Vísir - 20.02.1977, Side 13

13
FLUGPÓSTUR TIL
Á þessari íshafseyju eru 35 norðmenn sem annast fjarskipta- og veðurathugunarstöð. Kafbótaleitarvélar varnarliðsins fara
þangað öðru hvoru með póst . .. .. i,. _
Texti og myndir: Oli Tynes
A eyju nokkurri I Noröur-
Atlantshafi (72 gr. N og 80 gr.
V), búa þrjátlu og fimm norö-
menn, nokkrir refir og hellingur
af mávum. Þeir, sem kvarta
undan veöurfarinu á isiandi,
ættu aö skreppa tii Jan Mayen
og vera þar I nokkra mánuöi.
Þeir myndu þá klæöast baöföt-
um þegar þeir kæmu til islands
aftur, og ganga meö sólgler-
augu.
i skeyti frá norska stöövar-
stjóranum, sem barst I janúar,
sagöi meöal annars aö þeir
væru nú búnir aö sjá sólina I
fyrsta skipti I margar vikur, og
þeir hlökkuöu nú geysilega
mikiá til þeirrar stórhátiöar aö
flugvél fiygi yfir eyna og kastaöi
niöur til þeirra pósti.
Mér var boöiö aö taka þátt i
þessum hátlöahöldum og einn
sólbjartan morgun i siöasta
mánuöi sat ég i einni af Orion
vélum varnarliösins, á leiö til
Jan Mayen.
öllum illum nöfnum
Jan Mayen hefur veriö kölluö
mörgum nöfnum. Sum þeirra
eru komin frá mönnum sem
hafa veriö sendir þangaö til eins
árs dvalar, og eru algerlega ó-
prenthæf. önnur eru dálltiö
merkilegri.
Fyrstu heimildirnar um nafn
eru frá árinu 1607. Breski land-
könnuöurinn Henry Hudson,
Fann þá eyjuna þegar hann var I
fyrsta leiöangrinum sem hann
fór i til aö reyna aö finna styttri
leiö til Kina, um Ishafiö.
Hann gaf henni nafniö ,,Hud-
son Tutches” (Touches) &em i
beinni þýðingu yröi: „Hudson
snertir”. Þess er ekki getiö aö
hann hafi haft þar nokkra telj-
andi viödvöl, enda ekki eftir
miklu aö sækjast. Þá voru þar
ekki einu sinni norömenn, bara
refir og mávar.
En þessi kuldalega Ishafseyja
varö aldrei einn af náttúruleg-
um minnisvöröum þessa mikla
landkönnuöar. Hann varö aö
láta sér nægja Hudson-ána,
Huidson-flóa og Hudson-sund.
Aörir komu á eftir honum til
„Hudson Tutches” og breyttu
nafninu — oft og mörgum sinn-
um.
NATO mætir
Hvalveiöimenn frá Hull
breyttu til dæmis nafni eyjar-
innari „Trinity Island” (Þrenn-
ingareyja), áriö 1611 eöa 1612.
Þaö voru fáir aörir en hvalfang-
arar sem fóru þarna um og þvi
kannski tilhlýðilegt aö end-
anlegt nafn eyjarinnar skyldi
vera eftir einum þeirra, Jan
Jacobs May, frá Hollandi.
Norömenn komu til sögunnár
áriö 1921 þegar þeir settu þarna ,
upp veöurathugunarstöö og Jan
Mayen varö hluti af Noregi 8.
mai 1929. Fyrstu árin fengust
norömenn eingöngu viö veöur-
athuganir.
En á árunum 1958-1959 reistu
NATO-rikin þar fjarskipta- og
siglinga-leiösögustöö og geröu
flugbraut. Norski herinn er nú
ráöandi á eynni og fæst sjálfsagt
viö eitthvaö meira en veöurat-
huganir.
Um flugpóst og
namm, namm
Flugbrautin á Jan Mayen er
ekki þaö merkileg aö Orion flug-
vél geti lent þar. Pósturinn var
þvi geymdur i hylkjum I belg
vélarinnar, þar sem djúp-
sprengjurnar eru venjulega
geymdar. Ætlunin var aö fljúga
yfir brautina, opna sprengju-
dyrnar og „bombardera” norö-
mennina meö pósthylkjunum.
„Þetta er sko flugpóstur i
orösins fyllstu merkinug,” sagöi
Howard Matson, blaöafulltrúi
varnarliösins, sem var hinn far-
þeginn. Viö sátum og sötruðum
kaffi, meöan þrettán manna á-
höfn vélarinnar sá um aö koma
okkur á áfangastaö.
Kaffiö og reyndar mataræöiö
þarna um borö, er kapituli útaf
fyrir sig. 1 „eldhúsinu” er ofn til
ab hita matarbakkana upp I og
þar er kaffivél i gangi allan tim-
ann. Þaö er eins gott aö hafa
eitthvað I svanginn, þvi vélin
getur veriö 17-18 klukkustundir
á lofti.
Og þaö hafa þeir svo sannar-
lega. Menn gátu valiö um
tvenns konar steikur og isskáp-
urinn var fullur af gosdrykkjar-
dósum og alls konar „gúmmú-
laöi”.
Viö vorum svo heppnir I þess-
um leiöangri aö kvöldiö áöur