Vísir - 21.03.1977, Síða 10

10
Mánudagur 21. mars 1977
VÍSIR
Ctgefandi:Reykjaprent hf. í
Framkvæmdastjóri: Davlft C<u6mundsson
Ritstjórar:Dorsteinn Pálsson dbm.
. ólafur Ragnarsson
Ritstjórnarfulltrúi: Brági GuðmuAdsson.f Fréttastjóri erlendra frétta:Guömundur Pétursson. Umsjón
meft helgarblafti: Arni Þórarinsson. Blaftamenn:Edda Andrésdóttir, Einar Guftfinnsson, Ellas Snæland
Jónsson, Finnbogi Hermannsson, Guftjón Arngrlmsson, Kjartan L. Pálsson, óli Tynes, Sigurveig
Jónsdóttii', Sæmundur Guftvinsson, Iþróttir: Björn Blöndal, Gylfi Kristjánsson. Akureyrarritstjórn:
Anders Hansen. Utlitsteiknun: Jón Oskar Hafsteinsson og Magnús ólafsson. Ljósmyndir: Jens Alex-
andersson, Loftur Asgeirsson, Auglýsingastjórl: Þorsteinn Fr. Sigurftsson. Dreifingarstjóri: Sigurftur
R. Pétursson.
Auglýsingar: Siftumúla 8. Slmar 11660, 86611. Askriftargjald kr. 1100 á mánufti innanlands. '
Afgreiftsla: Hverfisgata 44. Simi 86611 * Verft I lausasölu kr. 60 eintakift.
Ritstjórn: Slftumúla 14. Sfmi 86611, 7 llnur Prentun: Blaftaprent hf.
Akureyri. Slmi 96-19806.
Pólitískar hefðir
Stjórnmálaumræður taka menn oft á tíðum mátu-
lega hátíðlega. Og stundum er pólitíkinni líkt við
leikhús fyrir þá sök fyrst og fremst, að þar skipta
menn um gervi eftir því hvort þeir sitja í stjórnarstól-
um eða skipa stjórnarandstöðu.
Umræður þær, sem fram fara af flokkspólitískri
hálfu um kjaramál, hafa oft varpað Ijósi á þennan
þátt stjórnmálastarfseminnar. Stjórnarandstaðan
hvetur gjarnan til mikilla kauphækkana, eggjar menn
til baráttu og talar fjálglega um nauðsyn þess að
sliðra sverðin. Talsmenn stjórnarflokka á hverjum
tíma leggja hins vegar áherslu á, að menn taki mið af
raunverulegum aðstæðum I þjóðarbúskapnum.
Opinberir starfsmenn samþykktu fyrir rúmum
þremur árum kjarasamninga, þar sem verulegt tillit
var tekið til þeirrar miklu olíuverðhækkunar, sem þá
hafði nýlega orðið. Þetta var í sjálfu sér mjög skyn-
samleg og ábyrg afstaða, en um leið fremur óvenju-
leg.
Talsmenn þáverandi stjórnarandstöðu fóru óvirðu-
legum orðum um þessa samninga, kölluðu þá olíu-
samninga og hæddust að forystumönnum opinberra
starfsmanna fyrir að hafa tekið tiilit til þeirra áfalla,
sem þjóðarbúskapurinn hafði orðið fyrir. Þetta voru
venjuleg stjórnarandstöðuviðbrögð.
Á þessum tima hvöttu talsmenn vinstri stjórnarinn-
ar á hinn bóginn til varfærni í kjaramálum, þrátt fyrir
mestu verðbólguöldu, sem yfir landið hefur gengið. I
forystugrein Þjóðviljans sagði að vísitöluuppbætur á
laun þekktust hvergi nema hér á landi og þessi réttur
verkafólks hefði átt sinn þátt i því að verðbólgan hefði
verið meiri hér en í flestum nálægum löndum.
Vinstri stjórnin lagði síðan til, að hluti kauphækkan-
anna, sem samið var um í febrúar 1974, yrði afnuminn
með lögum og vísitöluuppbætur bannaðar. Nokkrum
dögum eftir að núverandi ríkisstjórn var mynduð
haustið 1974 var Lúðvík Jósepsson enn sömu skoðunar
og krafðist þess að komið yrði I veg fyrir að kaupgjald
hækkaði eftir einhverjum vísitölureglum, því að ann-
ars væri stoðunum kippt undan eðlilegum rekstri at-
vinnufyrirtækjanna.
