Vísir - 06.03.1976, Blaðsíða 8

8
VÍSIR
Útgefandi: Reykjaprent hf.
Framkvæmdastjóri: Davib Guömundsson
Ritstjóri og ábm: Þorsteinn Pálsson
Ritstjórnarfulltrúi: Bragi Guömundsson
Fréttastjóri erl. frétta: Guömundur Pétursson
' Auglýsingastjóri: Skúli G. Jóhannesson
Auglýsingar: Hverfisgötu 44. Simar 11660 86611
Afgreiösla: Hverfisgötu 44. Simi 86611
Ritstjórn: Síöumúia 14. simi 86611. 7 linur
Askriftargjaid 800 kr. á mánuöi innanlands.
t lausasögu 40 kr. eintakiö. Blaöaprent hf.
Að hafa tungur tvær
Vinstri stjórnin hafði ekki setið við völd um langa
hrið, þegar i ljós kom að vafasamt gat verið að
draga ályktanir um stjórnarstefnuna af yfirlýsing-
um ráðherranna. Stjórnarflokkarnir voru þrir og
ráðherrarnir túlkuðu i samræmi við það þrenns
konar stjórnarstefnu.
Á þeim tima var fundið upp það sem kallað hefur
verið persónuleg yfirlýsing ráðherra. I skjóli þess-
ara persónulegu yfirlýsinga gátu ráðherrarnir sagt
hvaðeina sem þeim flaug i hug á Alþingi, i blöðum
og á erlendum þingum, án þess að menn hefðu
heimild til þess að lita á það sem stjómarstefnu.
Úr þessu varð hinn mesti hrærigrautur eins og
menn rekur minni til. Þegar núverandi rikisstjórn
tók við völdum varð veruleg breyting á i þessum
efnum. Hér i blaðinu var það gert að umtalsefni um
siðastliðin áramót, að samstarf Framsóknarflokks-
ins og Sjálfstæðisflokksins hefði verið með allt öðr-
um hætti en fyrrum, þegar þessir flokkar sátu sam-
an i rikisstjórn.
Siðustu vikur hefur hins vegar örlað á þvi, að ráð-
herrar þessarar rikisstjórnar tækju upp þann
vinstri stjórnarsið að tala tungum tveim með per-
sónulegum yfirlýsingum. Hér eru alvarleg teikn á
lofti, þvi að starfsvenjur vinstri stjórnarinnar eru
sannast sagna ekki til eftirbreytni.
Forsætisráðherra hefur ákveðið lýst yfir þvi að
islendingar eigi ekki að láta breta þrýsta sér út úr
Atlantshafsbandalaginu. Bretum einum væri greiði
gerður með þvi. Utanrikisráðherra hefur hins vegar
lýst yfir þvi bæði hér heima og erlendis, að við yrð-
um að athuga, hvort við ættum yfirleitt að vera i
Atlantshafsbandalaginu eða hafa hér varnarlið.
Utanrikisráðherra hefur þó tekið fram, að hann
tali ekki i nafni rikisstjórnarinnar, þegar hann tali á
þennan veg. í þessu sambandi er þó á það að lita, að
erlendis er litið svo á, að ráðherrar gefi út pólitiskar
yfirlýsingar fyrir hönd rikisstjórna sinna en ekki
sjálfra sin. Þó að menn taki ekki svokallaðar per-
sónulegar yfirlýsingar ráðherra alvarlega hér
heima, er það gert erlendis.
Meðan við eigum i svo alvarlegum deilum, sem
raun ber vitni um, er nauðsynlegt, að ráðherrarnir
hætti að tala tungum tveim. Það er lágmarkskrafa,
að þeir fylgi markaðri stjórnarstefnu bæði i orði og
á borði. Gagnstæðar yfirlýsingar ráðherra á erlend-
um vettvangi geta ekki annað en veikt okkur i þeirri
hörðu baráttu, sem við stöndum nú i.
Vafasöm vinnubrögð
Rikisstjórnin hefur að undanförnu unnið að breyt-
ingum á fyrirkomulagi námslána. Námslánakerfið
var algjörlega gengið sér til húðar. Full þörf var á
að stokka það upp. Á hinn bóginn hefur dregist úr
hömlu að koma þessum breytingum fram.
Þegar ljóst var að i óefni var komið ákvað rikis-
stjórnin að gefa námsmönnum kost á lánum nú i
vetur með þvi að gangast undir skuldbindingu um
endurgreiðslu samkvæmt kjörum, sem siðar yrðu
ákveðin. Stjórnarandstaðan hefur réttilega gagn-
rýnt þessi vinnubrögð. Þau eru sannast sagna i
meira lagi vafasöm.

Laugardagur 6. marz 1976
vtsm
Umsjón: Guðmundur Pétursson
)
Ronald Reagan, kona hans Nancy og sonurinn Ron á kosningafundi fyrir forkosn-
ingarnar í New Hampshire, þar sem Ford fór með nauman sigur af hólmi.
Ronald Reagan, sem veitir
Gerald Ford haröa keppni um
útnefningu repiiblikanaflokks-
ins til framboös i forseta-
kosningunum, veittist i fyrra-
dag harkalega aö Ford forseta
og uta nríkisr áöherra hans,
Iienry Kissinger.
Sakaöi hann þá um að leiða
Bandarikin i átt til „kirkju-
garðsfriðar”. — Hefur rikis-
stjórinn fyrrverandi ekki áður
kveöiö jafn sterkt aö oröi i
kosningabaráttunni við Ford.
