Vísir - 12.04.1977, Blaðsíða 10

10
Þriftjudagur 12. april 1977.
t
VÍSIR
Otgefandi:KeykJaprent hí
Framkveindat>tjóri:DavI& GuOmundsson
*» Ritstjórar:t>orsteinn Pálsson dbm.
ólafur Kagnarsson
Kitstjórnarfulltrúi: öragi Gubmundsson. Fréttastjóri erlendra írétta: Guömundur Pétursson. Um-
sjón meA helgarblaöi: Arni Þórarinsson. Blaöamenn: Edda Andrésdóttir, Einar K. Guöfinnsson,
Elfas Snæland Jónsson, Finnbogi Hermannsson, Guöjón Arngrimsson, Kjartan L. Pálsson, óli
Tynes, Sigurveig Jónsdóttir, Sæmundur Guövinsson. Iþróttlr: Björn Blöndal, Gylfi Kristjánsson.
Akureyrarritstjórn: Anders Hansen. Utlitsteiknun: Jón Oskar Hafsteinsson og Magnús ólafsson.
Ljósmyndir: Jens Alexandersson, Loftur Asgeirsson.
Sölustjóri: Páll Stefánsson. Auglýsingastjóri: Þorsteinn Fr. Sigurösson. Dreifingarstjóri: SigurÖur
R. Pétursson.
Auglýsingar: Siöumúla 8. Slmar 11660, 86611. Askriftargjald kr. 1100 á mánuöi innanlands.
Afgreiösla: Hverfisgata 44. Simi 86611. Verö I lausasölu kr. 60 eintakiö.
Ritstjórn: Siöumúla 14. Sfmi 86611, 7 Ifnur. Prentun: Blaöaprent hf.
Lœkkum skattana
Opinber skattheimta hefur lengi veriö bitbein I
stjórnmálaumræðum. Grundvallarágreiningur I allri
þjóðfélagspólitík snýst I raun og veru um það I hversu
ríkum mæli ríki og sveitarfélög eigi að ráðstafa tekj-
um fólksins i landinu. En staðreynd er, að þeir hafa
heldur sóttá, sem vilja auka umsvif ríkisvaldsins og
þá um leið draga úr sjálfstæði borgaranna.
Við lifum á þeim tímum, þar sem stjórnmálamenn
vilja gera allt fyrir alla og reisa sjálfum sér minnis-
varða með ríkisframkvæmdum. Því hefur komið
fram á sjónarsviðið harla óvenjulegur flokkur, sem
vill auka ríkisumsvif án þess að rýra ráðstöfunartekj-
ur einstaklinganna að sama skapi. Þessi f lokkur hefur
átt fulltrúa í öllum gömlu hefðbundnu þingflokkun-
um. Gengi hans hefur verið mikið og m.a. komið
fram i hallarekstri rikissjóðs.
Sú staðreynd, að stjórnmálamenn hafa verið
smeykir við að auka skattheimtuna í samræmi við
ríkisumsvifin, sýnir, að þrátt fyrir alla kröfugerð er
það rikjandi sjónarmið meðal borgaranna að einstakl-
ingarnir eigi að ráðstafa sjálfir sem mestu af tekjum
sínum án opinberrar íhlutunar. Það ber aðeins vott
um stjórnmálalegan veikleika að lofa hvoru tveggja í
senn að lækka skatta og auka ríkisumsvif.
Þetta átti sér stað á eyðslustefnutimanum, sem
hófst i byrjun þessa áratugs. Og segja má að fyrir þá
sök m.a. hafi rikisf jármálin veriðá hálfgerðri ringul-
reið. Það var fyrst á síðasta ári, að núverandi fjár-
málaráðherra tókst að ná sæmilegu haldi á f jármál-
um ríkisins eins og skýrsla hans um afkomu ríkissjóðs
árið 1976 ber vott um.
