Tíminn - 27.10.1967, Blaðsíða 9

FÖSTUDAGUR 27. október 1967.
Útgefandi: FRAMSÓKNARFLOKKURINN
Framkvæmdastjóri: KristjáD Benediktsson. Ritstjórar: Þórarinn
Þórarinsson (áb). Andrés Kristjánsson, Jón Helgason og Indriði
G. Þorsteinsson. Fulltrúi ritstjórnar: Tómas Karlsson Aug-
lýsingastjóri: Steingrímur Gíslason Ritstj.skrifstofur I Eddu-
húsinu, simar 18300—18305 Skrifsofur: Bankastræti 7 Af-
greiðslusími: 12323. Auglýsingaslmi: 19523 Aðrar skrifstofur,
sími 18300 Askriftargjald kr 105.00 á mán innanlands. — 1
lausasölu kr. 7.00 eint. — Prentsmiðjan EDDA h. f.
Ríkisstjórnin hefur leitað tn samtaka launafólks um
tillögur og sameiginlega athugun með stjórninni um
hugsanleg úrræði önnur en feiast í kjaraskerðingar-
tillögum hennar. Hún hefur einmg lýst yfir að hún sé
fús til viðræðna um aðrar leiðir. við hvern sem er, utan
þings og innan. Nú reynir á, hvort hér er um meira en
innantóm orð að ræða-
Af ályktunum launþegasamtakanna er það ljóst, að
þau gera sér fulla grein fyrir eðli málsins. Tillögugerð
er ekki nóg, framkvæmdin skiptir jafnvel meira máli,
og þetta tvennt hlýtur að fyigjast að. Það er ekki lýð-
ræðisleg krafa að ætlast til túlagna af öðrum, ef þeim
eru ekki ætluð nein ráð um framKvæmdina. Þetta tvennt
hlýtur að fylgjast að, og þetta gera stéttarsamtökin sér
ljóst, enda hafa þau bent ríkisstjorninni á nauðsyn þess
að þingflo'kkarnir eigi einmg sínar samningaviðræður,
því að framkvæmd málanna sé pólitísk, og þeirra mál.
Þeirri kröfu hefur allmjög venð haldið á loft undan-
farið, að stjórnarandstöðu beri að setja fram gagntillög-
ur, þegar hún gagnrýnir eða leggst gegn tillögum stjórn-
arvalda. Það er rétt að vissu marki. Stjórnarandstöðu ber
að segja, hvað hún vill og hvað nún mundi gera, ef hún
réði, en það er hvorki heppilegt né eðlilegt, að hún segi
öðrum, hvað þeir eigi að gera. Svo fasttengd hlýtur til-
laga og framkvæmd jjð vera. Það er á engan hátt rétt-
mæt lýðræðiskrafa að ætla stjornarandstöðu að gera
tillögur handa ríkisstjórn til bess að framkvæma með
öfugum klónum, og þó enn siður ef stefna ríkisstjórnar
hefur lengi verið röng og hættuieg að dómi stjórnarand-
stöðu.
Framsóknarflokkurinn hefur jafnan og eips nú, sagt
hiklaust og skýrt, hvaða leiðir hann mundi fara og hvaða
vinnubrögð hann mundi viðhafa eí hann réði, og þannig
komið fram sem fullkomlega ábyrg stjórnarandstaða.
Náttúruvernd
Eins og ljóst er at ýmsum íregnum, blaðas'krifum
og ummælum manna síðustu misserin er sá stakkur,
sem náttúruvernd er nú í, alls ekki við hæfi- Stór-
felld náttúruspjöll eru unnin, án þess að unnt sé að
koma í veg íyrir þau eða láta rnenn sæta eðlilegri ábyrgð.
Sú þingsályktunartillaga Eysreins Jónssonar og fleiri
þingmanna Frams.óknarflokksins. sem nú er fram komin
um að kosin verði nú þegar nefnd til þess að endur-
skoða lög um náttúruvernd og gera tillögur um ráð-
stafanir, er stuðla megi að þvi, að almenningur eigi völ
á heppilegum stöðum til útivistar og náttúruskoðunar,
er því fylliega tímabær.