Kvaöst Reagan hafa miklar
áhyggjur af „detente” — stefnu
þeirra Fords og Kissingers. —
„Undir stjórn þeirra hafa
Bandarikin lent i ööru sæti i
hernaöarmætti i heimi, þar sem
það er lifshættulegt að vera
næstbestur,” byrjaði Reagan
blaöamannafund sinn f Flórida,
þar sem forkosningarnar eiga
aö fara fram á þriðjudaginn.
„Það verður ekki komist hjá
þvi að draga forystu þeirra
Fords og Kissingers og svo
þingiö til ábyrgðar gagnvart
I sögunni fyrir að láta þetta
verða,” sagði hann.
Þessi ræða Reagans markar i
sjálfu sér timamót á stjórn-
málaferli hans, þvi að með
henni brýtur hann „ellefta borð-
orðið”, sem hann setti sjálfur á
sinum tima. Nefnilega: „Þú
skalt dtki tala illa um flokks-
bróður þinn i repúblikana-
flokknum.”
Vilja menn lesa það út úr
þessu harkalega orðavali, að
Regan kviði þvi, að Ford fari
aftur með sigur af hólmi i for-
kosningunum i Flórida, eins og i
New Hampshire fyrir tiu dög-
um.
Annars hafa aðstoðarmenn
Regans lagt mjög að honum að
beita hinum breiðari spjótunum
i kosningabaráttunni við Ford,
sem hefur á hinn bóginn hvergi
sparað að rifa niður skoðanir
rikisstjórans fyrrverandi á hin-
um ýmsu málefnum.
Þegar utanrikismálin hafa
borið á góma á kosningafund-
um, hefur Reagan orðið tiðrætt
um þiðuna i sambúö austurs og
vesturs. Hefur hann kallað hana
einstefnu til hagsbóta fyrir
Sovétrikin. Hann sagði i fyrra-
dag, að reynslan sýndi, að
sovétmenn hefðu ekki orðið
þjálli i viðskiptum með tilkomu
„detente”. Þeir hefðu alls stað-
ar reynt að koma illu af stað.
Þeir hefðu átt sinn þátt i Yom
Kippur-striði araba og israela,
1973, og einnig kynt undir oliu-
sölubanni araba sem á eftir
fýlgdi.
— Siðan bætti hann við:
„1 fyrra og núna hafa Sovét-
rikin notað málaliða Castros til
þess að gripa inn i borgarastyrj-
öldina i Angöla og blygðunar-
laust útrýmt þeim öflum, sem
fylgdu Vesturlöndum að mál-
undir
um. En Ford og Kissinger halda
áfram að segja okkur, að við
megum ekki láta það spilla fyrir
detente.”
„Nú er timi til kominn,” sagði
Reagan, „að Ford og Kissinger
segi bandarikjamönnum, hvað
við fáum út úr „detente”.
Reagan heldur þvi fram, að
samfara utanrikisstefnu Kiss-
ingers hafi hernaðarmáttur
Bandarikjanna þorrið, og um
Ford sagði hann við blaðamenn-
ina i Flórida:
„Þrátt fyrir augljósa föður-
landsást Fords, heiðarleika og
sómatilfinningu, þá hefur hann
hvorki sýnt þá viðsýni eða for-
ystuhæfileika sem nauðsynlegir
eru fyrir hernaðarlegt og
diplómatiskt undanhald
Bandarikjanna. — Þetta er
sannleikurinn, og jafnyel þeir
okkar, sem er hlýtt til Geralds
Fords, vita, að þetta er sann-
leikur.
Ég trúi á friðinn, sem Ford
talar um. En á stöðum eins og i
Angóla, þar áður i Kambódiu og
Vietnam er eini friðurinn, sem
þeir hafa komið á, kirkjugarðs-
friður.”
Reagan sagði, að litill vafi
gæti leikið á þvi, að Sovétrikin
„mundu ekki hætta að færa sér
detente i nyt, fyrr en þau sæju
að bandariska þjóðin hefði kosið
nýjan forseta og skipaö nýjan
utanrikisráðherra.”
Ford forseti, sem hefur á fyrri
kosningafundum Reagans feng-
ið að heyra, hverjar skoðanir sá
siðarnefndi hefur á detente,
virðist hafa séð sig tilneyddan
til að haga seglum ögn eftir
þeirri átt. Núna i vikunni lýsti
hann þvi yfir, að detente væri
orð, sem hann teldi ekki lengur
viðeigandi. Um leið lýsti hann
þvi yfir, að friðarvonir hans i
framtiðinni hlytu að grundvall-
astá hernaðarmætti Bandarikj-
anna.
Rétt eins og til þess að gefa
þeim orðum sinum aukna á-
herslu, notaði forsetinn tækifær-
ið núna i vikunni og heiðraði
fjóra bandariska hermenn fyrir
vasklega framgöngu i Viet-
nam-striðinu. Við þá athöfn
sagði Ford, að bandarikjamenn
gætu endurgoldið skuld sína við
týnda hermenn i Indókina með
þvi að fylgja stefnu, sem byggði
upp varnir „er engum stæði að
baki”.
A fundi með blaðamönnum
við það tækifæri sagði Ford, að
hann myndi halda áfram að
reyna að knýja kommúnistana i
Vietnam til þess að gera grein
fyrir örlögum þeirra 800 banda-
risku hermanna, sem saknað er
i Vietnam.
Fer enginn i grafgötur um
það, að þarna hefúr Ford brugð-
ist við gagnrýni Reagans, sem
aftur á móti hefurhert róðurinn.