Alþýðublaðið - 20.10.1990, Blaðsíða 8

8
Laugardagur 20. október 1990
ÞINGFRÉTTIR
Hugmynd iðnaðarráðherra um veltuskatt af álveri í
Iðnþróunarsjóð
landbyggðarinnar
Iðnaðarráðherra sagði á Al-
þingi í fyrradag að hluti veltu-
skatts af álveri gæti runnið í sér-
stakan iðnþróunarsjóð lands-
byggðarinnar. Nauðsynlegt væri
að gera ráðstafanir til að draga
úr hugsanlegum óæskilegum
byggðaáhrifum vegna álversins
á Reykjanesi. Nefndi ráðherra
nokkra þætti sem um hefði verið
rætt þar að lútandi.
1) Lagt hefði verið til að % hlutar
af veltuskatti nýs álvers rynnu til at-
vinnuuppbyggingar á landsbyggð-
inni. Upphæðinni, um 75 milljónum
króna á ári, mætti hugsanlega verja
til hlutafjárframlaga í atvinnufyrir-
tækjum utan Suðvesturlands, t.d. í
tengslum við ný iðnaðarverkefni.
Þá mætti stofna öfiugan iðnþróun-
arsjóð landsbyggðarinnar.
2) Athugun á nýiðnaðarkostum,
sem hentuðu landsbyggð betur en
álver af þeirri stærð sem um væri
rætt. Vonir væru bundnar við flutn-
ing orkufrekra iðjuvera frá megin-
landi Evrópu til ísíands, hugsanlega
vetnisframleiðslu og sölu raforku
um sæstreng. Augljóst væri að
lönaöarráðherra segir margvislegar
aögeröir fyrirhugaðar til að styrkja
byggð utan suðvesturlands.
Norður- og Austurland yrðu þar í
fremstu röð sem heppilegir staðir
fyrir slík fyrirtæki.
3) Ríkið þyrfti að leggja fjármagn
í skipulega leit að hentugum sam-
starfsverkefnum í almennum iðn-
aði. Slíkar hugmyndir væru þegar
ræddar með iðnráðgjöfum á íands-
ENGAR BLEKKINGAR
Ellert Eiríksson, varaþing-
maður Sjálfstæðisflokks á
Reykjanesi, lýsti því yfir í um-
ræðum um álver utan dagskrár í
fyrradag að í hvívetna hefði
fyllstu hreinskilni og heiðar-
leika gætt í álversmálinu af hálfu
iðnaðarráðherra og starfs-
manna Markaðsnefndar ráðu-
neytisins. Ómaklega væri vegið
að iðnaðarráðherra, þegar hann
væri sakaður um að hafa haft
uppi blekkingar varðandi stað-
arvalið.
Ellert segir að ýmsir hafi haldið
því fram að iðnaðarráðherra hafi
verið búinn að ákveða Keilisnes fyr-
ir verksmiðjuna: „Það er alrangt. Ég
veit að hann hélt lengi fram stöðum
eins og Reyðarfirði og Dysnesi og
fannst mér þá halla á okkur Suður-
nesjamenn og Keilisnes," segir Ell-
ert.
byggðinni.
4) Stofna þyrfti undirbúningsfélag
um nýtingu háhitasvæða og orku-
iinda og veita fé til rannsókna þar að
lútandi.
5) Gera yrði áætlun um jöfnun raf-
orkuverðs, en nefnd væri að störf-
um í því máli.
6) Rætt hefði verið um að veita
stuðning við fyrirtækjanet, t.d. í
málmiðnaði. í viðræðunum við Atl-
antsál hefði m.a. verið lögð rík
áhersla á að fyrirtækið stuðlaði að
uppbyggingu Jækniþekkingar og
iðnþróunar á íslandi.
7) Sveitarfélög fengju að nokkru
greiddan þann kostnað sem þau
hefðu lagt í til að meta og kynna
staðarkosti.
8) Vandlega þyrfti að athuga kosti
þess að ráðast í samgöngubætur í
stórum stíl á Austurlandi og Norður-
landi til að bæta aðstöðu fyrir nýjan
iðnað.
9) Efla bæri opinbera þjónustu og
skólastarf á landsbyggðinni og
byggja upp fjarskiptakerfi og fjar-
vinnslukerfi þannig að opinber
þjónusta yrði ekki jafnbundin við
Reykjavík og hún hefur verið.
I umræðunni á fimmtudag vísaði
Jón Sigurðsson því á bug að nokk-
urn tíma hefði verið um „sjónarspil"
að ræða, eins og sumir þingmenn
hefðu látið í veðri vaka. Ellert Ei-
ríksson, varaþingmaður Sjálfstæðis-
flokks á Reykjanesi, lýsti því yfir í
umræðum utan dagskrár í fyrradag
að í hvívetna hefði fyllstu hrein-
skilni og heiðarleika gætt í álvers-
málinu af hálfu iðnaðarráðherra og
starfsmanna Markaðsnefndar ráðu-
neytisins. Það væri ómaklega vegið
að iðnaðarráðherra, þegar hann
væri sakaður um að hafa haft uppi
blekkingar varðandi staðarvalið.