Sú bylting, sem orðið hefiu' i atvinnuháttum þjóð-
arinnar stofnar náttúru landsins í mjög aukna hættu
og til varnar gegn henni þarf allt annan íagastakk og
miklu öflugri aðgerðir en venð nefur Jafnframt þessu
vex þörf þjóðarinnar til þess að eiga greiðan aðgang
að landinu, þar sem æ mein hlrti þjóðarinnar verður
þéttbýlis- eða borgarfólk. Náttóruverndin má ekki verða
á þá lund að hefta stórlega aða banna þessu fólki að
njóta heilnæmis útivistar eða ununar af náttúruskoðun
og ferðalögum um landið. Vandinn er sá að koma þeirri
skipan á að saman geti fanð mikii náttúruvernd og
tækifæri almennings cil útivistar ferðalaga og náttúru-
skoðunar, og einnig að koma i veg fyrir að framkvæmdir
einstakra manna eða opinberra aðila valdi spjöllum.
TfMINN
| NEWSWEEK:
Ferill skæruliðahetjunnar
Che Guevara og fall hans
CUEVARA Á LÍKBÖRUNUM
EiRiNESTO (Che) Guievara
var einn þeirra fáu manna
sem verða að þjóðsagnahetju í
lifanda lífi. Hann trú’ði því,
eins Otg Castro, að „æðsta
skylda byltingamanns sé að
gera byltingu“, en honum
fórst á annan veg en Gastro
að þvf leyti, að hann lét aldrei
fijötrast af jarðneskum áhygigj-
um um, hvað við tekur eftir
byltinguna. Che varði að heita
mátti ölluim fullorðins árum
sínium í virka byltingu. Og
hann var enn að reyna að koll
varpa ríkjandi skipulagi þegjir
hann var skotinn í skógum
fjaltlendisins í suðaustur hluta
Boliiviu viku af október.
Vi'ðleitni Ohe Guevara mis-
tókst herfilega í Bólivíu og ein
stakir menn bæði í La Paz og
Washington kölluðu fall hans
„Svínaflóaósigur Fidels“. En
aðrir hugleiddu, hivort Castro
hefði ekki í raun og veru losn
að við all kostnaðar sama kivöð
og eignast í staðinm ágætan
píslarvott.
Fullvíst virtist að heita
mátti, að hinn fadlni maður
væri Che, þyrla hersins í Boli-
víu flutti líkið til borgarinnar
Valle Grande og þar var það
sýnt hópi WaOamanná, sem
göptu af undrun. Blóðidrifn-
um klæðum var svipt af lfk-
inu, það þvegið og smurt,
fingraför þess tekim og lög-
regla Bolivíu staðfesti, að
þetta væru fingraför Che Gue-
vara. Brezki blaðamaðurinn
Richard Gott fylgdist með at-
burðum þarna í Valle Grande,
en hann hafði hitt Che árið
1963. í frásögn sinni síðar'
skrifaði hann: „Ég er ekki í
nokkrum minnsta vafa um, að
þetta var lík Ohe“. Aðrir við-
staddir fréttamenn voru á
sama máW.
ÞARNA lauk langvinnu
byitingarævintýri, ef ekki er
gert ráð fyrir einstöku hug-
myndaflugi í opinberum svip-
um og fráibærri sn.illd í fram-
kvæmd þeirra. Þetta ævintýri
hófst þegar Che Guevara, sem
var sonur efnaðra foreldra í
Argentínu af írstoum og
spönskum ættum, byrjaði að
lesa hið mitola safn föður sins
af ritverkum sósíalista. Hann
öðiaðist óbifandi sannfæringu
um réttmæti marxismans og
jafnframt allt að því sjútolegt
hatur á „frysti- og loftkæling-
ar-menningu“ Bandaríkj'a-
manna, eins og hann komst
sjálfur að orði. Þetta hatur
magnaðist enn þegar hann
dvaldi í Guatamala hálf þrít-
U'gur að aldri og starfaði þar
hjá vinstristjórn Jacobo Ar-
benz. og sá honum steypt af
stóli í uppreisn, sem C I A
stóð á bak við.
Che komst þó auðvitað ekki
á hátind byltingarinnar fyrri
en á Kúpu. Skæruliðar Castros
höfðu í fyrstu ofurlitla fót-
festu i Sierra Maestra, en
háðu þaðan harða baráttu og
náðu lotos völdunum í Havana.
í bessari baráttu reyndist
Guevara bæði hugmyndarítour
og hugrakkur og gekk næst
Fidel sjálfum, en sýndi þó
jafnvel enn meiri herstjórnar-
snilM f baráttu skæruliðanna.
Að sign unnum var honum
falið einveldi yfir efnahagslíf-
inu á Kúbu, en þá viissi hanr.
varia, hvað hann átti af sér
að gera. Hann gerði hverja
mis'heppnaða tilraunina af ann
arri til þess að hella iðnvæð-
ingunni yfir Kúbu fyrirvara-
og skipulagslaust. Þessar til-
raunir leiddu til sífelldra á-
rekstra við ráðgjafa fra Sovét-
ríkjunum og í þeim átötoum
kom ávallt fram opinber fyrir
litning Ches á varfærni Miostovu
manna í afskiptum af bylting-
um í Mið- og Suður-Ajmeríku.
