Tíminn - 05.05.1968, Blaðsíða 6

6
SUNNUDAGUR 5. maí 1968.
TÍMINN
■MMtmnn
ERU_____
DRAUGAR
DEYJANDI
STÉn?
Eiltt bvöM í diymibilvilkiuninl
lag'ði óg ieið mína vestur a
Hriniigbraut táíl húss Þórbergs
Þórðamsoiniar og frú Margrétar.
Erindið var aS sipjiaillLa við
Þóxiberg um dreuuga og aðrai
ytfiir.niáittúrliegiax verur. Okikur
hafði nefnilega dottið það
huig af speki okkair hér á riiit-
stjórn Tímams, hvort draugai
og annað þvíumtíkt hefðu ekki
týnt töluinná stárlega. Þeg-
ar við skoðuðum hug okkar,
flannisit okkuir eimihvem vegin.n,
að við hetfðum eikki heynt á
slíkt minnzt í lengri tíma-
Svo vinðist sem yifimáittúrleg-
air verur séu horfmair úr hug-
um filesitra mamma, og þar meS
enu þær ef til vffl eikki til, ef
dæmt er eftir mæilikvarða efnis
hyiggjiuimanimsdms.
En yfimiátitúnlegar verur og
atburðir eiru ekki öllum horfn-
ir, þótt við, sem erum jiarð-
bundin, verðum litt vör «ð
þvllikt. Ég er ekki fynr bom-
in imn fyirir dyr í íbúð þsirra
hjóna en Þórbergur segir,
mininugur þess uimtalsefnis.
sem við höfðum ákveðið okk-
ur:
—• Hiér er rniikið af draug-
uim.
Þórbergur og Margrét búa i
efstu hæð í sambyggimgu við
Hrimgbrautina. Þaðan e~ fag-
urt og viitit útsýni tíi siðurs
aiiLa leið út á sjó, og þetta
kvöid er borninn vorilmur í
loÆtið. Allur heimillisibragar er
failegur og snyrtileguir, og a£
móittökumum sé ég, að á þessu
heimffl er hin fyrrum ró r.aðs
íslenzka gestrisni emn við lýði.
Þórbergur býður mór að kjósa
um hvort ég vilji heldur sitja
í stofumná eða sfcrifstofu simni,
efltir þvá á hvorum staðnum
miór finmist þægilegri straum
ar. Ég vel skrifstofu ÞórV-rgs,
og við fáum okkux sæti, síðan
heldur hann áiram að segja
frá draugum ibúðarinmar.
Svaf með höfuSið innan
í draug
— Lemgi vel var eirnn héma
í skrifstofuinmi. Þarna í horn-
imu. Áriin, sem banm var hér
kramu eimar fimm skyggmac
manneskjur hingað og allar
urðu þær varar við hann.
—• Hivermig leiit hann út‘'
— Það vár nú ekki svo vel
fclárt en þó, hann var svona
lotinm í herðum. — Ég svaf
hérna á beklknium heilan vet-
ur með höfiuðið inmain í draugn
um. Hanm truÆlaði mig ekkert.
Amnars hef ég aidrei meitt séð
og aldrei heyrt. Það er
Margrét sem er skyggn, láttu
hama segjia þér af þessu.
Og Margrét er tíl í að ’eysa
frá skjóðunmi: — Einin eftir-
miðdag um haust þanf ég að
Skreppa imn til Þórbergs og
segja eittlhvað. við hann En
um leið og ég opna hurðma
verð ég gripin óskaplega sterk
um og ammarlegum áhrifum,
mæstium því eins og ég ætii
aliveg að verða óð. í staðinr
fyrdr að bera upp erimdið við
Þórberg siteingleymi óg þvi og
flýti mér út. Þssi sömu ábrjf
endurtaba sig æ ofan í æ bve-
níBr, sem ég kem hér iron,
hvort sem er að degi eða
kvöldi, þannig að þetta er orð
ið hreinasta piága. í eáitthvert
af þessum skiptum skynja ég
mann í horninu hérna vimstra
rme'gin við dyrmar. Hanm var
Lágur vexiti, heldur þrekvax-
inm, breiðaxla með dökkt hár
og brúrnn á hörund. Hann var
ekki beiniliniis kryppilimgur en
h’afði herðalkisitil.
Mann svoma í útliti hafði
hvomgt oklkar mokkurn tíma
þekkt.