ÞINGFRETTIR
í HNOTSKURN
EFTA-EB SAMNINGAR: Jón Baldvin Hannibalsson utanríkisráð-
herra hefur lagt fram skýrslu um samningaviðræður um Evrópska
efnahagssvæðið, sem EFTA-ríkin og Evrópubandalagið vilja koma á.
í fyrra var ítarlega gerð grein fyrir stöðunni og nú eru atburðir færðir
nær okkur í tímanum í skýrslu ráðherra.
STJORNLAGADÓMSTÓL: Kristinn Pétursson, Sjálfstæðisflokki,
vill að sérstakur stjórnlagadómstóll fjalli um mál sem varða réttmæti
yfirvalda við setningu bráðabirgðalaga. Nauðsynlegt sé að fá úr því
skorið hvort stjórnvöld geti t.d. haft niðurstöður dómstóls að engu eins
og gerðist í sambandi við bráðabirgðalögin í sumar í launadeilu BHMR.
GREIÐSLUKORT: Viðskiptaráðherra leggur til að lög nái yfir
greiðslukort. Hann hefur lagt fram frumvarp sem gerir ráð fyrir því
m.a. að Verðlagsstofnun hafi eftirlit með framkvæmd laganna, og að
sama stofnun geti gengið að öllum nauðsynlegum upplýsingum.
ENGIN NY ÆTTARNOFN: Framvegis verður ekki heimilt áð taka
upp ný ættarnöfn, en þeim sem bera þau nú mega hera þau áfram. Að-
eins má kenna sig við annað foreldra sem -dóttir eða -son Margir
kenna sig við föður og móður, en það verður ekki heimilt, ef lög um
mannanöfn verða samþykkt.
1038 SIÐNA PLAGG: Utanríkisráðuneytið hefur afhent þingmönn-
um 1038 síðna plagg. Það ber titilinn: Samanburður á íslenskri löggjöf
og samþykktum Evrópubandalagsins, sem lagðar eru til grundvallar í
samningaviðræðum um Evrópskt efnahagssvæði. í því er gerður ræki-
legur samanburður á löggjöf á sviði vöruviðskipta, fjármagns- og þjón-
ustuviðskipta, atvinnu- og búseturéttar.
PRÓFKJÖR FRAMUNDAN: Nokkur prófkjörsbragur virðist vera
á tiilögum þingmanna um þessar mundir. ingi Björn Albertsson og
Matthías Bjarnason, frambjóðendur Sjálfstæðisflokks eru tiliagnaglað-
astir. Sá síðarnefndi vill m.a. veg og brú yfir Gilsfjörð, að ríkisstjórnin
fullnægi læknisþjónustu á landsbyggðinni og að ríkisstjórnin bæti að-
stöðu versiunarfyrirtækja í dreifbýli.
TÓNUST
Ekki er allt gull sem geispa vekur
Sinfóníutónleikar í Háskólabiói 18. október 1990. Verk eftir Púl ísólfsson, Þorkel
Sigurbjörnsson (frumfl.), Saint-Saéns og Rachmaninoff. Einl. Erling Blöndal
Bengtsson, stj. Petri Sakari.
Nánast hvert s»ti var skipað i Háskólabiói á
fimmtudagskvöldið var, eg virðist sá nýbreytni að
bjóða áskrifendum upp á „seriur" œtla að gefa
góða raun. Hver þeirra nmr aðeins yfir hluta af tón-
leikaárinu, er flokkuð eftir sórkenni eg auðkennd
hver með sinum lit. Þessir tónleikar veru t.d. „rauð-
ir".
Samkvnmt starfsársskrá er „kasfijósinu i þeirri
tónleikareð beint að þmtfi einleikarans", og mun
ásamt gulu röðinni (8 tónleikar) vera fyrirferðar-
mesfi valkosturinn með 6 tónleika.
Lofsöngskórkaflinn úr Alþingis-
hátíðarkantötu dr. Páls ísólfssonar
frá 1930 er ekki nefndur á nafn í
starfsársskránni 1990—91, en var
samt fyrsta númer kvöldsins af
ástæðum, sem eftir er að gefa upp.
Langholtskórinn söng þetta róm-
antíska kórlag með glæsibrag, og
leynir sér ekki, að kór Jóns Stef-
ánssonar er skipaður feikifögrum
börkum í öilum fjórum röddum og
í óvenjugóðu innbyrðis jafnvægi.
Ef einhvern tíma stendur til að
bæta fyrir breiðskífuflutning S.í.
og söngsveitarinnar Fílharmóníu
frá 1968 (sem er hálfgerð hörm-
ung í samanburði við flutninginn
þetta kvöld) iiggur auðheyranlega
beinast við að hafa Langholtskor-
inn í huga. Þó að Alþingishátíðar-
kantatan sé einskonar 19. aldar
verk á 20. öld (samin nokkrum ár-
um á eftir Wozzeck og Oedipus
Rex), þá verðskuldar hún stöðu
sinnar vegna í íslenzkri tónlistar-
sögu betri hljóðritun en þá sem
hún fékk fyrir 22 árum. Þetta
fimmtudagskvöld var hljómsveit
og kór hins vegar eins og dr. Páll
hefði sannilega helzt kosið.
