Alþýðublaðið - 20.10.1990, Blaðsíða 6

6
Laugardagur 20. október 1990
Á aðalfundí Arnarflugs í júlí var kosin ný stjórn að hluta. Henni var ætlað að sitja til haustsins og reyna að koma fótunum undir félagið fram að hluthafafundi. Þær fyrirætlanir brugðust og
Arnarflug var lýst gjaldþrota i gær. A-mynd: E.ÓI.
Samkeppni Arnarflugs og Flugleiða lokið:
Ekki grundvöllur fyrir
rekstri tveggja félaga
Nú er lokið innlendri samkeppni i áwHunarflugi Hl
eg frá landinu sem hefur staðið undanfarin átta ár.
Það var árið 1982 sem Steingrimur Hermannsson,
þáverandi samgönguráðherra, veitti Amarflugi
leyfi Hl ámHunarflugs Hl Amsterdam eg Diisseldorf
eg afturkallaði um leið leyfi sem Flugleiðir höfðu til
ássHunarflugs Hl þessara berga. Fersvarsmenn
Fluglelða gagnrýndu þessa ákvörðun harkalega eg
töldu að vlð sameiningu Flugfélags Islands eg Left-
leiða hefði þvi verið heiHð að ámHunarflugið yrði al-
farið i höndum Flugleiða. Sifelldur taprekstur Am-
arflugs varð Hl þess að félagið kemst i þrot eg isflug,
sem stofnað var á rústum Amarflugs, uppfyIIH ekki
sett skilyrði um veiHngu flugleyfis. fsflug vildi yfir-
taka flugleiðir Amarflugs Hl Amsterdam eg Ham-
borgar.
EFTIR SÆMUND GUÐVINSSON
Vegna þessarar veiku stöðu Is-
flugs kom ekki til þess að flugráð
þyrfti að greiða atkvæði um um-
sóknir Flugleiða og ísflugs. Annað
hvort var að veita Flugleiðum leyf-
in áfram eða fella þetta flug niður.
Samgönguráðherra hefur hins
vegar ákveðið að heimila frjálst
leiguflug til o£ frá landinu yfir
sumartímann í þeim tilgangi að
tryggja samkeppni á þeim mark-
aði.
KosHr eg gallar___________
samkeppnl_________________
Um það leyti sem Arnarflugi var
veitt leyfi til að taka upp takmark-
aða samkeppni við Flugleiðir voru
Flugleiðir að byrja að rétta úr
kútnum eftir mikið erfiðleikatima-
bil. Meðan staða Flugleiða var
sem bágust urðu nokkrar truflanir
á rekstri sem varð tilefni til nokk-
urrar gagnrýni á sitt hvað í þjón-
ustu félagsins. Því voru margir
sem fögnuðu samkeppni í þessum
rekstri. Flugleiðir höfðu haldið
uppi áætlunarflugi til Amsterdam
yfir sumarmánuðina, en Arnar-
flug hóf brátt að fljúga þangað allt
árið og tókst að ná upp góðum
flutningum á fólki og vörum. Flug-
leiðir gerðu ýmislegt til að mæta
þessari samkeppni og lögðu sífellt
meiri áherslu á bætta þjónustu. Þó
félögin væru ekki með áætlunar-
flug til sömu borga kepptu þau um
farþega á leiðum til og frá Luxem-
borg og Amsterdam sem og
Þýskalandi um tíma þar sem segja
má að um eitt markaðssvæði hafi
verið að ræða.
Segja má að erlendar ferðaskrif-
stofur hafi ef til vill fyrst og fremst
hagnast á þessari samkeppni
framan af þar sem nokkuð var um
að félögin byðu niður verð á hóp-
ferðum hvert fyrir öðru.
Féiögin kepptu um leiguflugs-
markaðinn og blandaðist flug með
pílagríma þar inn í. Þar náðu Arn-
arflugsmenn stórum samningi um
tíma en ekki hafði félagið fjár-
hagslegan ávinning af því ævin-
týri.
