Alþýðublaðið - 12.03.1988, Síða 21

Laugardagur 12. mars 1988
Austan úrSovét berast
þær fregnir aó armenar séu
aö rísa upp og heimta rétt
sinn; yfirráö yfir landi því
sem þjóöin býr á og hefur bú-
iö á um aldir, sameiningu
þjóðarfjölskyldunnar undir
eigin stjórn og það sem
merkilegast er; þeir vilja ráöa
því sjálfir hvaö telst Armenía
og hvaö ekki.
Nú kynnu einfaldir menn
aö vera hvumsa og spurja: Er
þaö ekki einfalt mál? Eru
ekki grikkir, grikkir og ítalir,
ítalir á sama hátt og armenar
eru armenar og skulu ekki
landamæri dregin, meö ein-
földum hætti, samkvæmt
því?
Því miður er málið ekki
nærri svo einfalt. Frá okkar
íslenska sjónarhóli kynni það
aö viröast svo, vegna þess aö
vió búum á einstaklega af-
mörkuðu landi, Atlatnshafið
sjálft hefur séð okkur fyrir
fjögur hundruö milna vernd-
arbelti, I landfræðilegum
skilningi, í allar áttir.
Eöa svo hugsa menn.
En þótt mílur teljist í
hundruöum til næstu stranda
þá er þaö engin trygging
þess aö landamæri séu klár.
Ekki heldur hér á landi. Þarf
ekki lengra aö leita raka en
þeirra aö þótt viö búum hér,
greinilega afmörkuð, norður í
hafi, þá er annarhvor kollur
sem fyrir ber á götu dökkur,
franskur, — og önnur hver
augu eru síst af öllu blá upp
á norrænu. Meir að segja
finnst orðið u.þ.b. fimmtug-
asta hvert skinn í islenskum
barnaskólum — svart!
Nú skal því ekki neitað aö
vér erum nýjungagjarnir með
afbrigðum, kvenfólkiö ekki
síður en vér karlar. Sjófarend-
ur frá öðrum löndum hafa
sagt aö á íslandi þurfi ekki
annað en nefna fjarlæg lönd
þá liggi kvenfólkiö undir eins
flatt, uppíloft og meir aö
segja karlarnir, eiginmenn
þeirra, feóur, bræður og synir
reiöubúnir að hjálpa til. Nú
jæja. Ekki þarf þaö nú svo
sem aö vera satt, ekki fremur
en þjóósagan sem gekk um
heiminn allan í dentíð um
þaö aö sviar væru allir
montnir heima og gengju þar
með stifaö hálstau en afturá-
móti alltaf augafullir og
dónalegir utan landsteina. En
sænskar stelpur og kerlingar
æ og ævinlega og hvarvetna
til í allt. Tómt bull. Menn sem
ég þekki vel og trúi, sann-
reyndu aö hvorttveggja var
rangt.
Og þeim brœðrum
Hvaö sem því Iíður er aug-
Ijóst aö þjóðablöndun geng-
ur hratt eins þótt hin mestu
úthöf skilji.
Þeim mun merkilegra er aö
þjóö á borö viö armena skuli
ennþá vera til í þessum
heimi, í landi sem hefur svo
sem enga aðgreiningu frá
þeim sem liggja í kring og
hefur reyndar verið vaöiö yfir,
linnulaust, um allar aldir, ým-
ist af tyrkjum, rússum eða
mongólum, já og fjölda ann-

GLASNOST OG
PERESTROJKA?
arra kappsamra þjóöa. Að
minnsta kosti tvisvar hefur
veriö reynt aö útrýma þessari
þjóö, gersamlega. Mistókst í
bæöi skiptin.
En hvers vegna í ósköpun-
um taka menn sig til og
ákveða að einhverri þjóö
þurfi aö útrýma? Hvers vegna
datt Hitler og þeim bræörum
í hug að ráðast í svoleiðis
stórvirki aö útrýma gyðing-
um?
Nú svarið er auðvitað ein-
falt. Gyðingar voru of gáfaöir
en nasistarnir, afturámóti, of
duglegir. Þeir, það er nasist-
arnir uröu aö fá nægilega
mikilúöleg verkefni aö vinna.
Og hvaö gat talist þessum
hetjum verðugt verkefni ef
ekki það aö ganga milli bols
og höfuös á því fólki, gyöing-
unum, sem allir vissu að bar
af þeim sjálfum í flestu tilliti,
nema hernaði og grimmd.
Þaö var meir aö segja altalaö
að gyðingarnir hefðu skapaó
hina margfrægu þýsku menn-
ingu, næstum því uppá eigin
hönd, án verulegrar þátttöku
þjóöverja.
Skiljanlegt aö menn langi
til aö útrýma svoleiðis fólki.
Guð útbýtti löndum
Armenía er rýrt aö land-
kostum enda segja armenar
sjálfir í brandaraskyni, aö
þeir hefóu verið síöastir í biö-
rööinni þegar Guö útbýtti
löndum. Hins vegar hafi hann
séö aö sér, sá gamli, þegar
að því kom, daginn eftir, að
útbýta gáfum. Þá haföi hann
armena fyrsta í röðinni.
Fyrir þetta hafa aðrar þjóð-
ir hatað armena, sem skiljan-
legt er. Rétt eins og gyöinga.
