Vísir - 24.04.1976, Blaðsíða 9

VISIR
Laugardagur 24. april 1976
Mikil og ánœgju-
leg upplifun
Sálumessa Verdis.
Flytjendur:
Fröydis Klausberger
Ruth L. Magnússon
Magnús Jónsson
Söngsveitin FOharmónia
Söngstjóri: Jón Asgeirsson
Singóniuhljómsveit tslands
Stjórnandi: Karsten Andersen
1 upphafi verð ég að biðja
hlutaðeigandi afsökunar hvað
umsögn þessi kemur seint og er
hún kannski þess vegna nokkuð
úrelt. En hins vegar var þessi
uppfærsla það eftirminnileg að
mér finnst rétt aö geta hennar
þó svo langt sé um liðiö.
Þvihefur verið haldið fram að
Sálumessa Verdis sé meir i ætt
við óperu en trúarlega tónlist.
Þessu er ég ekki alveg sam-
mála. Verdi var mikið óperu-
tónskáld, og I Sálumessunni eru
margar mjög dramatiskar sen-
ur, en af hverju skildi ekki
trúarleg tdnlist vera full af lifi
og dramatik. Still Sálumessunn-
ar er ákaflega þroskaður eins og
hin seinni verk Verdis, og sumt
sem þar er að finna er einhver
besta músik sem hann samdi.
Verdi hefur þann sjaldgæfa
eiginleika að geta túlkað flesta
mannlega reynslu I einni lag-
linu, og svo er einnig hér. Við
gerum of mikið af þvi að flokka
góða músik i alvarlega tónlist,
létta tónlist, veraldlega og
trúarlega tónlist.
Flutningur Sálumessunnar
var mjög vandaður. Söngsveitin
Fllharmdnia var prýðilega
þjálfuð og á Jón Asgeirsson
miklar þakkir skildar fyrir gott
starf. Hins vegar mun vera
ákaflega erfitt að syngja i
Háskdlabiói, en hljómburður
þar er einkar slappur. En kór-
inn söng mjög skýrt og greini-
lega. Þá stóðu einsöngvararnir
sig mjög vel. Sérlega þótti mér
konurnar syngja Recordare
þáttinn fagurlega. Og hljóm-
sveitin lét sitt ekki eftir liggja.
Hún er nú I góðri þjálfun eftir
gott starfsár og mér finnst
strengjahljómurinn betri en oft
áður. Karsten Andersen stjórn-
aði örugglega. Hann drd fram
hinar klassisku linur verksins
og lagði meiri áherslu á hina
flóknu formuppbyggingu en
hinn rdmantiska anda og er það
mjög rökréttur skilningur á
þessu verki.
Flytjendum öllum var for-
kunnarvel tekið að vonum, þvi
þessi uppfærsla var mikil og
ánægjuleg upplifun.
Kannski skemmtilegustu tónleikarnir
Tónleikar burtfararprófsnem-
enda Tónlistarskólans I
Háskólabiói 10. april
Nemendatónleikar eru kannski
skemmtilegustu tónleikar sem
maður fer á. Þar upplifir maður
leikgleði og starfsáhuga sem
ekki alltaf er fyrir hendi hjá at-
vinnufólki. Auk þess er gaman
að fylgjast með ungu fólki,
grdandanum i tónlistarlifi okk-
ar.
Þessir ttínleikar voru hljdm-
andi skýrsla um það ágæta starf
sem unnið er i tveim tónlistar-
skdlum á höfuðborgarsvæðinu.
En ungur og efiiilegur píanó-
leikari, Arni Harðarson, var
ljúka prófi úr Tónlistarskóla
Kópavogs. Kristinn Gestsson
hefur verið kennari hans.
Arni lék Inngang og allegro
op. 92 eftir Schumann með
Nemendahljómsveit tónlistar-
skolans i Reykjavik og gerði það
ótrúlega vel.