Nú hafa stærstu verkalýðsflokkarnir, Alþýðu-
bandalagiðog Sjálfstæðisflokkurinn, tekiðannan pól í
hæðina, enda skipt um hlutverk. Ríkisstjórnin undir
forystu sjálfstæðismanna hvetur mjög skynsamlega
til hófsemi í kjaraákvörðunum í vor eins og vinstri
stjórnin áður og bendir réttilega á, að kaupmáttur út-
"flutningstekna þjóðarbúsins er enn 17% rýrari en
fyrir þremur árum.
Alþýðubandalagið hefur snúið við blaðinu og krefst
fullra vísitölubóta og mikilla almennra launahækkana
og blæs á öll mótrök, þar sem bent er á efnahagslegar
þrengingar. I stað þess að benda á orsakasambandið á
milli vísitölugreiðslna og verðbólgu er nú í forystu-
greinum Þjóðviljans krafist stríðsaðgerða til að
tryggja fullar vísitöluuppbætur.
Þannig fara stjórnmálaumræður fram og óneitan-
lega minna þær að sumu leyti á leikhús. En að sjálf-
sögðu eru frávik frá þessum hefðbundnu vinnubrögð-
um. Magnús Torfi ólafsson hefur t.d. upp á síðkastið
ástundað eins konar pólitíska undantekningarstarf-
semi.
I forystugrein Alþýðublaðsins i síðustu viku komu
einnig fram mjög skynsamleg viðhorf, sem með öllu
voru laus við hefðbundin stjórnarandstöðuæsing. Þar
, var með málefnalegum rökum bent á að taka yrði
fréttum um góðan afla og hærra verð á erlendum
mörkuðum með nokkurri varúð. Blaðið vakti athygli á
þeim kostnaöarhækkunum, sem orðið hafa við fram-
leiðsluna, og taldi því ekki sjálfgefið að þessi annars
góðu tiðindi ættu að leiða til aukinnar einkaneyslu.
„Að sjá í gegnum
bísnessinn"
Fyrir nokkrum árum slían gáfu
ungir sjáifstæftismenn i Reykja-
vfk út bók, er nefndist „Leyni-
skýrslu' SÍA”. Haföi bókin aö
geyma skýrslur og bréfaviö-
skipti ungra Islenskra kommún-
ista, sem voru viö nám I rikjum
austan tjalds. Dvölin þar eystra
haföi þau áhrif á suma þessarra
manna, eftir þvi sem segir i
bókinni, aö þeir snerust frá
kommúnisma. Þóttust þeir sjá
viö nánari kynni aö undir fögru
yfirbragöi háleitra kenninga
væri hinn sósialiski raunveru-
leiki ómannúölegur og fráhrind-
andi. Var þaö kallaö aö „sjá
gegnum bisnessinn”, aö gera
sér grein fyrir þessu.
„Leyniskýrslur SÍA” vöktu
talsveröa athygli, enda má jafn-
an telja þaö til nokkurra tlö-
inda, þegar þátttakendur I
stjórnmálum, sem lengi hafa
barist af eindrægni fyrir ein-
hverri stefnu eöa kenningu, sjá
skyndilega gegnum bisnessinn
og sööla um.
Nýtt uppgjör
Einmitt um þessar mundir virö-
ist I uppsiglingu annaö uppgjör
af þessu tagi. Aö þessu sinni vill
svo skemmtilega til, aö þaö eru
einmitt útgefendur fyrrgreindr-
ar bókar ungir sjálfstæöismenn,
sem loks hafa hvesst augu sin og
sjá nú I gegnum bisnessinn
skýrt og greinilega.
Fyrir skömmu gáfu ungir
sjálfstæöismenn út blaö er nefn-
ist „Bákniö burt ,og hefur aö
geyma hugmyndir ungra sjálfs-
tæöismanna um samdrátt i
rikisbúskapnum. ! blaöi þessu
er ráöist af mikilli einurö og
meö gildum rökum gegn þeirri
valdsöfnun rlkisbáknsins sem
átt hefur sér staö undanfarna
áratugi, og á þaö bent, aö frelsi
og ráörúm einstaklinga til efna-
hagsstarfsemi sé alvarlega
skert. Efnahagslifiö sé njörvaö i
viöjar ofstjórnunar opinberra
aöila, banka, sjóöa, ráöa og
stofnana, en vegvlsir þessa
kerfis sé einatt illkynjuö pólitik,
en ekki hagkvæmni.