Ekká mjiög lömgu efitir að ég
hafiði séð roannimn, kernur
hingað vioboma mán, Guðílaug,
sem kemnd er við Klepp.
skyigign á mjög háu stigi.
Þegar við höfum setið nokkra
stund inmi í vesturstofiuinni,
segi ég við bama: „Heyrðu
Guðlaiug, fimrnur þú nökkuð sér
staikt hémia í eimhverju horna
í ammanri hvorri stofummi?“
Hún gengur hrimgimn fiyrst i
vestursitofunni og firnnur ekk-
ert sérstakt, fer síðam inn i
slkrifistiofuma, gemgur þar láka
hringinn og bendir í sama
homið og ég hafði séð mann-
imn, og segir: „Jú iú, þama
er það.“ „Hvað er það?“, spyr
ég. Og síð’an lýsir hún marom
imuim á mákviæmleg.a sama hátv
og ég hafði séð hanm.
Nokikru efltir þeitta kemui
noskimin bumnimgi okkar, garð-
yrlkjumaður hénma í bænum,
sem við vissuim bæði að hafði
tölurvert mikla duiiraama hæfi-
leika. Ég spyr hann nókvæm
liega siörnu spurnimgar, oig ég
hafði spiurt Guðlaugu áður. Og
hann stanzar í saroa homi og
lýsir manminum á niákvæmlega
sama hátt, og hún haifði gert
áður.
Svo liíður eirnn moikkur timi,
þá kernur hér fuiliorðin dönsk
koma ásaimt fleiri gestum. Hún
hafði verið mdðil í Danmörku
í hvorki meira mé minma en
40 ár. Við sátuim svoliitla stund
tvær eimar einsniitt í sama
hjonnimu og þessi vera hélt si'g.
Þá segir hún aliit í eirnu við
mig: „Heyrðu, Margrét, hvern-
ig finnst þér að hafa þenman
maron hérna í horninu?" „Hvað
er þetta,“ segi ég, og lœt sem
ég viti ekkert, „er eimhiver
þ'arna í hormimu?“ „Heldurðu
mú að þú þmrfir að segjia mér
að þú hafi ekki séð hann,“
seg ir hún á móti. Ég spyr hama
hvernig maðurinn sé 1 háití,
og hún lýsir honum aiveg eins
oig harnn kom okkuir hinum
fyrir sjónir.
Þó mokkrum mánuðum eftir
þetta bemur hirogað gömul vin
koma imín. Við sitjuni. tvæx
einar nokkra sturod í þessu
saima horni í skrifstofu.nni. Þá
er eirns og fari hrollur
um hamia og hún segir: „Æ,
kamn.tu ehki ilia við þetta, sem
er hérna í hornimu." Og ég
spyr hana á sama hátt og !
þrjú fyrri skiptin, og hún lýs-
ir enm mamininum nák'væmlega
ein-s. Síðan biður hún miig, að
við skuium stamda upp og fara
imn t hina stofuna.
Þessi vera olli mér talsvert
miklum óþæginduni. Eiitt
kvöld þeig,ar ég var háttuð, en
Þórbergur sat áfram inni í
stoflu við vimnu sína. flamn ég
miig knúða af eimhverjum ó-
mótstæðiiegum krrafiti til að
f.ara tnn tid hans. Strax oig é?
er komin inn í herbergið
verð óg fiyrir sömiu óþægilegb
áhirifunum og áður. Eg sezt ■
stóil , horninu, þar sem mað-
urinn hafði aðsetur, án
þess að segja n.okkuð við Þó -
berg eða hamn verði máin var.
Bráðiieiga finm ég isköldum
and.a blásdð aftam á hálsimn á
mér, ég tek að umla og gefa
frá mér anmarleg hljóð. Þor-
bergur hrakkur u-pp og dauð-
bregður í brún. þegar hann
sér mig ailt í einu inni í skrif
stofuinmi í þessu anroarlega á-
stamdi, en h-ann viissi efcki ann-
að en ég væri sofnuð, stena-
ur upp og leiðir miig inm í
svefmherber.gi. Svo leið þetta
fná.
