Tíminn - 22.05.1968, Blaðsíða 14

14
TIMINN
■; FT|T;
MIÐVIKUDAGUR 22. maí 19G8.
SKIPAUTGCRÐ KIKISINS
M.s. Herðubreið
fer vestur um land 24. þ.m.
Vörumóttaka í dag til Patreks
fjarðar, Tálknafjarðar, Bíldu-
dals, Þingeyrar, Flateyrar, Suð
ureyrar, Bpjungavíkur, |sa-
fjarðar, Norðurfjarðar, Djúpa-
víkur, Siglufjarðar, Ólafsfjarð-
ar og Kópaskers.
Sveit
12 ára telpa óskar eftir að
komast á gott sveitaheim-
ili. Helzt til barnagæzlu.
Upplýsingar í síma 81824.
Sveit
Kona óskar eftir vinnu í
sumar úti á landi. Einnig
óskar 12 ára drengur eftir
sveitaplássi. Er vanur. Upp
lýsingar í síma 41284.
Skiptafundur
verður haldinn f þb. Hús-
gagnaverzlunar Austurbæj
ar h.f., Skólavörðustíg 16,
sem úrskurðað var gjald-
þrota 24. f.m., föstudaginn
24. þ.m. kl. 2 e.h. í skrif-
stofu borgarfógetaembætt-
isins að Skólavörðustíg 12.
Ákvörðun verður tekin um
ráðstöfun eigna búsins.
Skiptaráðandinn í Reykja-
vík, 20. maí 1968
Sigurður M. Helgason
ÍSVÉL
r ramnald atf bts. 1.
Boston s. 1. haust, en síðan hafa
mjög lofsamlegar greinar birzt
um hana m. a. í- hinu þekkta
riti „Fishing News Internation
al“ Qg „Norwegian Fishing and
Maritime News.“
Á blaðamannafundinum í
dag var m. a. eftirfarandi sagt
um vól þessa, sem nefnist
„Lowe-Temp ísvélin".
„Low-Temp isvclin hefur
fyrst og fremst vakið á sér
athygli fyrir þá staðreynd, að
hún hefur leyst þrjú megin-
vandamál varðandi ísfram-
leiðslu um borð í fiskiskipum.
í fyrsta lagi hefur .veltingur
skipsins ekki áhrif á starfs-
hæfni vélarinnar. Stingur
þetta mjög í stúf við þá reynslu
sem menn hérlendis og annars
staðar, hafa yfírleitt haft af
ísvélum um borð. Þannig mun
aðeins eitt íslenzkt veiðiskip
hafa ísvél, sem að verulegu
gagni er, enda þótt ísvélar hafi
verið settar í fleiri skip.
í öðru lagi notar Lowe-Temp
ísvélin eingöngu sjó, bæði til
frystingar og sem kælivatn.
Hún er eina ísvélin, sem fram
leitt getur þurrfrosinn ís úr
óblönduðum sjó, og er því ger
samlega óháð ferskvatnsbirgð-
um skipsins. Þar yið bætist, að
sjávarís hefur marga óumdeilan
lega kosti umfram þann ís, sem
framleiddur er annað hvort úr
vatni. eða vatni og sjó til helm
inga.
I priðja lagi er fyrirferð vél
arinnar ótrúlega líti'l. Þannig
er Low-Temp sjávarísvél, sem
afkastar einni smálest af ís
á dag, á stærð við litinn heim
ilisísskáp og vegur aðeins um
300 kg. Afkastameiri Lowe-
Temp vélar eru’ hlutfallslega
jafn fyrirferðarlitlar.
