Vísir - 14.02.1977, Blaðsíða 11

Mánudagur 14. febrúar 1977
11
tekjuskattskerfinu
(Arni Árnason rekstrar-
hagfræðingur skrifar
1 Y
grundvallast á þremur breyti-
stæröum:
(1) Tryggðum lágmarkstekjum,
sem geta komiö i staö lifeyris
og ýmissa greiöslna almanna-
trygginga sem ekki eru venju-
legar tryggingabætur heldur
tekjuuppbót eöa tekjutrygg-
ing. Tryggöar lágmarkstekjur
yröu ákveöin upphæö breyti-
leg eftir fjölskyldustærö i
formi skattafsláttar sem
kæmi til útborgunar i þeim
mæli, sem þær eru hærri en
reiknaöur skattur.
(2) Skatthlutfalli, þar sem tekju-
skattur, útsvar og sjúkra-
tryggingagjald hefur veriö
sameinaö i eitt skatthlutfall,
sem er hiö sama fyrir allar
tekjur og reiknaö eins af sama
stofni án nokkurra undan-
genginna frádráttarliöa.
(3) Jafnvægistekjum þar sem
skattur er jafn tryggöum lág-
markstekjum. Hjá þeim, sem
hafa engar tekjur koma
tryggöar lágmarkstekjur aö
fullu til útborgunar en sú út-
borgun fer stighækkandi uns
jafnvægistekjum er náö. Tek-
ur þá skattgreiösla viö og fer
hækkandi meö vaxandi tekj-
um.
Aðlögun
Með þessu fyrirkomulagi má
ákveöa jafnvægistekjur sem þær
tekjur, sem undanþiggja á tekju-
skatti. Tryggöar lágmarkstekjur
eru hins vegar ákveönar meö
hliösjón af þvi, i hve rikum mæli
þetta nýja fyrirkomulag kemur i
stað núverandi lifeyris- og
tryggingakerfis. Þessi tekju-
trygging ætti þó ekki aö virka
letjandi á vinnuvilja manna, þar
sem menn hafa ávallt hag af þvi
að afla hærri tekna. Skatthlutfall-
iö þarf hins vegar ekki aö koma
nákvæmlega i staö gildandi skatt-
hlutfalla, heldur ræöst hlutfalliö
af kostnaöi kerfisins, en sveitar-
félögin fengju þá ákveöna hlut-
deild I greiddum frádrægum
tekjuskatti.
Þessi frádrægi tekjuskattur
fellur vel aö núverandi greiöslu
fyrirkomulagi tekjuskatts, en
gerir einnig skattgreiöslu af tekj-
um um leiö og þeirra er aflaö
■ mögulega, ef óskaö er. Bæöi gild-
andi lög og skattfrumvarpiö gera
ráð fyrir of flóknum útreikningi
tekjuskatts, útsvars, sjúkrá-
- tryggingargjalds og tengdra
gjalda til þess að staögreiösla sé
möguleg. Aö lokum mætti nefna,
aö þetta kerfi má aðlaga óstööugu
verölagi meö þvi aö breyta
tryggöum lágmarkstekjum ávallt
til samræmis viö verölags-
breytingar, en þaö aö telja
tryggöar lágmarkstekjur ekki til
skattskyldra tekna, fremur en nú
er um barnabætur, jafnar enn
frekar tekjuskiptinguna i þjóö-
félaginu.
Skattur
FRADRÆGUR TEKJUSKATTUR
(í þús. króna)
Frádrægur tekjuskattur
i framkvæmd
Á s.l. ári má telja aö lifeyrir
fjögurra manna fjölskyldu, hióna
með tvö börn hafi þurft að vera
a.m.k. 78.000 á mánuöi eða 936.000
krónur á ári. Ef þessi upphæö er
tekin sem tryggöar lágmarks-
tekjur en skatthlutfallið ákveöiö
sem samanlagt hæsta tekju-
skattshlutfall, útfvarsprósenta og
sjúkratryggingargjald veröa
jafnvægistekjur fjögurra manna
fjölskyldu við 1800.000 króna árs-
tekjur eða 150.000 króna
mánaðarlaun. Af þeim tekjum
er ekki greiddur skattur. Sam-
hengi þessara stæröa er þannig.
Jafnvægistekjur:
tryggöar lágmarkstekjur / skatt-
hlutfall 936.000 / 52% = 1800.000
krónur
Skattur:
(Tekjur x skatthlutfall) —
tryggðar lágmarkstekjur
(1800.000 x 52%) — 936.000
936.000 — 936.000
skattur = 0
Á meöfylgjandi linuritum er
sýnt hvemig samhengi þessara
stærða er háttaö og hvernig stig-
hækkun skattsins á sér staö. Á
linuritinu yfir ráöstöfunartekjur
sjást greinilega þau tekjujöfnun-
aráhrif sem þetta nýja kerfi hef-
ur.
Hér aö ofan var gengiö út frá
fjögurra manna fjölskyldu. Um
aörar fjölskyldustæöir gilda hins
vegar sömu lögmál. Þannig yröu
jafnvægistekjur hjóna meö eitt
barn við 1660.000 krónur en barn
lausra hióna viö 1440.000 krónur.