Þá lék Kolbrún Hjaltaddttir
A-dúr fiðlukonsertinn eftir
Mozart. Kolbrún var nemandi
Björns Ölafssonar en hefur
numið hjá Guðnýju Guðmunds-
dóttur hin seinni ár. Kolbrún er
bráðefiiilegur fiðlari og leysti
erfitt hlutverk vel af hendi.
Að lokum lék Kolbrún Ósk
Öskarsdóttir pianókonsert nr. 2
i B-dúr eftir Beethoven, hún er
nemandi Rögnvalds Sigurjóns-
sonar. Kolbrún spilar mjög vel,
hefur góða tækni og meðfætt
músikalltet.
Allir þessir þrir ungu og efni-
legu tónlistarmenn báru
kennurum sinum lofsverðan
vitnisburð, og það er ástæða að'
óska þeim öllum til hamingju
með frammistöðuna. Ef allt fer
að vonum má búast við þvi
besta af þeim i framtiðinni.
Hljómsveit Tónlistarskólans
er ótrúlega góð og hún stóð sig
með mikilli prýði. Það er engin
ástæða að örvænta um hag
Sinfóniuhljómsveitarinnar
meðan Nemendahljómsveitin
stendur sig svo vel, en hún ver
uppeldisstöð fyrir þá listamenn
sem siðar koma til með að spila
iSinfóniuhljómsveitinni. En það
er mikil vinna að þjálfa svona
hljómsveit og mikið ábyrgðar-
hlutverk.
Stjórnendur Nemendahljdm-
sveitarinnar þeir Marteinn
Hunger Friðriksson og Stanley
Hrynuik eiga miklar þakkir
skildar fyrir gott starf.
Segir nokkuð
um sðnggleðina
Pólifónkórinn flytur H-moll
messu Bachs.
Háskólabió 16. april
Það segir nokkuð um sönggleði
islendinga að tvær stórar söng-
sveitir skuli flytja tvö stórverka
tónbókmenntanna i Reykjavik
og það I sama mánuðinum.
Skömmu eftir að Sálumessa
Verdls var flutt kom Pólýfón-
kórinn með H-moll messu
Bachs. Það væri að bera i
bakkafullan lækinn að lýsa dýrð
þessa mikla verks. Margt samdi
Bach f agurlega ,enþóheldégað
hann hafi hvergi gert neitt
fegurra og mikilfenglegra en
t.d. Sanctus-þáttinn i H-moll
messunni. Og svo mætti auðvit-
að nefna margt fleira úr verk-
inu. Það þarf mikinn kjark að
áræði að ráðast i að flytja verk
sem þetta I heild sinni.
Pólýfónkdrinn er orðinn ansi
fjölmennur og ég held að það sé
ekki nauðsynlegt að hafa stdra
kóra til að koma verkum Bachs
til skila. En hvaö um það — kór-
inn er gdður og Ingólfi Guð-
brandssyni hefur tekist að ná
fram fallegum og samstilltum
kórhljómi. Það var lika ákaf-
lega skemmtilegt, og mjög i
anda Bachs, aö nota ein-
söngvara úr kórnum, þau Fuð-
finnu Dóru ólafsdóttur, Astu
Thorstensen, Rut L. Magnús-
son, Jón Þorsteinsson, Ingimar
Sigurðsson og Halldór Vil-
helmsson.
Þau stóðu sig öll mjög vel og
einkum voru samsöngvar
þeirra vel unnir og músikalskt
fluttir. Að öðrum ólöstuðum
þótti mér einna mest koma til
flutnings Ruthar á Agnus
Dei-þættinum. Einleikarar
hljómsveitarinnar voru einnig
mjög góðir en þar voru að verki
Rut Ingólfsdóttir á fiðlu, Lárus
Sveinsson á trompet, Jón H.
Sigurbjörnsson á flautu,
Kristján Þ. Stephensen á óbó og
Christina M. Tryk á horn. Þetta
eru allt þrautreyndir og mjög
hæfir hljómfæraleikarar.