„Kaupin á eyrinni"
Þessar upplýsingar eru is-
lenskum blaöalesendum auövit-
aö ekkert nýnæmi. Hitt er at-
hyglisveröara aö höfundar
„Báknsins” draga litla dul á, aö
útþensla rikisbáknsins hefur
fariö fram meö fullu samþykki
flokks einstaklingshyggju og
frjáls hagkerfis, Sjálfstæöis-
flokksins, og i sumum tilvikum
beinlinis fyrir frumkvæöi hans.
Ennfremur, aö frá striöslokum
hefur enginn islenskur stjórn-
málaflokkur átt rikari þátt i aö
f Síðdegisþnnkar j
í
5
Finnur Torfi Stefánssoif
skrifar:
y
stjórna bákninu og móta þaö i
framkvæmdinni, en einmitt
Sjálfstæöisflokkurinn. Hinir
ungu reiöu sjálfstæöismenn eru
og ómyrkir i máli um skýringar
á þessum brigöum flokksins viö
sjálfstæöisstefnuna. Atkvæöa-
veiöar flokksins er þar megin-
skýringin, þar sem hugsjónum
er kastaö fyrir kjörfylgiö.
Uppgötvanir ungra sjálf-
stæöismanna um bákniö og
Sjálfstæöisflokkinn eru
fagnaöarefni. I þeim felst mikil-
vægur sannleikskjarni, sem öll-
um er hollt aö varöveita meö
sér. Sjálfstæöisflokkurinn berst
alls ekki fyrir frjálsu hagferi á
Islandi. Hann berst ekki fyrir
neinu hagkerfi. Hann berst fyrir
þvi aö vera I ríkisstjórn.Því
miöur gildir þetta einnig um
fleiri islenska stjórnmala-
flokka.
Fyrsta tiiraun mistókst
Fróölegt veröur aö fylgjast
meö hvernig krossför ungra
sjálfstæöismanna gegn bákninu
reiðir af. Þess er skammt aö
minnast, er augu ungra fram-
sóknarmanna opnuöust fyrir
nokkrum árum og hófu baráttu
gegn stöðnuöu kerfi og úreltum
flokkum. Sú barátta endaöi eins
og kunnugt er með þvi aö ung-
hreyfingin hrökklaöist úr
Framsóknarflokknum, en meö-
limir hennar dreiföust i aðra
flokka og flokksbrot. Þeir, sem
enn hafa sig I frammi i stjórn-
málum sitja nú i skauti Alþýöu-
bandalagsins og velta fyrir sér
kosningatölum og atkvæöahlut-
falli. Þrátt fyrir þessi sorglegu
endalok má þaö ekki gleymast,
aö upphlaup framsóknarmann-
anna ungu var sennilega fyrsta
alvarlega tilraunin til aö koma
til áhrifa I íslenskum stjórnmál-
um fólki, sem fætt er eftir striö.
Næsta ætlar
að heppnast
I Alþýöuflokknum hafa ungir
menn einnig séö gegnum „bis-
nessinn”. Hvort sem þaö er fyr-
ir viösýni forystumanna eöa
einfaldlega vegna þess hve
flokkurinn var máttlitill eftir
kosningaósigra undanfarinna
ára, þá hefur hin nýja kynslóö I
Alþýöuflokknum þegar náö
miklu af þeim árangri, sem
ungir framsóknarmenn sóttust
eftir á sinum tlma og unga sjálf-
stæöismenn dreymir um nú. Ný
stefnuskrá samin af ungu fólki
hefur veriö samþykkt. Prófkjör
hefur veriö lögleitt, og nýir
menn hafa komist I áhrifastöö-
ur. Auövitaö er ekki séö fyrir
endann á kynslóöaskiptunum i
Alþýöuflokknum, en byrjunin
biröist lofa góöu.
Svo undarlegt sem þaö má
viröast hefur ekki bólaö á nein-
um nýjum skilningi á
„blsnessnum” innan Alþýöu-
bandalagsins siöan ungu
menntamennirnir austan tjalds
fengu vitrunina foröum. Þar
una menn enn viö viskuorð ell-
innar. Þaö er skiljanlega alltaf
erfiöara fyrir þá sem hafa tam-
iö sér einstrengingshátt I
skoöunum aö sjá hluti i nýju
ljósi. Hver veit nema fordæmi
ungra sjálfstæöismanna nú geti
oröið tU þess aö hjálpa Alþýöu-
bandalagsmönnum aö,brjóta is-
inn.