Að lofcum neyddist Fidel til
að draga úr völdum Ches og
gera hann að eins konar far-
andsendiherra. Þessi fyrrver-
andi skæruliðahetja fierðaðist
nú frá einni höfuðborg til ann
annarrar í feommúnistarikjun
um og varð æ feitari og feit-
ari og vansæHi á svip.
Vorið 1965 hófst svo allt 1
einu nýr kafli í þjóðsögunni
um Guevara. Hann afsailaði
sér oongararétti á Kúbu og
hvarf gersaimlega frá Havana.
Hvað var orðið af honum?
Ein sagan hljóðaði á þá leið,
að Fidel hefði drepið hann
eftir harða deilu. Sjálfur vitn-
aði Castro til bréfs, sem Gue-
vara hefði ritað sér í kveðju-
skyni, og þar stóð: „Aðrar
þjóðir heims gera kröfu til
minnar lítilfjörlegu þjónustu“
í tvö ár samfleytt voru kvik
sögur einar á kreiki. Che var
í Kongó. Hann var í Vietnam.
Snemma á þessu ári var ung-
ur, franskur rithöfundur, Rég-
is Debray að nafni, tekinn
höndum skammt frá stöðvum
skæruliða í Bolivíu. Hann hélt
því fram, að hann hefði átt
viðtöl við Che Guevara. Þá
beindist athygli manna allt í
einu að fjalllendinu í suð-
austur hluta Bolivíu.
Vikurnar li®u ein af annarri
og fleira og fleira þótti benda
til, að framburður Debrays
hefði haft við rök að styðjast.
Loks kom að þvi. að sveit ríð-
andi nermanna, sem þjálfað-
ir höfðu verið í Bandaríkjun-
um, var send til þess að hand-
sama Guevara. Vitou af O'któ-
ber þrengdist netið og her-
mennirnir veiddu Che í gildru
í einangruðum dal, eftir harða
skothríð. Samkvæmt opinberri
skýrslu hersins í Bolivíu á
hann að hafa látist af sárum
skömmu eftir að hann var tek-
inn höndum. En aðrar gildar
ástæður benda til a'ð her Bol-
iviu hafi tekið hann af lifi. En
hvað gat valdið því, að Ohe
þessi frábærlega snjalli skæru-
liði, hafði látið sig henda slík-
an klaufaskap. Ástæðan var
fyrst og fremst sú, að róman-
títoin var ríkari en alvaran i
stjórnmálaafskiptum hans. Út
af fyrir sig var gott og bless-
að að tala um að breyta Andes
fjöllunum í Sierra Maestra. En
bændurnir í BolLvíu voru tor-
tryggnir og daufheyrðust. Þeir
höfðu ýmugust á Che og t'é-
Lögunum, sem hann hafði kom
ið með frá Kúbu og borgun-
um i Bolivíu. Þeir fylktu sér
ekki undir merki hans, heldur
sögðu ættingjum sínum — lög
regluþjónunum í nágrenninu
— frá honum og félögum hans.
DAUÐI OHES verður efalaust
umdeildur árum saman, eins
og dauði Kennedys forseta.
Talað verður um samsæri og
gagnsamsæri. Hvers vegna
voru hermenn Bolivíu að taka
han.n af Ufi, þar sem þjóðsag-
an am hann hefði að engu
orðið ef hann hefði verið tek
inn til fanga lifandi? Hvers
vegna smurðu þeir lík hans
áður en bróðir hans gat skoö-
að Dað, en hann kom fljúg-
andi frá Argentínu til þess
eins að staðfesta, að um rétt-
an mann væri að ræða? Og
hvers vegna var aðeins höggv-
inn einn fingur af líkinu áð
ur en það var smurt?
Hjá þvi getur ekki fai'i'ð, að
slíkar spurningar verði til upp
örvunar þeim, sem ekki vilja
trúa að Che sé fallinn Hjá
því getur heldur ekki farið.
að þær stuðli að því að skapa
ímynd bans sess í vitund
manna sem eins konar nú-
tíma Bolivar, sem ætlar að
frelsa Suður-Ameríku undán
heimsvaldasinnaðra Kana.
Sennilega gleymist með öllu
að Che var vandlætari, sneidd-
Framhalo á 15. síðu