Tíminn - 22.12.1967, Síða 8

r
Tímmt
FÖSTUOAGUR 22. descnÉber
EJ-Reykjavík, fimmtudag. — Fátt var ánægjulegra tíð-
inda í þessari viku. Helztu atburðirnir voru lát Harold
Holt, forsætisráðherra Ástralíu, stjórnarbylting í Afríku-
ríkinu Dahomey, byltingartilraun í Alsír, og ákvörðun
utanríkisráðherra EBE-ríkjanna um að hefja ekki við-
ræður við Bretland, Danmörku, Noreg og írland um aðild.

' átjornarbyltingin í Dalhamey
var gerð á sunnudaginn. >ar
i íancíi befur Ohristopbe Soglo
hershöfðingi setið í forsæti
herforingjastjómar frá árinu
1966, er Soglo gerði sjálfan sig
að forseta. Byltingin nú var
su fjórða í átta ára sögu Da-
homey, en Soglo átti mestan
þátt í hinum þremur.
Dahomey er lítið ríki með
um 2,3 milljónir ibúa, stað-
sett á milli „stórrikjanna“
Ghana og Nígeríu, og var áður
frönsk nýlenda. Hlaut ríkið
sjálfstæði í ágúst 1960. Soglo
hershöfðinga og samstarfs-
mönnum hans, hafa þótt stjóm
málamenn frekar litils megn-
ugir og því tekið völdin með
vissu millibili. Nú hafði Soglo
aítur á móti verið við völd
í tæp bvö ár, en hinir nýju
valdhafar saka Soglo-stj órnina
um stjórnieysi.
Það var snemma á sunnu-
dagsmorgun að þarfendum
tíma, að hermenn umkringdu
heimili Soglos hershöfðingja,
og Aiphonse Alley, yfirmanns
nerráðe landsins. Vora þeir
undir'stjóm ungra herforingja.
Nokfcru síðar tilkynntu þeir í
Ootonou-útvarpinu, að mynduð
heíði verið byltingarnefnd, en
tormaður hennar væri^Maurice
Kausamde majór. Lofaði bylt-
ingaraefndin kosningum í land
mu mnan sex mánaða. Jafn-
íramt yrði bráðabirgðastjórn
mynduð og skipuð stjómlaga-
nefnd, er undirhúa skyldi m.a.
kosningarnar.
í yfirlýsingunni sagði, að
stjóm Soglos hefði eytt almenn
ingsfé þar til þjáð og hungrað
þjóðin hefði litið á herinn með
hatn og fyrirlitningu. Því hafi
stjórnarbylting verið nauðsyn-
leg.
Byltingin kom síður en svo
scm úr heiðskíru lofti, þótt
margir hefðu talið að unnið
hefði verið á erfiðleikunum í
bili.
Óánægjan hófst fyrir alivöm
í septemiber síðastl. ár, þegar
Saglio lækkaði öll laun verka-
fólks í landinu um 25%. Var
þetta tilraun til að koma ein-
hverju lagi á ömurlegt efna-
hagsiifið.
Síðan hefur oft komið til
óeii'ða. í síðustu vikunni fyrir
hyltinguna var mikið um mót-
mæii verkamanna. Leiddi það
til ailsherjarverkfalls á fimmtu
dag fyrir viku, en því var af-
lýst á laugardaginn og töldu
þá ílestir að lagast myndi um
tmr.a.
Ungir herforingjar voru aftur
A móti ekki á sarna máii.
Zbiri fylgir í fótspor
Ben Bella
Ljóst var í vikuani, að slegizt
hefur upp á vinskapinn milli
peirra Houari Boumedienne,
forseta Alsír og Tahar Zbiri,
tyrrum yfirmanns herráðs
landsms, frá því þeir felldu
Bcn Bella frá völdum árið
1965 Zbiri reyndi nefnlega
uppreisn gegn forsetanum í vík
unni, en hún var kæfð niður
sama sólanhringinn og hún
hófst. Um örilög Zbiri var litið
vitað.
ÞaÖ var s.L föstudagskivöíld,
að tiikynnt var um byltingar-
t:iraun „aovintýramanna" i
Alsir, og brátt var staðfest, að
ZToirx hershötfðingi væri for-
ystumaður uppxeisnarinnar. —
Nokkru áður en Boumedienne
filkynnti landsmönnum sínum
byltingartilraunina jog þá um
ieið að hún hefði verið bæld
niðui, hafði hann rekið Zbiri
írá völdum og tekið sjálfur
eftir því nú. Ekki sízt þar sem
hann var áður ákafasti stuðn-
íngsmaður Ben Bella. Zbiri
oreytti afstöðu sinni aftur ó
mótl á síðustu stundu, og
shiddi Boumedienne, sem þá
>'ar yfirmaður herráðs landsins.