Flestar eða allar gerðir áður
þekktra ísvéla nota þannig t.
d. hnífa eða ,,skrapara“ til þess
að ná ísnum af frystifletinum-
Sá útbúnaður mun m. a. hafa
viljað valda erfiðleikum í velt-
ingu. Hin nýja ísvél notar hins
vegar ekkert slíkt. Við frysti-
flöt hennar eru engir hreyfan-
legir hlutir, heldur losar hún
ísinn af frystifletinum á 10
mín. fresti, með snöggri hita
breytingu. Ennfremur gerir
hinn hái hitabreytingastöðull
það að verkum ,að Lowe-Temp
ísvélar eru hinar einu, sem vit
að er til að geti framleitt al-
gerlega þurran og, „harðan“ ís
úr óbiönduðum sjó. Aðrar ís-
vélar hafa aðeins getað fram-
leitt krapa úr sjó, nema að
ferskvatnsþlöndun kæmi til.
Ólíkt öllum öðrum ísvélum nýt
ir Lowe-Temp frystiflötinn sjálf
an 100%. Allar aðrar ísvélar fram
ÞAKKAR

Þeim, sem glöddu mig með gjöfum, heillaskeytum
og heimsóknum á áttræðisafmæli mínu, þakka ég af
alhug. Guð blessi ykkur öll. /
Emil Randrúp, BorSeyri.
Hjartans þakkir faarum viS öllum fjær og nær, sem sýnt hafa
okkur samúð og vinarhug, við andlát og jarðarför eiginmanns mins,
föður okkar, sonar, bróður og tengdasonar
Jóhanns Gíslasonar,
deildarstjóra.
Vilborg Kristjánsdóttir,
Jóhann Gísli,
Heiða Elín,
Guðrún,
Kristján,
foreldrar, systkin og tengdamóðir.
leiða ísinn öðm megin á plötu eða
sívalningi (cylinder) og leikur
frystivökvinn hinu megin á. Lowe
Temp sj'ávarísvélin framleiðir hins
vegar ísinn bæði utan og innan
á sívalningnum, og nær þannig
heimingi meiri afköstum miðað
við sama frystiflöt. Er þar m. a.
að finna skýringuna á hinni ó-
trúlega litlu fyrirferð vé'lanna.
Framleiðendur hafa m. a. einka
leyfi á þessari tilhögun. Árs á-
byrgð er á vélunum.
Véiin er að öllu ieyti sjálfvirk
og þarfnast engrar gæzlu. Fyllist
t. d. ísgeymslan, þannig að hún
komi ekki frá sér ís, stöðvast vél-
in sjálfkrafa. Sama máli gegnir
tnissi vélin kælivatn (sjió) eða
sjó til framleiðslu. Kæmi eitt-
hvað fyrir annað frystikerfi vél
arinnar, en þau eru „loikuð“, hefði
það engin áhrif á hitt, þan.nig að
í slíkum tilvikum myndi skipið
engu að síður halda hálfum ís-
afköstum. Er augljóst öryggi að
þessu.
Þá er þess að geta að Lowe-
Temp sjávarísvél hefur verið frá
því í marz til prófunar hjá Rann
sóknarstofnun fiskiðnaðarins. Enn
fremur er nú sérstök sýningarvél
á leið til landsins og verður hún
sýnd á sýningunni „íslendingar
og hafið“ í Laugardal, sem hefst
nú um helgina. Iléðan fer sú
vél til Sovétríkjanna, þar sem hún
verður sýnd á mikilli sjávarútvegs
ýningu í Leningrad í ágúst.
Augljóst er að sjávarísvélar um
borð í íslenzkum fiskiskipum er
það, sem koma skal á þeim límum
er aukin gæði aflans skipta höfuð
máli. Gildir þar einu hvaða veiði-
skap skipin stunda.
I hönd fer nú fyrirsjáanlega erf
ið síldarvertíð, þar sem væntan-
iega verður við svipuð vandamál
að glím.a og í fyrra. Verði síldin
á fjarlægum miðum líkt og þá,
sem flestir telja að verði, er ljóst
að síld til söltunar verður ekki
bjargað nema á tvennan hátt:
Með söltun um borð á miðunum
yfir sumarmánuðina, svo sem lagt
hefur verið ti'l, og með ísun sildar
innar er hún nálgast landði.