Hjá einstæöu foreldrí
væri sanngjarnt aö leyía tekju-
tryggingu vegna maka fyrir
fyrsta barn o.s.frv. þannig aö
jafnvægistekjur einstæös for-
eldris meö eitt barn yröi 1440.000
krónur en 1660.000 krónur ef börn-
in eru tvö. Jafnvægistekjur ein-
staklings yröu hins vegar viö um
870.000 krónur. Meö þessu kerfi
má einnig heimila sérsköttun
séraflafjár, þannig aö hjón skipti
á milli sin þeim tryggöu lág-
markstekjum eöa skattafslætti
sem þau njóta sameiginlega.
Niðurlag
Hér aö framan var útskýrt,
hvernig frádrægur tekjuskattur
getur komiö i staö núverandi
tekjuskatts. Þær tölur, sem
notaðar eru má ekki taka sem
ákveöna tillögu, heldur eru þær
einungis notaöar til útskýringar á
hugtakinu.Ef sú skoðun öölast
fylgi, aö æskilegt sé aö sameina
núverandi tekjuskatt, útsvar og
tryggingakerfi 1 slikum skatti,
þarf aö sjálfsögöu aö fram-
kvæma nákvæma athugun og út-
reikninga, hvernig best væri aö
útfæra breytinguna.
Síðan hvenœr hefur veríð heim-
ilt oð greiða opinber gjöld með
veðskuldobréfum?
x
ÞaO er margt einkennileg
sem kemur upp þegar f jármála
viðskipti Guöbjarts Páissonar
eru skoðuð. Hafi hann annast
milligöngu um útvegun fjár-
magns til einhverra aðila þá er
eins og slikir pappirar hafi öði-
ast einhverja gulitryggingu sem
hvarvetna er hægt aö nota til
greiðslu. Það gengur jafnvel svo
langt, að skuldabréf sem Guð-
bjartur hefur farið höndum um,
má nota til greiösiu á opinber-
um gjöldum, en slikt er nánast
einsdæmi og kallar á skýringar.
I stuttu máli langar mig til að
greina frá einu máli þar sem
ofangreind ummæli eru rök-
studd nánar. Sú vitneskja sem
fyrir liggur kom fram viö
athuganir á fjármálaviðskipt-
um Gunnars Jenssonar i Selási
viö Guöbjart Pálsson.
Svo virðist sem Guöbjartur
hafi haft milligöngu um sölu
Gunnars á nokkrum veöskulda-
bréfum til Jóns E. Jakobssonar
lögfræöings. Upphæö þessara
bréfa nemur samtals 8,5 millj-
ónum króna. Til aö byrja meö
lær Gunnar vixla aö upphæö
fimm milljónir króna sem milli-
tryggingu. Vixlar þessir eru út-
gefnir af kaupmanni I Keflavik.
Skuldabréfin voru tryggö f eign-
um Seláslanda.
NU viröist Jón. E. Jakobsson
hafa keypt þessi bréf með ca.
40% afföllum. Umrædd veö-
skuldabréf uröu slðan eign
Skipasmiöastöövar Njarövikur,
sem notaöi þau siöan til aö
greiöa upp i vangoldin opinber
gjöld er þá námu ævintýralegri
fjárhæö. Innheimtumaður rikis-
sjóðs i Keflavik, Jón Eysteins-
son bæjarfógeti, tók þessi bréf
sem greiðslu, en þaöan voru þau
C
Kristján Pétursso
deildarstjóri, skrifar.
" y
3
siðan send til rlkisféhiröis þar
sem þau eru nú til innheimtu.
Hver gat heimildina?
NU munu eflaust margir vilja
spyrja hvort bæjarfógetinn I
Keflavik hafi haft heimild til aö
taka umrædd veöskuldabréf (aö
upphæö8,5milljónir króna) sem
greiöslu á opinberum gjöldum
skipasmiðastöövarinnar og er
svo er: hver gaf slika heimild?
Þá hlýtur bæjarfógetinn aö
hafa tekið viö bréfunum sem
greiðslu á fullu nafnveröi eins
og bankar gera. Eins og áöur
hefurkomiö fram kaupir Jón E.
Jakobsson þessi skuldabréf meö
40% afföllumm eða fyrir um
fimm milljónir króna. Hver er
þaö sem fær þá mismuninn á
nafnverði bréfanna og söluveröi
þeirra, en sá mismunur er um 3-
3,5 milljónir króna?
A þessum tima var Jón E.
Jakobsson ekkitalinn hafa mik-
iö lausafé umleikis. Þvi vaknar
sú spurning hvaöan honum
komu peningar til aö standa i
þessum milljónaviöskiptum.
Vonandi skýrir hann frá jafn-
einföldum viöskiptum sem
þessum og veröur á þann hátt
við tilmælum hins réttsýna rit-
stjóra Timans, Þórarins
Þórarinssonar, um aö foröast
hálfkveönar visur og dylgjur,
svo aö réttlætinu veröi fullnægt.
Eiga aðrir rétt á svona
fyrirgreiðslu?
Hins vegar er fróölegt aö
spyrja hvort almennir skatt-
borgarar eigi kannski- kost á
sömu fyrirgreiðslu og Skipa-
smiöastöö Njarövikur fékk hjá
bæjarfógetanum I Keflavik, þaö
er aö segja: greiöa opinber
gjöld meö veöskuldabréfum?
Brýna nauðsyn ber til, aö
skattborgarar fái skýr svör viö
þessari spurningu hiö allra
fyrsta frá bæjarfógetanum og
fjármálaráöuneytinu. Þá fynd-
ist manni ekki óeölilegt, aö
skattayfirvöld könnuöu hvaö
oröiö hefur af hugsanlegum
hagnabi sem þessi viðskipti
hafa haft i för meö sér.