Vísir - 14.02.1977, Page 10

10
Mánudagur 14. febrúar 1977
VÍSIR
• . - , . * ....
Ctgefandi:Reykjaprent hf. \
Framkvxmdastjóri:Davfb Gu&mundsson
Kitstjórar:Þorsteinn Pálsson dbm.
. ólafur Ragnarsson
Kitstjórnarfulltrúi: Bragi Gubmundsson.* Fréttastjóri erlendra frétta: GuBmundur Pétursson. Umsjón
meBhelgarblaBi: Arni Þórarinsson. BlaBamenn:Edda Andrésdóttir, Einar Guöfinnsson, Elías Snæland
Jónsson, Finnbogi Hermannsson, Guöjón Arngrlmsson, Kjartan L. Pdlsson, óli Tynes, Sigurveig
Jónsdóttir, Scmundur GuBvinsson, lþróttir: Björn Blöndal, Gylfi Kristjdnsson. Akureyrarritatjórn:
Anders Hansen. CtlitsteUmun: Jón óskar Hafsteinsson og Magnús ólafsson. Ljósmyndir: Jens Alex-
andersson, Loftur Asgeirsson, Auglýsingastjóri: Þorsteinn Fr. SigurBsson. Dreifingarstjóri: SigurBur
R. Pétursson.
Auglýsingar: SlBumúla 8. Simar 11660, 86611. Askriftargjald kr. 1100 á mánuBi innanlands.
AfgreiBsla : Hverfisgata 44. Sfmi 86611 < VerB f lausasölu kr. 60 eintakiB.
Bitstjórn: SIBumúla 14. Sfmi 86611, 7 línur . Prentun: BlaBaprent hf.
Akureyri. Simi 06-19806.
Nýsköpun í hillbrigtis-
og monntmmálvm
Vfsir hefur í vetur lagt á þaö áherslu að ttmi sé til
kominn að breyta í grundvallaratriðum þeirri heil-
brigðisstefnu, sem fylgt hefur verið. Kjarní málsins
er sá, að leggja þarf miklum mun meiri rækt við al-
menna heilsuvernd og fyrirbyggjandi læknisþjónustu
en gert hefur verið.
Skúli Johnsen borgarlæknir sýndi fram á mikilvægi
stefnubreytingar I þessum efnum í grein er hann rit-
aði í þetta blað eigi alls fyrir löngu. Staöreyndin er sú,
að með f jölgun sjúkrarúma er fyrst og fremst verið
að bregðast við afleiðingum sjúkdóma. Ný heilbrigð-
isstefna þarf hins vegar að miða að því að koma í veg
fyrir hina miklu fjölgun sjúkrarúma.
Nikulás Sigfússon, yfirlæknir Hjartaverndar, skrif-
aði mjög athyglisverða grein í Vísi síðastliðinn
laugardag í þættinum Kostur og þjóðþrif Þar segir
hann tæpitungulaust, að þrátt fyrir allan þann tíma,
fé og mannafla, sem veitt hefur verið í sjúkraflutn-
inga, gjörgæsludeildir, hjartalækningar og endurhæf-
ingu , hafi tíðni dauðsfalla af völdum hjarta- og æða-
sjúkdóma, einkum þó kransæðasjúkdóma, sáralftið
breyst. Þetta er hrikaleg staðreynd, er sýnir glöggt
hversu brýnt er að snúa blaðinu við og leggja höfuðá-
herslu á fyrirbyggjandi læknisþjónustu.
Meðalævi manna hefur á undanförnum áratugum
lengst verulega með því að ungbarnadauöi er minni en
áður. En likur eru fyrir lengri ævi fullorðinna manna
hafa ekki vaxið með aukinni velmegun, framförum f
læknisfræði. Nýir „menningarsjúkdómar" hafa kom-
iö til sögunnar, og nærri mun láta að helmingur fstend-
inga deyi af völdum hjarta-og æðasjúkdóma, sem eru
grein á þeim meiði.
Nikulás Sigfússon bendir hins vegar í grein sinni á
ýmsar leiðir til þess að lækka dánartölu af völdum
þessa sjúkdóms. Hann nefnir rétt mataræði f því skyni
að lækka blóðf itu, ráðstafanir tif þess að draga úr há-
þrýstingi og minni reykingar. I sjálfu sér er þetta ekki
nýr boðskapur. Kjarni málsins er hins vegar sá, að
óhjákvæmilegter að fara nýjar leiðir bæði í heilbrigð-
is- og menntamálum, ef menn i alvöru vilja stemma
stigu við þessum sjúkdómum, en ekki aðeins glima við
afleiðingar þeirra á gjörgæsludeildum.
I þessu sambandi má benda á, að þvi fer vfðs f jarri,
að veitt hafi verið nægjanlegt fjármagn til mikil-
vægra stofnana eins og Hjartaverndar og Leitarstöðv-
ar Krabbameinsfélagsins. Engin grundvatlarstefnu-
breyting hefur verið gerö í þessum efnum, þé að í Ijós
hafi verið leitt, að fyrirbyggjandi starf þessara stofn-
ana hefur þegar haft veruleg áhrif og lækkað dánar-
tölu af völdum þeirra sjúkdóma, sem þær fást við að
greina.
Hér verður einnig að hafa í huga, að menntastefnan
verður að haldast i hendur við nýja heilbrigðisstef nu.
Vandamálafræði af ýmsu tagi hafa verið efM f skóla-
kerfinu í því skyni að skerpa skilning manna á innvtð-
um þjóðfélagsins eins og það er stundum kaltað. Fram
til þessa hefur á hinn bóginn enginn áhugi verið fyrir
því að rannsaka og upplýsa almenning um hvernig
eigi að lifa lífinu i nútfmaþjóðfélagi, hverrar fæðu
eigi að neyta og hvernig framleiða eigi matvæli.