Varðandi söltun um borð sýn-
ist augljóst, að siávarísvél mum
hafa mikla býðingu fyrir veiði-
skipið.
SAMDRÁTTUR
Eramnau u ois 1.
ári í ca. 30 í dag. Orsakir þessara
vandræða eru margháttaðar, bæði
rekstursörðugleik'ar vélsmiðjanna
og getuleysi þeirra til þess að
laka að sér meiriháttar verkefni, ]
einkum vegna rekstursfjárskorts. |
Einnig hefur dráttur á uppbygg-j
j ingu nýja slippsins ; Njarðvik j
j vegna skorts á fjárhagslegri fyrir-!
j greiðslu, vaidið því,. að mikil at- j
vinna við skipaviðgerðir og við-!
j hald hafur tapazt úr by0gðarlag-j
! inu. Félagið hefur oeitt ’sér fyrir I
því, að fiamkvæmdum við slipp- j
inn verði hraðað. þar -em bað er I
mikið hagsmunamál fyrii flesta I
iðnaðarmenn á Suðurnesjum, aðí
' unnt sé að taka hann í notkun i
! sem íyrst, Enn sern komið er hafa |
j þær aðgerðir engan árangur bor-;
j ið og mjög óvíst hvenær sl-ippur- j
jinn verður tilbúinn til notku.nar. j
| Á síðasta Alþingi voru samþykkt- i
lög um aö leyfa mætti ríkisábyrgð I
á lánum til dráctarbrauta fyrir allt I
að 80% ai' matsverði framkvæmda j
í stað 60% áður Er þess aðj
vænta, að bessi rýmkaða heimild j
verði til þess að nægilegt fj'ár- i
magií fáist ti! þess að ljúka fram j
kvæmdum við slippinn Nýleg'aj
ákvað verðlagsnefnd aö uridan
þiggja útselda vi.tvnu vélsmiðja og
skipaamfðastöðva verðl agsákvæð-
um, en strangar hömlpr á útseldri
vinnu þessara fyrirtækja hafa
val'dið þeim geysilcguin erfiðleik-
um á undanförnum firuin. Fólagið
hafði inargof.t sent frá sér álykt-
anir um þessi mál og fagnár þeim
árangri. sem náðst hefur“.
Um aðra starfsemi félagsins,
sem var mjiög umfangsmikil, seg-
ir svo m. a.:
„Hið nýja og glœsilega félags-
heimili var vígrt 9- marz s. 1. að
viðstödduim fjölda gesta og bárust
félaginu fjölmargar gjafir og
hei'llaóskir í því tilefni, m. a. frá
öllum sveit.arfélöguivu m á Suður-
nesjum, svo og Landsambandi iðn
aðarmanna, Meistarasamibandi
byggingarmanna í Reykjavík, ís-
lenzkum aðalverktökum og Kefla-
víkurverktökum. Kaupin á hús-
næði fyrir fél'agið eru afar mikið
átak, sem ekki hefði verið fært
að ráðast í, ef ekki hefði notið
stuðnings margra félagsmanna og
annarra velunnara félagsins, sem
stutt hafa framgang þessa máls
af alihug.
Sliðastliðið haust tók til starfa
á vegum félagsins innheim.tuskrif-
sitofa fyrir félagsmenn og eru nú
24 iðnfyi'irtœki á félagssvœðinu
aðilar að henin'i og fá fyrirgreiðslu
um innheimtu og annað þess hátt-
ar. Hefur þessi nýja starfsemi gef
ið mjiög góða raun og er nú mikill
áhugi á því. að skrifstofan
færi ú;t starfssvið sitt og taki m.
a. að sér launaútreikninga, reikn
iingss'kriftir og bókhald fyrir þá,
sem þess ósk'a.