Þá er það einu sinni, að við
eigum tal um þennan mann
við Guiðliaugu á Kleppi. „Ég
skal segja yfckur bvaða ráð
þið eigið að hafla tffl þess að
reyna að lio-sna við hamn. Það
ykkar, sem fer seinna út úr
herberginu á kvöldin á að
krossa í hornið og fara með
smá'bæn, því að þetta er vera,
er hefur einhvern veginn villzt
hingað og er hjálparþurfi.Þetta
gerði Þórbergur kvöld eftir
kvöld og þannig hvarf þetta
smám saman. Þá hafði maður
inn verið að minnsta kosti hálift
annað ár.
Eilífðarverur á ganginum
— Vitið þið riokkur deiili á
drauig þessum?
Þórbergur: — Nei, við viit
um ekki hver hann er. —
Reyndar eru fleiri draugar í
íbúðinmi. Það er alit krökt
hérinia fo-ammi á ganiginum á
mætuinniar. Margrót verður fyr
ir óþægindum af þeim, ef hún
þarf að fara fram að nætuir-
lagi. Segðiu frá því þeigar
bróðir þinm var hénma í heim
sófcn.
Mar-grót: — Haran var hérna
eitt krvöld og þurfti að fara
á smyntiihenbergið, em þegiar
hamn ætlaði að koma aftu-r imn
í stofuma, gefck ho-num erfið-
lega að kom-ast yfir g'amgimn.
Hann hristi si'g og sagði, að
sér fyndist eitthvað loða utan
í sór. Sjálf þori ég varia frarn
á niætu'imar.
Þórbengur: — Þeir gera
mamná ebkert, roema það setur
óroot í Mar.giréti. Hér í húsiimu
bjó maður, mjög dulræmn, sem
var hlið’armiaður á miðilsfuind-
um hjá Hafisteiini miðli, og
hanm gerði það fiyrir okkur
að koma skilaboðum áleiðis
um það, bvort drauigarmir á
gamginum vœru efcbi tii með
að fara héðan. Þetta eru víst
fimm manras. Fyrst á eftír dró
rookkuð úr drauigaiganigimum,
en bráðlega sótti í sama horf-
ið. Slbömimu síðar hittum við
rióigrairona okkar, og hanm spyr:
,,’Hiefur þetta ekki lagazt eitt-
hvað?“ Við segjium honum ailt
af Létta. Málið var siðan tek-
ið fiyrir í tvígang á miðilisfund-
uim en dugði skamsnt. Að síð
ustu fen.guim við þær freigmir,
að þetta yrði svoma að vera.
Fólk þetta hefði búið um sig
frammi á gamiginum og vildi
þar vera.
Spíritisminn gerbreytti af-
stöðu fólks til dauðans
— Trúirðu á guð?
— Ég' hef alltaf verið laus
við að vera trúaður, mam
ekki tíl ég tryði nokkurn tíma
á guð En haustið 1017 mætti
ég Ingim. Jónssyni fyrrv. skóla-
stjióra niðri í bæ, og hamm tók
að seigija mér firá því, að hamm
hafði veriö að iesa bókima LítPs-
stigamm eftir Amne Besant og
sagði þetta fróðlega bók. Það
varð úr að hamm léði mér
þessa bók. Fram að því hafði
óg einkuim Lesið íslenzka mál-
fræði og það sem kaliað er
bókmieniffitir. Bn eftir þetta og
aiit til 1921 las ég ósköpin
öll am guðspekffleig fræði >g
spíritiisma. Ég hef lesið og
huigisað mikið um þesisi mál.
Þetta var • sportlestur en ekkí
af áhygigjum uim sálu mína.
Sigurður HaLLdónsson heit-
inm,, timibursmiður, sagði
mér það, að spíritismimn hefði
genbreytt aifstöðu fólks til
dauðans og framliðimna. Áður
fyrr hefði fióik, sem kom til
að panta líkkistur, verið bug-
aö og talað næstum í hálfu-m
hljóðum, e.n eftir tilkomu spiri
tismams hefði það þorað að
tala og orðið mffldu léttara
yifir því.
Menn treystu niefmiiLe.ga ekki
á, að meiitt amnað líf væri ti)
á meðan þeir höfðu Biblíuina
eina að styðja sig við. Spír’-
tiisminn hefur gafið okkur
raumhæfari rök fyrir efltír-
dauðaiMfli.