Þorkell Sigurbjörnsson sýndi á
sér þéttriðnari hliðina með njörv-
uðu tónaneti undir nafninu Trifón-
íu fyrir hljómsveit, þar sem lýd-
ísku laglínufrumi, er leiddi hug-
ann að Islandi farsælda, skaut upp
í sífellu líkt og einskonar farand-
cantus firmus á flakki milli hljóð-
færahópa, meðan hinir voru í óða
önn að vinna pólýfónískt og pólý-
rytmískt (allavega hljómaði það
þannig) úr brotum meginstefsins í
keðjugangi, lengingu, styttingu og
öðru skemmtilegu þarfaþingi úr
uppsöfnuðum aðferðafræðum
Vesturlanda, þannig að margur
spilarinn þurfti að halda á sínu og
meira til, svo að allt víravirkið
hryndi ekki, eins og reyndar var
útlit fyrir um skeið á generalpruf-
unni. En kraftaverk virðist enn
gerast, því að um kvöldið var
„Salurinn í Háskólabíói er greini-
lega sérstaklega grimmur viö
neöra miösviðiö, þ.e. eina áttund of-
an viö og tvær fyrir neöan mið-c'iö.
Því miður þýddi þetta að knéfiðla
einleikarans Erlings Blöndals
Bengtssonar virtist út frá heyrnar-
skilvitinu einu vera stödd einhvers-
staðar fyrir aftan og neðan og meö
dempara í þokkabót," segir Ríkarð-
ur Örn Pálsson, tónlistargagnrýn-
andi Alþýöublaðsins.
verkið komið saman nokkurn
veginn skammlaust.
Trífónían náði mestu flugi, er
rúmar ellefu mínútur voru liðnar
og maður átti von á meiri háttar
þáttaskilum og andstæðum, sem
komu þó ekki, þannig að síðustu
tvær mínútur hins rúml. 14 mín.
langa verks (ekki 20 mín., eins og
segir í fréttatilkynningu S.í.) ollu
örlitlum vonbrigðum. Þrátt fyrir
dúndrandi fortissimóniðurlag í
anda sjóorrustunnar við Trafalgar.
Engu að síður voru margir leiftr-
andi fallegir staðir, er munu njóta
sín betur við endurflutning, þegar
verkið verður komið almennilega
inn í merginn á hljóðfæraleikurun-
um.
Bíóakústík Háskólabíós sveik
engan nema tónlistarunnendur,
þegar Erling Blöndal Bengtsson
strauk einleikssellóið í konsert
Saint-Saéns frá 1782. Salurinn er
greinilega sérstaklega grimmur
við neðra miðsviðið, þ.e. eina átt-
und ofan við og tvær fyrir neðan
mið-c’ið. Því miður þýddi þetta, að
knéfiðla einleikarans virtist út’frá
heyrnarskilvitinu einu vera stödd
einhversstaðar fyrir aftan og neð-
an og með dempara í þokkabót.
Hefði hljómsveitin ekki, af biturri
reynslu, haft vit á að sýna ýtrustu
tillitsemi, hefði hinn frábæri sell-
isti verið keyrður mélinu smærra.
Túlkun Erlings var mótuð af yfir-
vegun hins þroskaða listamanns,
en auk þess gædd þeirri hlýju, er
fær mann ósjálfrátt til að langa að
semja álíka tónverk, þó hugsunin
sé fáránleg, hlýleika, sem brilljönt
tækni ungmenna á við Viktoríu
Mullovu hér um árið fer gjörsam-
Iega á mis við og verður einungis
að glampa á grýlukerti í saman-
burði.
Um aðra sinfóníu Rachmanin-
offs frá 1906 er að mínu viti aðeins
að segja, að þrátt fyrir glæsilega
orkestrasjón og innblásinn annan
þátt í sannkölluðum scherzostíl,
er yfirborðsmennskulyktin svo
stæk af þessu allt of langa hljóm-
sveitarverki, að maður skilur hvað
knúði Schönberg til að finna upp
tólftónaaðferðina og segja bless
við síðrómantíkina fyrir fullt og
allt. Þó að hljómsveitin sýndi víða
þokkafull tilþrif, varð maður hvað
eftir annað að klípa sig í handlegg
og flörta við sessunautinn til að
sofna ekki út af þessari áhrifa-
miklu svefntöflu tónbókmennt-
anna.
Sinfóníuhljómsveitin leggur nú
upp í níu daga hljómleikaför um
Norðurlöndin. Henni fylgja beztu
óskir um frægð og frama, þó að
óskandi væri jafnframt, að hún
hefði haft eitthvert innihalds-
drýgra tónverk með í farteskinu
en Tvöuna Sergeis Rachmaninoffs.
En kannski gengur hún í frænd-
þjóðir okkar. Hver veit?
- R.Ö.P.
Ríkarður Örn Pálsson
skrífar