Alþýðublaðið - 30.12.1994, Blaðsíða 9

FÖSTUDAGUR 30. DESEMBER 1994
ALÞÝÐUBLAÐIÐ
9

Flateyjarþorp. (Mynd: Perlur í náttúru íslands)
1811%
Stuðla má að varðveislu menningarsögulegra minja með skráningu á
fornminjum, örnefnum og lýsingu á gömlum þjóðháttum sem voru ná-
tengdir umhverfinu. Meginvandamálið er líklega að hafa upp á fólki sem
man vel eftir lífinu í eyjunum fyrir seinna stríð, á árunum 1920 til 1940. Á
þeim tíma lögðust 13 eyjar í eyði. Síðan hafa farið í eyði um 20 til 30 eyj-
ar, margar í stríðinu eða fljótlega eftir stríð. Þeir týna því óðum tölunni
sem kunna að segja frá menningarsögulegum minjum og gömlum bú-
skaparháttum í eyjunum. Barðstrendingafélagið í Reykjavík gekkst fyrir
því 1959 að hefðbundnir atvinnuhættir við Breiðafjörð væru festir á kvik-
mynd. Óskar Guðmundsson tók þessa mynd við það tækifæri, en hér er
fólk VÍð eggjatöku og dúnleit. IMynd: Árbók Ferðafélags Islands)
ekki síst stóran þátt í velgengni
þeina.
Aður var mannmargt í Breiða-
fjarðareyjum og tugir eyjajarða í
byggð, en fólksflótti hefur verið
mikill úr eyjunum á síðari tímum,
ekki síst um miðja þessa öld. Saman-
burður á eyjajörðum í ábúð 1703,
þegar Arni Magnússon og Páll Ví-
dalín tóku saman Jarðabókina, og
þeirra sem nú eru byggðar sýnir þá
þróun sem átt hefur sér stað, en eyja-
byggð hefur að mestu lagst af á þess-
um tíma. Af 40 eyjajörðum sem Ami
og Páll nefna eru aðeins tvær (5%)
enn í fullri ábúð. Landjarðirnar hafa
haldist mun betur í byggð og er
heilsársbúseta enn á 36 (77%) þeirra.
Sumarbústaðabyggð er töluverð í
Breiðafjarðareyjum. Líklega er slík
byggð í 20 eyjaklösum og heyra til
tæplega helmings af eyjajörðum.
Stærst er sumarbyggð í Flatey þar
sem einnig er heilsársbúseta, en
nærri liggur að um eitt hundrað
manns dveljist þar á sumrin. Aðal-
lega er um að ræða afkomendur
þeirra sem bjuggu í eyjunum, en að-
komufólk hefur einnig keypt eyjar til
að dveljast þar í frístundum. Síðustu
10 til 20 ár hafa Ijölmargar eyjar ver-
ið seldar til sumardvalar og nytja.
Oddbjarnarsker um fjöru. Víða í Breiðafirði er mikill munur á flóði og
fjöru. Græni hólminn stendur alltaf uppúr sjó, en á flóði fara allir skerja-
flákarnir í kaf. IMynd: Árbók Ferðafélags íslands)
Svefneyjar. (Mynd: Árbók Ferðafélags íslands)
Bátakvíin Steingerður í Akureyjum. Séra Friðrik Eggertz bjó í Akureyjum
frá 1851 til 1879 og lét hlaða mikla bátadokk á árunum 1854 til 1861. Til
þess hafði hann sex karla og lét þá vinna fyrir mat sínum. (Mynd: Árbók Ferða-
félags íslands)
Arnarungi í hreiðri. Rúmur helmingur hafarna í landinu verpir við Breiða-
fjörð. (Mynd: Fuglar í náttúru íslands)