Á siðasta ári lækkuðu ríkisútgjöld t.a.m. í hlutfalli
af þjóðarframleiðslu úr rúmlega 31% niður i rúmlega
27%. Með þessu var komið í veg fyrir tíu milljarða
króna aukna skattheimtu, sem orðið hefði, ef hlut-
fallinu hefði verið haldið óbreyttu. En i þessu sam-
bandi er þó á það að líta, að skattheimta opinberra að-
ila ríkis og sveitarfélaga, hefur þrátt fyrir þetta
hækkað i hiutfalli við þjóðarframleiðslu.
Árið 1970 var skattheimta opinberra aðila um það bil
30% af þjóðarframleiðslu, en er nú rúmlega 35%.
Þessum tölulegu staðreyndum þarf að breyta. Hug-
myndir verkalýðshreyfingarinnar um verulega lækk-
un óbeinna skatta gætu í framkvæmd verið snar þátt-
ur i þeim umskiptum. En að sjálfsögðu verða menn að
átta sig á því lögmáli, að útgjöldin verður að tak-
marka að sama skapi.
Að nokkru leyti má þó draga úr opinberri eyðslu
með skynsamlegri stjórnun en verið hefur á sumum
sviðum. Ungir sjálfstæðismenn gagnrýndu fyrir
skömmu óhóflegar lántökur ríkisins að undanförnu,
er þeir telja bera vott um óráðsiu. Láta mun nærri að
þrjár krónur af hverjum fjórum, sem teknar hafa
verið að láni upp á síðkastið, hafi farið til orkufram-
kvæmda af ýmsu tagi.
Þar er að visu um mikilvægar framkvæmdir að
ræða. En á engu sviði hefur þó ríkt jafn mikil óráðsía í
f járfestingarmálum, þar sem arðsemissjónarmiðum
hefur verið vikið til hliðar og minnisvarðahugmyndir
verið látnar sitja í fyrirrúmi. Með skynsamlegri
stjórn á þessu sviði hefði mátt draga úr óhóflegri
skuldasöfnun og orkumálayfirvöld hefðu komist hjá
þeirri hörðu gagnrýni, sem fram hefur komið hjá
ungu fólki í öðrum stjórnarflokknum.
Kjarni málsins er sá, að ríkisvaldið má hvorki með
óhóflegri skattheimtu né skuldasöfnun binda um of
hendur borgaranna. Við höfum gengið of langt I þessu
efni og því þarf að snúa blaðinu við.
„Nauðsynlegt oð
sameina þau þrjú
félög bókagerðar-
manna, sem nú
starfa hérlendis"
segir Ólafur Emilsson formaður Hins íslenska
prentarafélags í samtali við Vísi í tilefni af
80 óra afmœli samheldninnar í þessu elsta
stéttarfélagi landsins
Þessi mynd var tekin i kaffisamsæti HtP á sunnudaginn. Viö
fremsta boröiö er Jón Þóröarson, en hann vann mjög lengi i prent-
smiöjunni Eddu og er einn heiöursfélaga HtP, og Enge Lund söng-
kona. Aö baki þeim má sjá Steingrfm Guömundsson fyrrv. forstj.
Kíkisprentsmiöjunnar Gutenberg og Eggert Arnórsson fyrrv.
gjaldkera þar.
Þaö var mikiö um dýröir fyrir
páskana þegar Hiö islenska
prentarafélag hélt hátiölegt 80
ára afmæli félagsins. Kom fjöldi
manns saman á Hótel Borg.
Menn spjölluöu saman yfir
kaffisopa, ávörp voru flutt,
gjafir afhentar og lesin upp
heillaskeyti, sem félaginu höföu
borist.
Þetta elsta stéttarfélag lands-
ins var stofnað 4. april 1897 og
stóöu að stofnun þess 12 prent-
arar ilr tsafoldarprentsmiðj-
unni og Félagsprentsmiðjunni.
Það sem helst knúði á um
félagsstofnunina var prent-
nemafjöldinn. Var mikið at-
vinnuleysi meðal fullnuma
prentara, þar sem prentsmiðju-
eigendur vildu spara meö þvi að
hafa sem mest af nemum i
vinnu. Eftir 7 ára starf tókst
félaginu að öðlast viðurkenn-
ingu prentsmiðjueigenda sem
samningsaðili fyrir prentara i
landinu.
