Tíminn - 20.07.1968, Blaðsíða 5

Tíminn - 20.07.1968, Blaðsíða 5
J , * LAUGARDAGUR 20. júlí 1968. TIMINN Steindór Bjömsson frá Gröf skrifar: Örnefnafávizka og hugsunarleysi „Þessir góðu eiginleikar virð ast vera allrikir meðal fjöl- margra þeirra, sem skrifa í daglblöðin okkar, svo og þeirra fræði- og emibættismanna, sem þeir fyrrnefndu leita upplýs- inga fajlá, því þetta má sjá skýr lega og oft daglega í blöðum þeim er ég sé, og býst ég því við að líkt sé víðar. Tek ég hér nú eitt lítið dæmi: f einu blaðinu um daginn var stutt grein með fyrirsögn- inni: „Undirlagið ræður end- ingu olíumalarinnar." Þar er í upphafi sagt: „ . . . var olíumöl sett á 3—400 m. kafla austurvegarins, þar sem hann liggur um Svínahraun". f 13.—14. línu síðar er sagt: „Þessi kafli í Svínahrauni hef- ur tekizt . . . . “ í 31.—33. línu þar síðar er sagt: „ . . . . að þar sem spott- inn hefði verið lagður í Svína hrauni, væri undirlag . . . . “ Pg svo í 7. og 8. línu þar á eftir er sagt: „ . . . . ánægð- ir með áramgurinin í Svína- hrauni . “ í hrauni — um hraun Hérna vil ég fyrst athuga: „í hrauni“. Ég held að yfirleitt séu vegir ekki lagðir í land = niður í landið, heldur um land eins og skrifað var fyrst. Vegir eru víst venjulegast lagðir ofan á það jarðlag, sem fyrir var, og heldur reynt að hækka veginn upp heldur en að grafa bann niður. — Vegir eru lagðir um börð, holt, mela, móa, hraun og sanda o.s.frv. Þá er að athuga Svínahraun. Gamli austur-vegurinn lá um' endilangt Svínahraun, allt frá vestasta enda þess, er komið var upp af efstu Bola- öldunni (en þar hefur nú um skeið staðið söluskáli nálægt því er brautin suður í Jósefs- dal liggur út af veginum) og allt upp og austur að Bola- völlunum fyrir neðan Kolviðar hól. Svínafaraun er afar fornt, helluihraun, og mikið gróið. Hefur líklega verið grónara áður fyrri þegar svín gátu hald ið sig þar svo að hraunið fékk nafn af þeim dýrum. Löngu seinna hefur annað hraun fallið norður yfir hellu hraunið. Þetta hraun er allt annarrar tegundar og ólíkt að gerð, er mjög froðukennt og er enn mjög lítið gróið. Er illt yfirferðar, víðast ófært sauð- kinduim og hestum. Þetta hraun fékk nafnið Bruni af því hvað það er líkt öskugjalli úr hlóð- um (fornu eldstæðunum). Þegar vegurinn, sem nú er farinn, var lagður, var hann lagður þvert suður af gamla veginum fáum metrum eftir að hann kom upp á vestursporð Svínahrauns, og með mdkilli uppfyllingu upp á norðurtagl Atlahamars-ássins tbrautin suð ur í Jósefsdal liggur samfaliða ásnum, s'kammt vestur frá hon um).“ Leiðir skiljast Að lokum segir Steindór: „Eftir að vegurinn er kom- inn upp á ásinn liggur hann þvert austur Brunann. Austar- lega á Brunanum skiljast leið- ir. Liggur þá annar vegurinn til hægri suður í Þrengslin, en hinn til vinstri norður og aust- ur á Hellisheiðarleiðina, þar sem vegurinn liggur vestan — sunnan undir Reykjafjalli upp í Hveradali. Austurvegurdnn liggur -því nú ebki nema um 100 til 150 metra á, um Svínahraun. Og olíumalarkaflinn er alls ekki í Svínahrauni, þ.-e. á vegimum um Svínahraun, þennan stutta kafla, sem vegurinn liggur á því hrauni, heldur er hann á kafla af veginum sem hæst á Brunanum. Þetta á hver maður að geta séð, sem lítur á íslandskortið, þar sem vegurinn er mankað- ur á það. Og heilvita menn eiga að geta sagt sér það sjálfir, að vegur, sem er færður verulega úr stað, liggur ekki áfram um sama landsvæði og áður lá hann. Reykjavík, 17. júlí 1968.