Ingólfur Guðbrandsson tdk að
minu mati hárrétta stefnu i þvi
að láta tónlist Bachs tala sem
mest sinu máli, án þess að
reyna að túlka hana á einn eða
annan hátt. Tónlist Bachs er
merkileg aö þvi leyti að hún
túlkar sig (rft sjálf, það þarf að-
eins að leika hana skýrt og
greinilega og þá kemst inntak
hennar til skila. Það hefur
margur gdður maðurinn farið
flatt á þvi að reyna að troða sbi-
um skilningi inn i tónlist Bachs,
og ekki leyft henni að tala sinu
eigin máli. Hins vegar fannst
mér hraðaval Ingólfs nokkuð
tilviljanakennt. En þetta var
mikil uppfærsla og falleg og á
Ingdlfur þakkir skildar fyrir
ódrepandi áhuga sinn og
dugnað.
SAMEINING FRJALSRAR EVROPU -
FYRRI GREIN
Hœtta á einangrun Islands fró Evrópu
AHt frá lokum seinni heims-
styrjaldarínnar hafa hópar
manna 1 flestum löndum
V-Evrópu barist fyrir hugsjón-
inni um sameiningu frjálsrar
Evrtípu i eitt riki.
A þessum rúmum þrjátiu
árum hefur samvinna evrópu-
rikja aukist gifurlega og hefur
aldrci verið nánari eða vfðtæk-
ari. Draumurinn um Evrópu-
bandalag lýðræðisþjóða á þó
enn langt i land en stöðugt þok-
ast hann nær raunveruleikan-
um.
Fljótlega eftir stofnun Efna-
hagsbandalags Evrópu varð
sameiningarsinnum það ljóst,
að allar alvarlegar tilraunir til
sameiningar Evrópu færu fram
á þeim vettvangi, þvi viðtæk og
árangursrik efnahagssamvinna
hlyti að vera undanfari og for-
senda stjórnmálalegrar eining-
ar i vesturhluta álfunnar.
Innan Efnahagsbandalagsins
eru nú 9 sjálfstæð riki og all
miklu fleiri þjóðir og þjóðabrot.
Lönd þessi byggja rúmlega 260
milijónir manna eða allmiklu
fleiri en Bandarikin eða Sovét-
rikin. Efnahagsbandalagið á
einnig stærri hlut 1 heims-
versluninni en þessi tvö risa-
veldi.
Efnahagssamvinnan hefur
borið rikan árangur, um það
verður ekki deilt þó benda megi
á nokkur alvarleg mistök s.s. á
sviði landbúnaöarmála, þar
sem verðlagningarkerfið hefur
stuðlað að offramleiðslu á ýms-
um vörutegundum.
EfnahagsbandalagiÖ færir
stöðugt út kviarnar og hefur
staðið fyrir viðtækari og mjög
mikilvægri samvinnu meðlima-
þjóðanna á sviði rannsókna,
mengunarvarna og neytenda-
mála svo nokkuð sé nefnt.
Efnahagsbandalagið
á krossgötum
Efnahagsbandalagið er á
krossgötum I tvennum skilningi.
Ifyrsta lagi spyrja menn, hvort
og hvernig mynda eigi stjdrn-
málalega heild úr Efnahags-
bandalaginu og hve niikiö vald
draga eigi frá þjóðþingum land-
anna til Evrópuþingsins.
I öðru lagi spyrja menn,
hvort flýta eigi umræddri sam-
einingu á kostnað möguleika til
stækkunar bandaiagsins eða
hvort leggja eigi höfuöáherslu á
að gera bandalagið að raun-
verulegu Evrópubandalagi lýö-
ræðisþjóða með þátttöku allra
frjálsra landa i Evrópu.
I þessari fyrri grein minni um
samvinnu Evrópuþjóða ælta ég
að fjalla litillega um seinni
spurninguna en i þeirri seinni
mun ég rekja hugmyndir
sameiningarsinna um altæka
samvinnu lýðræðisþjóða
Evrópu og liklega þróun þess-
ára mála.