Góðra stunda minnst.
Frá þessu 80 ára timabili er
margs að minnast bæöi frá bar-
áttumálum og félagslifi. Var
nokkuð af þvi siðarnefnda rifjaö
upp með kvikmyndasýningu i
gamla Tjarnarbiói.
Var þar sýnd kvikmynd sem
tekin var i feröalagi prentara að
Hólum árið 1940 i tilefni 500 ára
sögu prentlistar á tslandi.
Þá var sýnd mynd frá 50 ára
afmælishófi félagsins og loks 30
ára gömul kvikmynd frá
sumarbústaðahverfi prentara
við Laugarvatn, en þeir voru
einna fyrstir til aö uppgötva
þennan nú svo vinsæla sumar-
dvalarstað.
Nýi tíminn
Ýmis ný vandamál steðja nú
að prentarafélaginu meö til-
komu nýrra framleiðsluhátta i
bókagerð. Olafur Emilsson
formaður HIP sagði I samtali
við Vísi að bráðnauðsynlegt
væri að sameina þau þrjú félög
bókagerðarmanna sem eru hér
á landi, Grafiska sveinafélagið,
HtP og Bókbindarasamband
Islands. Með þvi móti yröi auð-
veldara að ráða við þau verk-
efni sem blasa við þessum
félögum. Sagði hann aö þótt gott
samstarf væri meðal félaganna
yrðu þau sterkari undir einni
stjórn, sérstaklega þar sem at-
vinnurekendur eru komnir i eitt
félag.
„Þaö sem er brýnast er að
efla samheldnina og samstarfið
meöal félagsmanna,” sagði
Olafur. „Verkalýðsmálin i land-
inu eiga erfitt uppdráttar vegna
þess að hinn almenni félags-
maður sinnir ekki málum
félagsins sem skyldi. Það er
nauösynlegt að félagsmenn
hugsi ekki fyrst og fremst hvað
félagið geti gert fyrir þá, heldur
hvaö þeir geti gert fyrir félag-
ið.”
Aö nýta þekkinguna.
Ólafur sagöi að mikil bóka- og
bókmenntaþjóð eins og við
islendingar þurfi að eiga áfram
kunnáttumenn á þessu sviði.
Þvi sé nauösynlegt að nýta þá
þekkingu sem fyrir er i landinu
og bæta við hana með tilkomu
Ljósm.: Ágúst Björnsson
nýrra tækja. Sagði hann þurfa
að gera stórátök i endurmennt-
unarmálunum og gera prentur-
um mögulegt ,að fylgjast meö
breyttum timum.
Dregist aftur úr I laun-
um.
Ólafur kvað kaupgjaldsmálin
vera oröin mjög brýn. Prentar-
ar hefðu dregist mjög aftur úr i
launum. Iðnaðarmenn séu
nefndir einu nafni i samningum,
en það sé ekki rétt, þvi mikið bil
hafi myndast milli þeirra sem
vinna i ákvæðisvinnu og tima-
kaupsiðnaðarmanna. Þeir siðar
nefndu yröu nú að teljast lág-
tekjufólk.
„Miðað við prentara erlendis
er tsland orðið láglaunasvæði i
prentiön. Eingöngu þess vegna
er orðið ódýrt aö prenta hér á
landi miðað við viða erlendis.
Þetta hefur verið rætt i
Sambandi prentiðnaðarmanna
á Noröurlöndunum og hafa
prentarar á hinum Norðurlönd-
unum áhyggjur af þróun þess-
ara mála. Hafa þeir til þess
fyllstu ástæðu, þar sem bóka-
forlög i Noregi og Færeyjum eru
þegar farin að senda hingað
prentverk,” sagði ólafur
Emilsson. —SJ.
Bilalestin sem fór til Hóla á 500 ára afmæli Einn af fyrstu sumarbústöðum prentara I
prentlistar á islandi. Laugardal.