Samkeppni sem sneri að heima-
markaði birtist frekar í keppni um
þjónustu en verð. Raunar héldu
Arnarflugsmenn því fram að Flug-
leiðir væru með undirboð á ferð-
um til Luxemborgar til að ná til sín
farþegum er ella færu til Amster-
dam en því mótmæltu Flugleiða-
menn. Af hálfu Arnarflugs var því
einnig haldið fram, að bein og
óbein samkeppni flugfélaganna
virkaði sem hemill á fargjöld Flug-
leiða til Evrópu, utan Norður-
landa. Flugleiðir væru með mun
lægri fargjöld á þeim leiðum sem
samkeppni Arnarflugs gætti en á
þeim leiðum sem Flugleiðir sætu
einar að. Hvað sem því líður er
óhætt að segja að þessi samkeppni
hafi orðið til góðs framan af og
orðið til að bæta þjónustu við far-
þega og farmflytjendur.
Því hefur jafnan verið haldið
fram af hálfu Flugleiða að ekki
væri rúm fyrir tvö áætlunarflugfé-
lög hér vegna smæðar markaðar-
ins og mikils kostnaðar við flug-
rekstur. Arnarflug reyndist of lítil
eining til að hagkvæmur rekstur
næðist, en stjórnvöld hafa ekki
verið tilbúin til að heimila Arnar-
flugi að fá bita af köku Flugleiða af
ótta við að aukin samkeppni stofn-
aði afkomu Flugleiða í hættu.
Nokkur leyfi Hl_____________
lelguflugs__________________
Erfitt er að segja til um hvaða
áhrif frjálst leiguflug yfir sumarið
hefur í för með sér. Nú þegar hafa
nokkur innlend félög leyfi til jekst-
urs leiguflugs. Má þar nefna Isflug.
Hlutafjárloforð í því félagi voru
hins vegar bundin því skilyrði að
ísflug fengi réttindi til áætlunar-
flugs og er því allt í óvissu með
framtíð félagsins. Þá er til félagið
Atlanta sem keypti þjóðarþotuna
sællar minningar, en það annast
nú vöruflutningaflug erlendis. Þá
heldur Odin Air Helga Jónssonar
uppi reglubundnu flugi til Græn-
lands. Nefna má leiguflugfélag
sem Halldór Sigurðsson, fyrrum
markaðsstjóri Arnarflugs og fleiri
standa að. Það félag hefur skrifað
flugráði og samgönguráðuneytinu
bréf og lýst yfir stuðningi við að
hér starfi eitt áætlunarfélag við
millilandaflug, en áréttað ahuga
sinn á að taka þátt í leiguflugi til og
frá landinu.
Nokkuð er um leiguflug á veg-
um erlendra félaga og má nefna
að síðast liðið sumar voru farnar
sjö ferðir í leiguflugi milli Zúrich
og Akureyrar með erlendu félagi.
Flugleiðir telja að aukið frelsi í
leiguflugi yfir mesta tekjutíma fé-
lagsins kunni að skapa vissa erfið-
leika, en félagið muni mæta þess-
ari samkeppni með tíðum áætlun-
arferðum á hagstæðu verði. En
það mun væntanlega skýrast á
næstu vikum og mánuðum hvaða
breytingar verða á leiguflugi
næsta sumar þegar ferðaskrifstof-
ur fara að semja um flug næsta árs.
SvlpHngar i__________________
flugheiminum_________________
Nú eru ýmsar sviptingar í flug-
heiminum beggja vegna Atlants-
hafs. Stórhækkun á eidsneyti hef-
ur ógnað afkomu margra flugfé-
laga og óvissa ríkir á ferðamörk-
uðum. Hollenska flugfélagið KLM
hefur sagt upp 500 starfsmönnum
og Air Canada hefur tilkynnt um
mikinn niðurskurð og segir upp
2.900 starfsmönnum þar af um
250 flugmönnum.
Flugfélög víða um heim eru að
efla samstarf og kaupa hlut hvert
í öðru til að tryggja stöðu sína. í
Bandaríkjunum eru nú átta flugfé-
lög sem eru með 90% af öllum
flutningum þar og hefur varla
nokkur átt von á þessari þróun
þegar frjálsræðisstefnan í flugi var
innleidd þar. SAS hefur keypt hluti
í ýmsum flugfélögum og til stóð að
það keypti verulegan hlut í Flug-
leiðum. Versnandi afkoma SAS
varð til þess að hætt var við þau
áform.
Rætt er um að fella niður allar