Var það Zbiri sjáLfur sem hand
„ók Ben Bella 19. júní 1965.
Og þai með var Boumedienne
orðinn æðsti maður laodsins.
Zbiri var skæniMðaforingi í
styrjöldinni við Frakka, og
mikil hetja í augum lands-
manna. En faann átti illa
beima i friðsamlegri upþbygg-
ingu landsins, einkum á sviði
efnahagsmála, þá átti Zbirl
litia aðild þar að. Ný kynslóð
var að taka við, og telja sér-
iræðmgar, að sú þróun hafi
valdið mestu um að mjög dró
úr vináttn Boumediennes og
Zbiris.
herrann úr skyrtunni og hélt
út í öldumar. Þótt það væri
kali, ákvað ég að fylgja honum
eftir, en eftir skamma stund
sneri ég við og hélt aftur til
strandarinnar.
Satt að segja var ég áhyggju
fullur vegna þess, hiversu ölld-
oraar voru miklar. Ég horfði
á forsætisráðherrann í um
þrjár mínútur, en þá hivartf
hann allt í einu. Þegar ég kom
hvergi auga á hann eftir
nokkurra mínútna bið, lét ég
vita".
lnnan klukkustundar hófst
aUsherjarleit á staðnum. Víð
ioitina voru notaðir lögreglu-
bátar, þyrlur, litlir bátar ein-
stakiinga og hersins, kafarar og
hennenn, er leituðu á landi.
Bn Holt fannst hvergi.
Þegar vonlitið var, að Bolt
fyndist lifandi, var John Mc
Strikalínan sýnlr hvar brúin yfir
fljótiS s|ílft er talið um 60 fet á
við æðstu stjóra hersins, sem
telur um 70.000 menn.
Zbiri hafði nokkrar herdeild1
ir með sér — m.a. skriðdreka-
sveit — og voru þær staðsettar
við E1 Affroun, aðeins um 40
mílur suðvestur af höfuðtoorg
landsims — en þar á miilli er
sLcyptur vegur og fljótfarið.
Kom til bardaga við E1 Affroun
og herma óstaðfestar fregnir,
að margir hafi látið lífið í
þeim bardögum. Herma fregn
ir, að nú hafi byltingarmenn
ýmist verið sigraðir algjör-
lega eða þeir gefizt upp. Kem-
ur jainvel til greina, að Boume
dienne hafi komið þyltingar-
mönnum á óvart og slegið til
á undan þeim.
Ljóst var, að þótt Zbiri kynni
að hafa nokkurt fylgi meðal
herforingja í austurhluta AMr
og i fjalahéraðum Kabyla —
sem eru skamrnt frá höfurborg
inm — þá vora herforingjar
i þétthýUssvæðum á bandi
Boumedienne. Þetta átti m.a.
við um yfirmann Alsír-svæðis-
ins, og var það þýðingarmikið,
þvi að þar er taUð að Ben Bella
— sem þeir Boumedienne og
Zbiri steyptu fyrir 2% ári síðan
— sé geymdur í fangelsi.
Zbiri mun væntanlega sjá
Ohlo-fljóf lá. Bilarnlr féllu niSur á botn fljótslns, um 100 fet alls,
«týpt.
Hefur valdabarátta þessi
staðið nokkurn tíma, og Boume
dienne Ijeitt ýmsum brögðum
til nð hafa meiribluta yfir
Zbiri og stuðningsmönnum
hans, m.a. í stjóra Þjóðfrelsis-
hreyfingarinnar — eina leyfða
stjórnmálaflokks landsins. Þau
átök gengu þó friðsamlega fyrir
sig, þar til nú — og í þetta
sinn fylgdi Zbiri væntanlega
Ben Bella í fangelsi.
Hoft hverfur
í oldurnar
Það var snemma dags. á
sunnudaginn, að Harold Holt,
torsætisróðlherra ÁstraUu, sem
ætlaði að njóta helgarinnar f
sumarheimiM sínu í Portsea,
nélt til Cheviot Beadh þar
skammt frá ásamt Alan Stew
art, yfirmanni Portsea CJommon
weait Quarantine Station þar
} íraönum, til að synda. Er
fcér um að ræða klettótta strönd
en þar synti forsætisróðlherrann
aötaf. er hann var staddur í
Portsea.
Alan Stewart sagði Holt vera
klæddan sundfðtum og þótt
vatnið hafi ekki verið sem
ákjósanlegast. „fór forsætisráð-
Ewen, aðstoðarforsætisróðherra
latinn taka við embætti Holts
U1 bróðafoirgða. McEwen er
íulitrúi Bændaflokksins — sem
er i stjórnarsamvinnu við
Frjálslynda flokk Holts, og
minni en hann — og lætur af
embætti forsætisráðherra, þeg-
ar Frjálslyndi flokkurinn hefur
kjörið sér nýjan formann.
