflaust. Ég hef kynnt
mér i-ækilega opinberar yfir-
lýsingar beggja aðila um mark
mið þeirra, og sé það hlutverk
diplómatanna að koma fram
þeim málum, sem eru leynt
eða ljóst skiigreind í þessum
yfirlýsimgum, h-eld ég að hægt
væri að koma á sómasamleg-
um friði í Víetnam Fyrsta
verkefnið er að binda enda á
bardagana og flytja vandamál-
in að samningaborðinu. Þetta
fyrsta verkefni útheimtir á
kveðin frumspor, og ég tel það
hörmulegt ef ekki reynist
unnt að fá umrædda aðila
til að stíga þessi fyrstu spor“.
Ráðstefna um mannréttindi i
reynd.
Framkvæmd þeirra efnahags
leg-u og félagslegu réttinda,
sem fjallað er um í Mannrétt-
indaskrá Sameinuðu þjóð-
anna, er umræðuefnið á ráð-
stefnu sem haMin er í Varsjá
15.—28. ágúst að tilhlutan
Sameinuðu þjóðanna. 35 Ev-
rópulönd, þeirra á meðal öll
Norðurlönd, voru hvött til að
senda fulltrúa á ráðstefnuna.
Ráðstefnan er fyrsta svæðis
ráðbtefna sinnar tegundar og
er haldin í samvinnu við pólsk
stiórnarvöld. Hún er þáttur í
ráðgjafarstarfi Sameinuðu
þjóðanna á sviði mannrétt-
inda.
Á dagskrá ráðstefnunnar
eru fjögur meginumræðuefni:
í fyrsta lagi verður rætt
um nauðsynlegar ráðstafanir
til að fá umrædd réttindi við-
urkennd og vernduð. í þvi
sambandi getur verið um að
ræða löggjöf Og tilskipanir
eða önnur form opinberra oóli
tískra ályktana.
Ennfremur verður farið yfir
lagalegar óg raunhæfar ráð
stafanir til að hrinda efnahags-
U Thant, til vinstri, ræSir yiS Kuznetsov, utanríkisráðherra Sovétrikjanna.
1
legum og félagslegum réttind
um í framkvæmd. Verður þa
sérstaklega fjallað um réttinn
til vinnu, til óbundins starfs
vals og til verndar gegn at-
vinnuleysi. Hieilbrigðismál
þjóðfélagsins koma éinnig til
umræðu sem og möguleika: nir
til að taka þátt í menninear
lífinu, vísindalegar framfarn
og velferð aldraðra launþega
og ellihrums fólks.
í þriðja lagi verður fjillið
um mikilvægi efnaihagslegra og
félagslegra áætlana og sain-
ræmingar - efnaihagslegrar p.a
félagslegrar þróunar.
Loks verður fjallað um þa
ábyrgð sem hvílir á lands
stjórnum og svieitastjómum, fé
lagsmálastofnunum, samtökum
og einstaklingum með tilliti
til framkvæmdar efnahagslegra
og félagslegra réttinda í
daglegu lífi.
Norræn flóttamannahjálp:
Danmörk lagði fram sérstaka
fjiárlfúlgu að upphœð 1,5 millj-
óna danskra króna (ca. 9Æ
millj. ísl kr.) til Hjálparstoí'n
unar Palestiinuflóttamanna (U
NRWA). Sama dag, m júlí,
var einnig tilkynnt að ísland
hefði ákveðið að leggja fram
12.000 dollara (516.000 ísl. kr.)
til UNRWA.
Námskeið í Höfn um verzl-
un vanþróaðra landa.
Danir gera nú i haust i sam
vinnu við Sameinuðu þjóðirn-
ar sérstakt átak til að ýta und-
ir þá viðleitni vanþróaðra
landa að auka útflutning sinn.
Hinn 21. ágúst hefst I Kaiup
mannahöfn 10 vikna nómskeið
fyrir sérfræðinga frá 20. van
þróuðum löndum, sem eiga að
kynna sér hagkvæmar aðferðir
við úttfiutning bæði á hra-
efnum og iðnaðarvörum.
Svipað námskeið var haldíð
í Kaupmannahöfn haustið 1965
og voru umsóknir þá svo marg
" ar, að ekki var hægt að sinna
þeim öllum. Þess vegna sáu
forráðamennirnir sig tilneydda
að efna til annars námskeiðs
með nálega sama sniði og það
fyrra hafði.
Upphaflega kom tillagan um
fræðslustarfsemi af þessu tagi
fró Ráðstefnu Sameinuðu' þjóð
anna um utanríkisverzlun og
þróun árið 1964, sem samdi
allmargar ályktanir um róðstaf
anir til að auka útflutning van
þróuðu landanna. NÓmskeiðið
er kostað af sérstöku framlagi
Dana til Þróunaráætlu'nar S.Þ
Stjórnandi námskeiðsinD
verður forstjóri útflutnings-
stofnunarinnar dönsku, Lauge
Stetting. Nónustu samstarís
menn hans verða Julius Bruun
vierzlunarfulltrúi í utanríkis
ráðuneytinu og Ole Wiherg
frá verzlunarháskólanum i
Kaupmannahöfn. Þátttakendur
koma frá vanþróuðum löndum
í Afríku, Asíu og rómönsku
Ameríku. f flestum tilvikum er
um að ræða opinbera embættis
menn- sem vinna við utanríkis
viðskipti eða framámenn <
einkafyrirtækjum.
Námskeiðið felur í sér fyrir
lestra, amræður og hópstarr.
þar sem bæði verða tekin fyriv
almenn efnahagsleg þróuna’-
vandamál í sambandi við ut
anríkisverzlun og sérstakar ráð
stafanir til að örva viðskipti
Fyrirlestrarnir koma m a frá
Hafnarháskóla og verzlunarh:,
skólanum. dönskum ríkisst ifn
unum o.9 fyrirtækjum og frá
alþjóðastoínunum
Þátttakendur munu enn'ren,
hTamhaM á 15. síðu.