Félagið hefur leitað eftir sam
starfi við Iðnaðarmaninafélagið í
Hafnarfirði og Neytendasamtök'in
um stofnun gæðamatsnefindar
vegn'a iðnaðarvinnu og eru þau
mál í athugun. Gerð hafa verið
drög að samstarfssamniingi um
starfsemi slíkrar gæðamatsnefnd-
ar, sem skipuð yi'ði fulltrúum frá
f'élögunum ogx jafnmörgum frá
Neytendasamtökumum. Væntan-
lega verður gengið frá þessum
samningi á næstunni".
Félagsmenn í ■ Iðnaðarmannafé-
laginu eru nú 210, og hefur fjölg-
að verulega á undanförnum árum.
í stjérn félagsins voi;u ■ kjörnir
Eyþór Þórðarson, vélvirki, formað
ur, Gúðbjörn Guðmundsson, raf-
virki, varaformaður, Birgir Gúðna
son, málari, ritari, Árni Júlíusson,
húsasmiður, fjármálaritari, og
Hilmar Sölvason, málari, gjaldkeri.
FISKIRÆKT
Framihald af bls. 16.
laxar í gildruna fram í miðjan
septemiber. Mest var gangan 19.
og 20. ágúst, en þessa tvo daga
gengu alls 113 laxar. Alls veidd-
ust í gildruna 6 merktir laxar, all-
ir í ágústmá.nuði, enn fremur
veiddust 3 merktir laxar í tveimur
sjávarvöðlum eigi víðsfjarri Lár-
ósi. Allir voru þessir laxar merkt-
ir í maí 1966, að Laxalóni í Mos-
fellssveit, oig fluttir þaðan sam-
dægurs í Lárvatn. Voru þeir þá i
lö—17 om. að lengd, en þegar j
|þeir veiddiust aftur, voru þeir j
60—70 cm og höfðu lengzt um 1
45 cm að meðaltali frá útsetniingu
Vógu laxarnir 2—4 kg. eftir einn í
vetur í sjó, en dæmi voru um, að j
ómerktir laxar voru 4,5 kg. eftir j
einn vetur í sjó, sem er ótrúlega
ör vöxtur, þar sem laxaseiðin
vega yfirleitt 15—100 grömm, þeg
ar þau ganga til sjiávar.
Sérstakl«ga athyglisvert er, að
a: 850 sjógönguseiðum, merktum
í maí 1966, voru 250 tveggja ára
af Elliðaárstofni, en fyrrnefndir
9 merktu fullvöxnu laxar voru ein
mitt úr hópi þessara seiða, og hin
600 voru ársgömul af Sogs- og
H'V'íitárstofni (Svarthöfða), en ekk
ert þeirra hefur enn þá endur
heimzt sem fullvaxinn lax, sem
stafar líklega af því, að lax af
þessuim stofnum dvelst oft 2—3
ár i sjó, auk þess sem seiðin voru
ári yn.gri, þegar þau voru sett út.
AHs var 800 sjógönguseiðum
sleppt 1966 af tveggja ára Elliða
ársstofninum, en af hinum laxa-
stofnunum tveimur um 64.000 árs
gömlum seiðum, að hluta í sjó-
göngiistærð. Freistandi e: því að
alíta, að margir af hinum 229 end
urheimtu löxum í fyrrasumar séu
úr hópi seiðanna 800 af Elliðaár
stöfni og væru það þá aóðar heimt
ur, eða 20—30%. En ómögulegt
er að fullyrða neitt um þetta.