Stækkun eða
nánari samvinna?
Akvarðanir I þessu máli
snerta islendinga mjög. tsland
er eitt þeirra rikja sem utan
bandalagsins standa og á erfitt
með að ganga I það að óbreytt-
um skilmálum, þó viljinn væri
fyrir hendi. Akvæði um niður-
fellingu tolla og hamla á frjáls-
um flutningi vinnuafls og fjár-
magns milli meölimalanda
gætu reynst hættuleg hinu litia,
einhæfa og viökvæma hagkerfi
Islands.
Sjálfsagt gætu islendingar I
skjóli sérstöðu sinnar komist að
sérsamningum við bandalagið
en pólitiskar forsendur skortir
fyrir alvarlegum umræöum um
aðild. Sviar hafa takmarkaðan
áhuga á inngöngu I bili en þriðji
stærsti stjórnmálaflokkur svia
hefur þó tekið upp baráttu fyrir
inngöngu þeirra og búast má við
vaxandi umræðum um þetta þar
i iandi.
Norðmenn ákváðu að ganga
ekki i bandalagið, sennilega
vegnaótta viðþjóðlffsröskun, og
missi á fullveldi, sem eruhæpn-
ar ástæöur i ljósi reynshi ann-
arra þjóða. Máliö liggur niðri
þar i iandi eftir ótviræð úrslit
þjóðaratkvæðagreiðslunnar þar
1974. Finnar og austurrikis-
menneiga óhægt um vik vegna
samninga sinna við rússa, en i
siðarnefnda landinu er mikill
áhugi á aukinni samvinnu víð
bandalagið.
Þessi lönd sem nefnd hafa
verið munu ekki ganga I banda-
lagið l fyrirsjáanlegri framtið
og tvö þeirra, Island og Finn-
land, munu tæpast nokkurn
tima gerast fullgildir meðlimir I
þvi. Þrjú lönd önnur, Spánn,
Portúgai, og Grikkland hafa öll
sótt um viðræður um aðild aö
bandalaginu, en hvort tveggja
er, að lýðræði hefur enn ekki
skotið fyllilega rótum i neinu
þeirra og efnahagur þeirra er
svo bágborinn aö bandalagið
telur sig tæpast hafa efni á aö
veita þeim fulla aðiid i augna-
blikinu.
Efstjórnmálaþróunin á Spáni
veröur lýðræði I vil má þó búast
Við aðild spánverja eftir fimm
ár eða svo og aðild hinna rikj-
anna eftir fímm til tfu ár héöan i
frá.
Af þessari upptalningu má
ljóst vera, aö innan fárra ára
verða nær allar þjóöir V-Evrópu
innan bandalagsins, utan þess
verða sennilega aðeins fjögur
riki norðurlanda, Austurriki og
Sviss. Bandalagið mun þvi
halda áfram að auka samvinnu
meðlimarikjanna og stefiia i átt
til stjórnmálalegrar samvinnu
og sameiningar, en ekki biöa
eftir að fleiri riki verði reiðubú-
in til inngöngu.
Þegar hefur verið ákveðið að
hafa beinar kosningar til
Evrópuþingsins 1978 og i bigerð
er að gefa út evrópuvegabréf til
allra þegna meðlimarikjanna.
Þá er unnið aö mdtun sameigin-
legrar utanrlkisstefnu og sam-
ræmingu á gjaldmiölum rikj-
anna.
I þessu felst sú hætta fyrir Is-
lendinga að þeir einangrist enn
frekar frá Evrópu og verði þvi
enn frekar háðir Bandarikjun-
um á sviöi viðskipta og ef til vill
einnig stjdrnmálaiega, þvi
heiminum er I vaxandi mæli
stjórnað af fáum rikjum og
rikjablokkum. Islendingar eiga
i þessu máli samleið með norð-
mönnum og svium og á miklu
riöur fyrir okkur að fylgjast
með þróun þessara mála og
taka upp samvinnu við þessar
tvær frændþjóöir okkar i þeim
efnum.