Eiginkona Holts, Zara, var
stödd í Canberra, höfuðborg
landsins, er hún frétti um at-
buiðinn. Var flogið með hana
i snatr5 til Melbourne, en það-
an var henni ekið 49 málna
ieið tíl Portsea.
Harold Holt tók við forsætis-
ráðherraembættinu í janúar
1966, þegar Sir Robert Menzies
iét af þvi emibætti. Hann var
kjörinn á þing þegar árið 1935
fyrir Frjálslynda flokkinn. f
tytstu stjórn Menzies varð
aann fyrst ráðherra, aðeins 31
áns að aldri. Var það árið 1039
Þegar styrjöldin skall á, lét
hann af embætti og gekk í
neriim.
Þair var hann aftur á móti
stutt. þvi árið 1940 fórust þrír
ráðherrar í flugslysi og hann
var kallaður heim til AstraHu
og gerður að ráðherra að nýju.
Hefur liann setið í ríkisstjóra
sáðan, m.a. sem fjármálaráð-
heria.
Harold Holt hefur emmitt
vesrið þekktur fyrir það erlend
is, hversu mjög hann hetfur
statt Bandarikjamenn og
stefnu þeirra í Vietnam. Hefur
það oft leitt tfl mikflla átaka
heima fyrir.
Þegar Holt var í háskó&a,
varö hann hrifinn af Zara
Dickms, sem var dóttir auð-
ugs fjármálamanns. Hún giftist
afínr á móti brezkum herfor-
mgja og fluttist með hooum til
Indlands.
Átján árum síðar kom hún
tii Mdlbourne að nýju, þé frá-
skilin og þriggja baraa móðir,
og 1946 giftist hún Harold Holt.
Er hún þekktur tízkuteiknari
i ÁstraMu.
Harold Hiolt var mikil sund
maður; hafði einkum gaman
að köíun. Aftur á móti munu
læknai hafa fyrirskipað honum
að draga mjög úr sundi vegna
krankieika í vöðvum. Getur sá
krankleiki hafa orðið fconuro
að faili í öldunum við Portsea.
Minningarguðsþjónusta verð-
ur haldin um Holt síðar í vik-
unni, og meðal viðstaddra
verður Lyndon Johnson, forseti
Bandaríkjanna.
Frakkar segja nei
Það fór sem ætla miátti, á
fundi utanriMsróðherra EBE-
rikjanna, að Frakkladd réði úr
siitum um það, að viðræ^ur
um aöild Bretlands verða efcki
teknar upp á næstunni, Sendu
róðherrarair fró sér tilkynn-
ingu um þetta, og var aðalat-
riði hennar það, að aðildar-
ríkir. hefðu ekki getað komið
sér saman um hvernig bæri að
meðhöndla umsókn Bretlands
um aðild Þýðir þetta, að eng-
ar viðræður munu hefjast við
brezku stjóraina, né stjórnir
beirra bjóða annarra, er sótt
hafa um aðild eða aukaaðild,
á næstunni. Er ljóst, að Frakk
ar réðu þessari niðurstöðu, og
nefur þar með bæði lokað dyr
unum bvað inngöngu Breta við
víkur, og eins skapað alvariegt
ástand innan Efnahagsfoanda-
lagsins. Einkum eru Hollending
ar visii til að láta Óánægju
sina i ljósi; hafa reyndar þegar
gert það með því að láta aflýsa
Iváímur fundum innan banda-
lagsins, þ.á.m. fundi landlbúnað
arráftnerra EBE-ríkjanna.
Ef slíkt verður reglan í fram
liðinni, hlýtur Efnalhagsbanda-
lagið að lamast að verulegu
teyti.
Þrátt fyrir þessa niðurstöðu,
hefttr brezka stjómin ákveðið
að diaga ekki umsókn sína til
oaka, heldur bíða og sjá hvað
gerist.
Tugir bíla og líka
á botni Ohio-fljóts
Á föstudaginn var, eins og
venjuæga, var mikil umferð á
„Silíurbrúnni“ svonefndu yfir
Ohoio-fljót hjá Point Plesant
Vestur-Virginíu í Bandaríkj-
‘inum. Að kvöldi þess dags voru
um 75 vöru og fólksflutninga-
Direibar staddar á brúnni, þeg
ar hún hrundi skyndilega os
oifreiðarnar og fólkið, sem I
þeim var, stukku i djúpið.
Ailt frá þeim degi hefur
stanziaust verið leitað að bif
Framhald á bls. 12