Vísir - 12.04.1977, Síða 5

Alvöru skattalœkkanir eru ráðið
segir prófessor Milton Friedman
Sérfræöingar Carters banda-
rikjaforseta binda miklar vonir
viö skattalækkunarhugmynd
hans til þess aö rétta viö efna-
hagslif landsins og örva at-
vinnulifiö.
Eins og fram hefur komiö i
fréttum, ætlar Carter aö skila
hver jum skattþegn aö meöaltali
aftur 50 dollurum á næsta
skattaári til þess aö vinna gegn
veröbóigunni.
Ekki eru allir jafn bjartsýnir
á aö þetta ráö dugi, en aörar
þjdöir sem berjast viö kreppuá-
hrif veröbóigunnar og verö-
bólguráöstafana sinna, fylgjast
meö fjármálastefnu þeirra- i
Washington af mikilli athygli i
von um aö geta einhvern lær-
dóm dregiö af þeirri reynslu.
Hinn virtihagfræöingur, próf-
essor Milton Friedman, er með-
ai þeirra sem tdur þessar ráð-
stafanir hálfkák og gersamlega
gagnslausar. Hann heldur þvi
fram.aöáætianirCartersum aö
lækka skatta en auka samt opin-
beriítgjöld getiekki leitttilann-
ars en enn meiri verðbólgu.
„Hvernig getur rikisstjórnin
örvað efnahagslífið meö því að
taka peninga lireinum vasanum
og flytja þá I hinn,” spyr
prófessor Friedman i löngu og
athyglisveröu viötali sem birt-
ist i siöasta mánuöi i „U.S.
News & World Report”. —
„beir, sem fá 50 dollara skatta-
endurgreiöslur, munu kannski
eyða meiru, en hvaðan ætlar
stjórnin aö fá fé til endur-
greiöslunnar. Annaö hvort verö-
ur hdn aö taka þaö aö láni, eöa
auka veröbólguna. — Ef menn
ætla aö lækka skattana, veröur
þaö aö gerast meö þeim hætti,
aö þaö örvi menn til aö spara
meira.eöa leggja haröar aö sér,
en ekki bara meö þvi aö dreifa
ávisunum Ut Ur flugvél. Þaö
þarf aö lækka skattana til fram-
tiöar.”
Eins og prófessorsins er hátt-
ur ber hann upp nokkrar leið-
andi spurningar: Ef rikisstjórn-
in notar 460 milljarða dollara
skattaáriö 1978 (eins og er ætlun
fa-setans), en tekur inn um 400
milljaröa, hverjir halda menn
þá aö greiöi mismuninn, 60
milljaröa? Arabafurstarnir
kannski? Nei, það veröur banda
riska þjóðin, sem greiðir mis-
muninn einnig, og það I duldri
skattlagningu, sem kölluö er
verðbólga eða ef hallinn verður
tekinn tillánshjá almenningi þá
1 hærri sköttum siðar meir, þeg-
ar vextir og afborganir þeirra
lána koma til greiðslu.
Tillögur Friedmans um leiöir
til aö draga Ur atvinnuleysi,
byggjast á áætlunum, sem taka
lengri tlma, þar sem almennir
borgarar eru örvaöir til aö
spara, fjárfesta, starfa og ráöa
aðra I vinnu. ,,En viö erum si-
fellt aö gera atvinnurekendum
þaö dýrara aö ráöa fólk til
starfa, á meöan viö styrkjum
fólk, sem ekki stundar at-
vinnu.”
Hvaö vill Friedman þá, aö
Bandarikin og önnur rlki, þar
sem verðbólgan hefur leitt til
atvinnuleysis, geri?
Hann leggur til, aö seðlabank-
ar þeirra dragi Ur peningavelt-
unni stig af stigi, uns aukning
hennar svari til hagvaxtarins.
Þaö telur hann að muni Utrýma
veröbólguöflunum i efnahagslif-
inu. Samtimis vill hann láta
laga skattstigann jafnt hjá ein-
staklingum sem fyrirækjum,
þannig aö skattafrádráttur og
skattatöflur leiöréttist sjálf-
krafa eftir veröbólgunni. —
„Þaö mun koma i veg fyrir að
veröbólgan hækki skattana
sjálfkrafa. Þaö yröi langtum á-
rangursrlkara en þær ráöstaf-
anir sem Carter forseti og aörir
leggja til. Þingið hefur veriö
mjög vel á veröi viö aö tryggja
tekjur slnar gegn veröbólgunni
en fyrir almenning hefur ekkert
veriö gert. Loks vil ég lækka
raunverulega skatta fólks með
þvl aö lækka opinber Utgjöld um
10%.”
Spurðuraö þvl, hvaö sé mesti
efnahagsvandi Bandarikjanna,
segirFriedman.að þaö sé aukn-
ing opinberra Utgjalda. ,,Viö er-
um á sömu niöurleiö og Stóra-
Bretland. Aö visu 10 eöa 20 ár-
um á eftir Stóra-Bretlandi, en ef
viö höldum sama striki, endum
viö á sama staö og Stóra-Bret-
land i dag. Ríki og sveitar-
stjórnir nota 40% þjóðartekna
okkar i dag. Fyrir 50 árum var
sá hlutur aöeins 10%. Fáum viö
fuila valútu fyrir þessa pen-
inga?”
Friedman heldur siöan á-
fram: „Ég heföi gjarnan viljaö
sjá þvi slegiö föstu i stjórnar-
skrárlögunum, aö rikisstjórnin
megi ekki verja meiru til opin-
berra Utgjalda en sem svarar
25% af tekjum þjóðarinnar. Þaö
er um þaö bil þaö sama og gert
er i dag, svo aö þar yröi þróun-'
inni ekki snUið viö, heldur aö-
eins stöövuö. En það gæfi okkur
ráörúm tilaö átta okkur aö gera
ráðstafanir til breytinga, sem
auövelda mundi okkur aö snúa
henni viö.”
TR 4 34
NYTSÖAI
FERMINGARGJÖF
SEIM ENDIST
kRóm húsgögn
Smiðjuvegi 5 Framleiðandi STÁLIÐJAN HF.
PETTA EIGA BILAR
AÐKOSTA
Skoda Amigo er mjög falleg og stílhrein bifreió. Hún er
búin fjölda tæknilegra nýjunga og öryggió hefur verió
aukiö til muna. Komió og skoóió þessa einstöku bifreió