“ Bágt að standa í stað Þá er hér grein frá Einari Petersen. Hann segir: „íslenzkt bændaþjóðfélag hef ur háð baráttu sína fyrir lífi sínu og tilveru í þúsund ár. Sókn og sigrar manna á strönd og í dal — manioa, sem bæði höfðu kjark og hugvit — gerðu fólkinu fært að lifa í landii sínu og þroskast í samskiptum við það. Nú er kreppa að skella yfir þjóðina, m.a. vegna þess að valdamennirnir hafa knúið hana til að lifa eins og Hrafna- Flóki forðum og nota óljós eða beinlínis villandi hugtök hag- fræðinga sinna, t.d. Jóhannes- ar Nordals og Jónasar Haralz fyrir sínar kvöld- og morgun- bænir. Stundum gætd maður ætlað að þessir menn litu á þá, sem framleiða verðmœti til lands og sjávar, sem fjandmenn sína, sem þurfi að fækka. Eins og nú horfir, verður naumast annað séð em margur bóndinn flosni upp og verðá öreigi í næstu framtáð, vegna kals og sprettuleysis. En kalið virðist mér stafa af rangri stefnu í búskap og ræktun, þar sem náttúruíögmálin eru þver- brotin. Nágranni minn einn, sem bar kalk á ofurlítinin skika af túni sínu. getur nú í dag horft á árangurinn m-eð nokk- urri gleði, ekki aðeins af því þar er líbt sem ekki kalið, held ur líka af því, að samkvæmt j-arðvegssýndshornum hefur sýrustig orðið hagstæðara til grasræktar og grasið sjálft steinefnaríkara. Skeljasandur- inn liggur á botni Faxaflóa og eflaust víðar hér við land og þar er gnægð kalks á öll þau tún á íslandi, s:em þes-s þurfa. Bændur eru nú beðnir að bera á harðvelli og friða þau lönd, sem e.t.v. væri unnt að nytja til slægju. Fyrir einum mánuði hefðu þessi tilmæli ekki verið htægileg. Tvennt þarf að athuga Fná mínum bæjardyrum séð þarf í sumar að atHuga tvennt: Hið fyrra er að bæta úr kalk- skortinum, svo sem áður er að vikið. Hitt er, að bændur verki eins mikið vothey og mögulegt er nú í sumar, en með því er hægt að auka n-otagildd og fóð-urmagn um allt að 50%, miðað við þurrkvöll. Sláttutæt ari og maurasýra koma þar í góðar þarfir, ásamt nokkurri verkmenningu. Vestfirzkir bændur hafa sýnt og sannað, að það þarf ekki vönduð og dýr hús til að verka votfaeyið i, og þeir geta fóðrað á votfaeyi einu saman og fá þó vænstu dilkana á haustin. Og enn vil ég minna á, að strax í sumar og haust þarf að vinna land til græmfóður- ræktar sumarið 1969. Á vorin er of seint að brjóta landið til þeirrar ræktunar og þá vinnst oft ekki tími til að koma hús- dýraáburðinum í flögin, þótt það sé nauðsynlegt. Búskapur á íslandi er nú að komast í einskonar sjálfheldu, som e.t.v. lýsir sér bezt í því, að á s.l. ári voru keypt inm meira en 50 þús. tonn af kjarn- fóðri. Við verðum að gera okkur ljóst, að veðurfarið, sem við höfum átt við að búa er bara miðlungs-veðurfar, þegar litið er yfir lengri tíma. Neikvæð stjórnarstefna og þeir búskgpar hættir, sem brjóta hin einföld ustu en þýðingarmiklu náttúru lögmál, mega ekki leiða til meiri ófarnaðar en orðið er. Það getur orðið dýr tálvon að hugsa sem svo, að þetta ástand batni af sjálfu sér. Og það er betra að gera sér það Ijóst áður en þjóðin flosnar upp. En eins og ætið áður reynir nú á manngildið, ekkd sízt af því, að „foryistusauðirnir“ eru orðnir bæði villtir og þreyttir. Trúin flytur fjoll. — Vi8 fiytjum allt annað SENPIBtLASTÖOI BlLSTJÓRARNIR AÐSTOÐA VELJUM ÍSLENZKT <H> [SLENZKAN IÐNAÐ I I I I I I I .. ......... ..... .1 RAFSUÐUTÆKI handhæg og ódýr. Þyngd 18 kg. Sjóða vír 2,5—3,00 —3,25 mm. RAFSUÐUÞRÁÐUR, góðar teg. og úrval. RAFSUÐUKAPALL 25, 35, 50 mm. S M Y R I L L Ármúla 7. Sím 12260. i SKARTGRIPIR Modelskartgripur sr gjöf sem ekki gleymist. — • SIGMAR & PALMI - Hverfisgötu 16 a. Sími 21355 og Langav. 