Á síðastliðnu starfsári voru gerð
ar ýtnsar atlhugamir á ástandi Lár-
vatns, mælt hitastig á ýmsum tím
um og seltustig, einnig var, sem
ifyrr, fylgzt með seiðum og ætis-
möguleikum. Voru sumar »þessar
athuganir gerðar af sértfróðum
mönnum og fundu þeir m. a. m'arg
ar tegundir lifvera í vatninu. Um
miðjan marz síðast liðinn var hita
stig vatnsins 1 stig. Voru þá tekn
ir úr vatninu í rannsókmarskyni
4 fullvaxmir laxar, 3 urriðar, 2
foleikjur og 2 laxaseiði, 20 og 24
cm. Einn fullvaxni laxinn virtist
ekki bafa lokið hrygningu, því að
enmiþá voru hrogn í hounm, er
hann veid'dist. Æti virðist haldast
yfir veturinn, eims og raumar hef-
ur komið í Ij'ós fýrr, því að í flest
um fiskunum fannst mikið af
marfló, m. a. var einn ful'lvaxni
laxinn úttroðinn af henni, enm
fremur fumduist í nokkrum fisk-
anna: ánamaðkar, botndýr og botn
gróður. Athugun á fyrr nefndum
11 fiskum var gerð af mönnum í
Hafrannsóknarstofnuninni og
Veiðimálastofnuminni.
f fyrra sumar varð vart við, að
menn urðu gripnir veiðiáhuga og
voru net sums staðar lögð í sjó
með ströndinini utar frá Lárósi.
Var reynt að sporna við þessu,
m. með því að fara fram á, að
l'ögregluyfirvöld rannsökuðu miál-
ið og með þvi að tveir menn voru
lögskipað'ir til efitirlits.
Mikið fé hefur verið
lagt í framkvæmdr og eldi seiða
við Lárós, eða yfir 7 millj. kr.
O'g er því ijóst, að hér er ekki um
leik að rœða af hálfu félagsins,
og mun því verða strangt eftirlit
nú í sumar með laxveiði í sjó á
norðanverðu Smæfellsnesi.
Fleira fróðlegt kom fram í
skýrslu stjórnarinnar, en að lokn
um flutningi hennar fór fram
stjóm'arkosniinig. Var stjóm félags
ins endurbosin, en hana skipa:
Inigólfur Bjiarnason, forstjóri, Jón
Sveinsson, rajfvirkjameistari,
Tryggvi Þorfinnsson, skólastjóri,
Gunnar Helgason, hdl. og Krist-
inn Zimsen, viðskiptafrœðingur og
varastjórn: Arnjþór Einarsson, kjöt
iðnaðarmaður.
FRAKKLAND
Framnaio ai ols. 1.
fyrirtækjanna verði betra ástand
á vinnumarkaðnium.
Með hverri klukkustund sem
.líður breiðast verkföllin út um
Frakkland í æ ríkara mæli, og
ringulreiðin eykst. Húsmæðurnar
hamstra enn, þrátt fyrir yfirlýs-
ingar ríkisstjórnarinnar um að til
séu matarbirgðir sem nægja
muni í margar vikur. Starfsmenn
ríkisjárnbrautanna hafa lagt nið-
ur vinnu og kennarar hafa boðað
verkfall. Starfsmenn benzínstöðva
hafa hótað að gera verkfall, og
stöðvast þá allur einka'bílaakstur
í Frakklandi.
Samgöngur innanlands og
samskipti við útlönd eru því nær
engin. Póstsamgöngur við ná-
grannalöndin hafa einnig stöðv-
azt nær algjörlega.
Menn reyna enn allt hjvað af
tekur að ná fé sínu úr bönfeum,
en sumir bankanna hafa lokað fyr
ir sparisjóðsreikniniga sína, en í
öðrum eru bankastarfsmenn í
verkfalli.
Verzlunarfólk í ^tórverzlunum
Parísar, hefur gengið í lið með
mótmælahreyfingunni, annað
hvort farið í verkfall eða lagt und
ir sig verzlanir. í dag tóku verzl
unarmenn t. d. í sínar hendur
„stórmagasínin" Printemps' og
Galleries Lafayette.
Sorphreinsun hefur stöðvazt
með öllu í Parísarborg og leggur
dauninn af margra daga sorpi yf-
ir borgina. í Parísarhverfinu
„Halles“, en þangað eru flutfar
allar matvörur utan af landi í
stórar vöruskemmur, voru víða
þvílíkir ruslahaugar á götunum,
að þær voru ófærar.