Munurinn á þessum tveim
þjóöum er hins vegar sá aö
gyðingarnir hafa ekki getaö
foröast að vera áberandi,
sennilega fyrir þaö að kristin-
dómurinn, sem þeir reyndu á
sínum tíma að koma i veg
fyrir, rauk eins og eldur í sinu
út um allan heim og fór hvar-
vetna með óorö um gyðinga.
Armena henti ekkert slíkt.
Og enda þótt þeir séu ekki
síður en gyöingarnir, klókir í
viöskiptum og pólitík, þá hef-
ur almenn athygli ekki beinst
eins aö þeim. Samt eru þeir
út um allan heim. Meir aö
segja eru nokkrir slyngir
verslunarmenn hér á landi af
armenskum ættum. Og ef
menn hugsa sig um þá munu
þeir fljótlega finna, meðal
frægðar- og afreksmanna,
nöfn þaöan runnin. Þau enda
á jan: Mikojan, Karajan,
Sarojan, Petrosjan, Vaganjan
o.s.frv. Svo eru sumir sem
kjósa að vera í felum eins og
t.d. Kasparov sem hefur
breytt nafni sínu til líkingar
viö „fína fólkið" austur þar,
— rússana, en heitir í raun
og veru Kasparjan eöa eitt-
hvaö svoleiðis. Og gleymum
ekki mússíköntum eins og
Lisitsíjan og Katsatúrijan.
„Þá yrðir þú að drekka
meirau
í Armeníu er, auk alls ann-
ars, framleitt eitt fínasta
brennivín veraldar. Þaó ber
heitið Ararat, framleitt úr vín-
berjum, rétt eins og cognag-
iö þeirra í frans og reyndar
nefnt konjak. Sagt er að strax
eftir aö þeir komust upp á
lagió meó þessa bruggun og
suöu hafi þeir sem aö vín-
gerðinni unnu tekiö slíku ást-
fóstri viö verk sitt aö þeir hafi
verið ölvaöir af þvi síðan,
kynslóðum saman. Þeireru
taldir fæöast undir áhrifum
af þessari merkilegu blöndu
og sagðir ekki skilja hugtakiö
„allsgáöur". Þetta er ralið
einsdæmi. Enda var það svo
aö þegar sovétstjórninni
þótti mikið viö liggja aö ná
góöum verslunarsamningi við
islendinga, með síld, ullar-
vöru og hráolíu, þá buöu þeir
okkur þetta fræga konjakk,
sem er svo torfengið að ekki
einu sinni aðallinn i Sovétt-
inu getur gengiö aö því vísu,
— til sölu í Ríkinu. En þá
sannaóist, einu sinni sem
oftar, aö það er ekki á vísan
aö róa meö oss landa. Þaö
keypti þetta nefnilega eng-
inn! Nema undirritaöur og
svo Páll Heióar. Svo var mér
sagt, fyrir tveimur árum aó
Páll Heiðar væri hætturog
aö þeir nenntu ekki aö flytja
þetta inn fyrir mig einan. „Þú
yröir þá að minnsta kosti aö
drekka meira“, sagði Einar
Ólafsson, i Ríkinu. Ég treysti
mér ekki til þess. Og þar með
týndust þau litlu tengsl sem
vér höföum við Armeníu.
Og raunar gæti verið aö
þessi tregöa við armjanskt
konjakk hafi stórskemmt og
allt aö því eyöilagt alla versl-
un okkar vió hiö mikla ríki i
austri, vegna þess aö þótt
samþykkt sé aö rússar séu
einir mestu slúbbertar, þá eru
þeir ekki meiri slúbbertar en
svo aö þeir telja sér ekki
skylt aö versla viö þess hátt-
ar þjóöir sem ekki kunna aö
meta armjanskt konjakk.
Telja þaö jafnvel ekki ómaks-
ins verx aó þekkja svoleiöis
lýö.
Mitt líf hefur ekki
breyst
En þaö er nú ekki málið.
Þess vegna er ég aö skrifa
um armena í dag aö ég er
dálítið undrandi. Hverskonar
er eiginlega þessi nýupp-
runna gorbasjofstíð? Getur
verið að hún sé slík aö jafn-
vel feluþjóð eins og armenar,
sem um aldir hafa haft það
eitt sér til verndar aö þykjast
ekki vera til, geti farið að rísa
upp, framan í öllum heimi og
heimta réttlæti?
Þaö væru aldeilis tíðindi.
En ég ætla nú aö bíða og
sjá hvaö setur. Mitt líf hefur
ekki breyst ennþá viö tilkomu
hins nýja, þjóöum dáða leið-
toga. Eftir sem áöur eru bréf
min stöðvuö í pósti. Hverjum
svo sem ég skrifa austur þar,
aö einum undanteknum, þá
fæ ég aldrei nokkurt svar.
Fyrr en það kemst í lag mun
ég ekki greiða félaga
Gorbatsjov, né heldur neinum
öörum leiötoga þessa mikla
ríkis mitt atkvæöi.
,Enda var það svo aö þegar sovétstjórninni þótti mikið vió liggja aó ná
góóum verslunarsamningum við íslendinga, meö síld, ullarvöru og hrá-
olíu, þá buðu þeir okkur þetta fræga konjakk sem er svo torfengiö að
ekki einu sinni aðallinn í Sovéttinu getur gengið að því vísu“