70. Sími 24910 v Ö Framleiðnistyrkir til brezkra togara Brezka blaðið „Fishing News“ sem er málgagn togaraeigenda í Bretlandi, skýrir frá því á for síðu sinni 12. þessa mánaðar, að Bretar hafi nú ákveðið að auka styrki við togaraútgerðina, en breyta um leið rækilega kerfi því, sem gilt hefur um styrk- veitingar til útgerðarfyrir- tækja togara. Aukning styrkveit inganna mun algerlega bundin við þau fyrirtæki og skip, þar sem framleiðni og aukin hag- ræðing í rekstri skipanna og rekstri fyrirtækjanna hefur átt sér stað. Reglur um úthlutún þessara framleiðnistyrkja og hvernig meta skuli framleiðni- aukninguna verða settar í sam- vinnu útgerðarmanna og ríkisstjórnarinnar. Þessar regl- ur á svo að endurskoða að nýjn eftir tvö ár. „Endurskipulagningarstofnun iðnaðarins í Bretlandi“ (The Industrial Reorganisation Corp- oration) hefur haft til rannsókn ar útgerð og fiskiðnað í Bret- landi að undanförnu og útgerð- arfyrirtækin munu fá greiðan aðgang að upplýsingum og að- stoð við endurskipulagningu brezku togaraútgerðarinnar í því skyni að auka framleiðni og ' bæta rekstur, Fram til þessa hafa styrkveitingarnar til brezku togaranna verið bundnar við gerðir skipanna en ekki á neinn hátt við hagkvæmni þeirra í rekstri eða árangri við veiðar Opinberir aðilar hafa tekið það skýrt fram. að hér sé ekki um venjulegar neyðarráðstafan- ir til að bjarga brezka togara- flotanum yfir verstu erfiðleik- ana í bili, hér sé horft lengra fram á veginn. Sex milljarðar króna í forystugrein 1 sama tölu- blaði „Fishing News“ eru þess- ar ráðstafanir gerðar að umtals efni og þar greint frá erfiðleik- um brezkrar togaraútgerðar og telur að hún hafi á ýmsan hátt dregizt aftur úr í samanburði við útgerð Kanada, Japans, Nor egs, Bandaríkjanna, Póllands og Bandaríkjanua. Orðið hafi bylt- ing í togaraútgerð á þessum áratug og hafi Bretar þar ekki fylgzt nógu vel með Er blaðið mjög áfram um að styrkir til brezkrar togaraútgerðar séu bundnir við góð og aflasæl og vel rekin skip og fyrirtæki. Það eru þau fyrirtæki, sem hafa möguleika til að komast vel yf- ir erfiðleikana og efla rekstur sinn og færa út kvíarnar. Með þessum ráðstöfunum geta styrk- ir til brezkrar togaraútgerðar komizt upp i allt að 6 þúsund og 3 hundruð millj. íslenzkra króna árlega. Er bað engin smá upphæð, sem Bretar teija að þannig verði sky.nsamlega varið. Hvað um ísland? Þessar fregnir frá Bretlandi eru ákaflega athyglisverðar fyrir okkur íslendinga og ættu að geta orðið okkur lærdóms- ríkar. Við höfum látið okkar tog araútgerð drabbast niður og vanrækt að endurnýja 'hana og efla með eðlilegum hætti, en lagt henni margs konar fjötur um fót. Á sama tíma hafa keppi riautar okkar staðio fyrir bylt- ingu útgerð cogara og gert rekstur þeirra hagkvæmari og árangursríkari Gaman væri að Framhald á bls 15 i

x

Tíminn

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Tíminn
https://timarit.is/publication/50

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.