Ég trúi á firamhaldslíf. .-að
er vfflandi að tala um anroan
heim. Tffl eru möng svið, stærri
og minni. Þau liggja öll gegn-
uim jiörðina og ná svo og svo
langt út frá henmi. En þetta
er aifflt saman ein heild, Hin
æðri svið, svaköUuð, hafa
miklu meiri íveiflutiðni en sá
heiimur, sem við L'ifum i. Af
því stafar það, að verur frá
æðri sviðum geta gemgið í
gegnum lobaðar hurðir, okkar
srvið er fyrir þeim eirns oig göt-
óitt net eða ebki neitt.
Sveiflutíðnin verður því
imeiri sem fjiær dregur jiörðu
oig bar rikir eámmig því meiri
biirta o.g léttleiki. Æðri þess-
uim heimi, athaflnaiheiimimum er
geðlh'ehnur, þar rtikja tfflf.inm
in'garnar. Þá er hugheimur,
þar dvejfja menn mifclu lemgur
en hér, þar ei.ga þeir eink-
um langa dvöl, sem eru mjög
þroskaðir andlega, hafa mjög
þroskaða huigsum. Loiks er
æðsta 9vdðið orsakahehniurinin,
þar er glímt við hin dýpstu
rök. Hann er „e.fsta“ svið
huighehnisims.
— Hivar eru drauigarnir
staddir í þessuim aiheimi?
— Þeir eru mjög nærri okk-
ar sviði. Þetta eru verur, sem
af ýmsum orsökum kom'ast
efcki eða eru ekki emn komn-
ir á æðri svið.
Hvernig fólki líður hinum
megin, er að mestu undir kar-
aktemum kornið. Ef uippla'gið
er gott, er líðanin góð, en ef
upplagið er görótt er líðanin
lafcari. Margt fLeira kemur
eimnig tffl greina, hæfffleik'ar,
gáfur, andLe.gur kraftur og Lær-
dómur.
Sjaldan ofsjónir, tíðum
missýningar
Margrét ber okbur kaffi og
bræsimgar, og við þrjú spjiöil-
um um affla heima og gehna,
BaJLtíkuiferð, sameiginle.ga
kunninga o. fl. o.fl. Loks seg
ir Þórbergur, að við höfium
næstum gleymt umtalsefninu,
draugunum.
— Ég hélt, að þú hefðir
séð ýmisiegt, Þórbergur. Er
þaö rótt, sem þú sagðir, að svo
væri ekki?
— É.g er ekiki skyggn, hef
sjaildan séð ofsjónir og mjög
Lítið hefur verið um missýn-
ingar. Ein óg þóttist sjá þrisv-
ar simnum.
— Hivernig var það þegar
þú þóttíst sjá?
— Það var ósköp ómeirki-
le.giL Þetta var, þegar ég var
stráfcur. Þainnig var. að á Hala
(í Suður9veit) voru tvær blöð-
ur, kaiLlaðar Nýja hlaða og
Gamila hlaöa, og sner-u dyrum
saman. Bildð rniMJ dyranna
var u.þ.b. þrjár álnir. Ég stend
þarna einn dag upp yfir dyr-
umum á Nýju hlöðunni. Þetta
var um sólarlagsleytið í maímán
uði eða snemrna júná. Þá sé
ég afflt í eimu mann skjótast
fram í dyr á Gömiu hiöðu.
Maðurimn var með barðastór-
an, gráan hatt á höfðinu. Þetta
var mjög skýr sjón en stóð
aðems andartak. Hór gat affls
ekki verið um mennskan
mann að ræða, því að emginn
í gremrodinná va.r þessum líkur
í útliti. Fleiri höfðu orðið ein-
hvers varir þarn-a og fór orð
af þvi, að eilífðarvera væri í
Möðumni. Gömud kona og fróð
hafðd niasasjón af bvi að P’Lt-
ur hefði fyrirfariö sér í hlöð
umni fyrir ævalöngu. Hún
hafði verið á Haia. þegar iang-
ömmubróðir minn bjó þar, og
þessi atburður átti að hafa
gerzt fyrir þá tíma.
Sáu Snorra Sturluson
Bn það var skyiggn ætt fyr-
ir austan. Guðlauig á Kleppi,
sem költoð var. og Lemgi var
þjiómustustúika hjá ÞórSd
heitnuim lækni á Kleppi er af
þessari ætt. Moðir Guðlaugar
sem vair að austan gif'tist ágæt
ismanni ættuðuim 'ír Grinda