I þessum efnum er þörf á nýsköpun. Með nýrri
menntastefnu er unnt að stuðla að heilbrigði og þjóð-
þrifum. Og það er ekki eftir neinu að bíða.
vísm

í sumar sem leift var
gerö hörð atlaga að gitd-
andi lögum wn tekju-
skatt. Krafan þá, eins og
svo oft áður var einfaW-
ari og réttlátari tekju-
skattur og lægri skatt-
byrði. Við útkomu skatt-
skrár er þetta orðinn ár-
viss viðburður, þrátt
fyrir áriegar breytingar
tekjuskattslaganna
siðan 1970.
Stmiðum i stað
Menn voru þó ekki á eitt sáttir,
hvemig skyldi brugbist vift i
þessu máli. Ýmsir vildu aö gerö
yröi heiöarleg tilraun til þess aö
lagfæra tekjuskattinn, en aörir
vildu aö tekjuskatturinn yröi
beinlinis afnuminn. Þótt afnám
tekjuskattsins sé erfiöleikum háö
og geri skattheimtuna sist rétt-
látari, þá ávann sú skoöun sér
samt strax mikiö fylgi, enda
viröist sá hópur fara stækkandi
sem telur, aö stjórnvöldum sé þaö
um megn aö gera tekjuskattinn
aö ' réttiátum og hóflega einföld-
um skatti. Viröist skatta-
Þessi krafa var á margan hátt
eölileg. A s.l. ári hækkuöu skatt-
tekjur hins oöinbera úr 44,4% af
þjóöartekjum i 47,1%. Hefur
skattbyröin ekki áöur veriö
þyngri. Tekjuskatturinn er þó
ekki hátt hlutfall af skattheimt-
unni, en þaö nægöi aö fólk fékk
j,bevis” upp á hvaö þaö átti aö
greiöa án þess aö vita, hvernig þá
upphæö mætti staöreyna eöa rétt-
læta út frá sköttum náungans.
Þótt samanburöur viö náungann
hafioft veriö vafasamur, veröur
hinu ekki neitaö aö gildandi
skattalög eru óþarflega flókin og
hróplega óréttlát.
frumvarpiö enn styrkja menn i
þeirri trú.
NU aö hálfu ári liönu stöndum
viö i staö. Skattatekjur hins opin-
bera, sem hlutfall af þjóöartekj-
um munu sennilega ekki lækka i
ár og framlagt skattafrumvarp
veldur mörgum miklum von-
brigöum, þar sem þaö er i heild
sinni hvorki réttlátara né einfald-
ara en gildandi lög. Af einhverj-
um ástæöum viröist upphaflega
markmiöiö og inntak þess, rétt-
látari tekjuskattur, hafa glatast i
áköfu kapphlaupi viö aö reyna aö
samþykkja ný skattalög frá Al-
þingi fyrir jól. Þvi fór sem fór.
Markmið nýrra tekju-
skattslaga
Menn viröast aimennt sam- -
mála um aö markmiöiö meö
breytingu á tekjuskattslöggjöf-
inni eigi aö vera aukiö réttlæti.
Hins vegar hefur mjög á þaö
skort, aö skilgreint sé nánar,
hvaö i þvi hugtaki felst. Aö minu
mati yröi ný tekjuskattslöggjöf
þó aö teljast réttlát, ef eftirfar-
andi skilyröum væri fullnægt:
Sami skattur sé greiddur af
sömu tekjum miöaö viö sömu
fjölskyldustærö.
Allar tekjur séu skattlagöar
eins og ekki oftar en einu sinni.
Af hærri tekjum sé greiddur
a.m.k. hlutfallslega jafnhár
skattur og af lægri tekjum.
Vissar lágmarkstekjur veröi
undanþegnar tekjuskatti.
Tekjuskattur sé' einfaldaður og
sameinaöur útsvari f útreikn-
ingi og innheimtu.
Tekjuskattur og útsvar jafni
tekjuskiptinguna i þjóöfélag-
inu.
Lifeyris- og tryggingarkerfiö
veröi a.m.k. aö hluta sameinaö
tekjuskattskerfinu án þess aö
sú tekjutrygging letji vinnu-
vilja manna.
Sérsköttun séraflafjár veröi
heimil.
Tekjuskattur og útsvar veröi
ekkisvohátt hlutfall af tekjum,
aö skattbyröin virki letjandi á
vinnuvilja.
Af þessu hlýst aö allar tekjur
yröu skattskyldar og skattlagöar
meö sama hætti, burtséö frá þvi
hver aflar þeirra. Jafnframt yröi
allur sérgreindur frádráttur aö
falla niöur, þar sem hann veldur
mismunun, en I staöinn kæmi
sami frádrátturfyrir alla, breyti-
legur eftir fjölskyldustærö. í
ofangreindum skilyröum er
markiö sett hátt og reynt aö ná
mörgum markmiöum i senn, sem
i reynd fela i sér hámark ein-
földunar og réttlætis. Spurningin
er, hvort slikt sé mögulegt.
Frádrægur tekjuskatt-
ur.
Ein leið til þess aö ná þessum
markmiöum væri aö breyta
tekjuskattinum i svokallaöan frá-
drægan tekiuskatt en visir aö
sliku skattkerfi er þegar fyrir
hendi, þar sem barnabætur geta
komiö til útborgunar. Skatturinn
Nemendur framhaldsskólanna f Reykjavlk og nágrenni eru um þessar mundir f fuiium gangi meö dr-
legar leiksýningar sfnar. Þessi mynd sýnir atriði úr leikritinu „Drekinn” sem nemendur MH frum-
sýndu f gærkvöld.