Tíminn - 05.12.1968, Blaðsíða 3

FIMMTUÐAGUR 5. desember 1968.
TIMINN
3
Eru Jöklar að
leggjast aiður?
OÓ-Reykjavík miðvikudag.
Jöklar h.f. eru nú að verða
skipalaust skipafélag. Var ákveð-
Lítskuggamyndir
af málverkum
Á málverkasýningu Veturliða
Gunnarssonar, sem nú tstendur yf
ir í Hábæ, Skólavörðustíg 45,
verða í kvöld 5. des, sýndar lit-
skuggamyndir af málverkum
eldri og yngri listamanna og
myndirnar kynntar um leið. Með
al annars verða sýnd verk eftir
Tintoretto, Tizian, Rembrandt,
Goya, Cezane, Van Gogh, Kandin
sky, Chagall, Braque, Picasso,
Söndergard og Munch. Ennfremur
Ásgrím, Jón Stefánsson og fleiri
íslenzka listamenn. Sýningin hefst
kl. 20.30. Veitingar eru bornar
fram á staðnum.
Fundir í Vestur-ísa-
fjarðarsýslu
Framsóknarfélögin í Vestur
ísafjarðarsýslu efna til þriggja
almennra funda um efnahags og
þjóðmál, eins og hér segir:
1. að Holti kl. 4 e. h. föstudag
inn 6. þessa mánaðar.
2. á Flateyri í Samkomuhúsinu kl.
9 e. h. föstudaginn 6. þ. m.
3. á Suðureyri í félagsheimilinu
kl. 4 e. h. sunnudaginn 8. þ. m-
Á fundunum mæta Sigurvin
Einarsson alþm., Bjarni Guð-
björnsson alþm. Tómas Karlsson,
blaðamaður og Steingrímur Her
mannsson verkfræðingur. Allir
eru velkomnir.
ið á aukafundi félagsins í fyrra-
dag að selja Eimskipafélaginu
Vatnajökul og leigja sama félagi
Hofsjökul. Nær leigusamningur-
inn til tveggja eða þriggja ára.
Enn er ekki búið að ganga end-
anlega frá samningum en stjórn
Eimskip hefur þegar samþykkt
kaupin og leiguna.
í fyrra voru tvö af skipum
Jökla seld til Norður-Kóreu. Voru
það skipin Langjökull og Dranga-
jökull sem bæði voru frystiskip.
Eftir áramótin verður Hofsjökull
sem er 2500 lesta kæliskip einá'
skipið í eigu Jökla h.f. en eins
og fyrr segir verður Hofsjökull
leigður Eimskip til nokkun-a ára
svo að allar líkur benda til að
starfsemi Jökla h.f. sem er dótt-
urfyrirtæki Sölumiðstöðvar hrað-
frystistöðvanna leggist niður.
BÍLVELTA
GÓ-Sauðárkróki, miðvikudag.
í dag varð slys í Bólstaðahlíðar
brekku í Húnavatnssýslu. Vöru
bíll frá Húsavík, Þ-1339 var að
koma að norðan og mætti í brekk
unni bensínflutningabíl frá
Blönduósi, H-8. Sá bílstjórinn frá
Húsavík, að ekki yrði hjá árekstri
komizt, en til þess að bjarga því
sem bjargað yrði, ók hann bíl
sínum út af veginum og upp
í brekkuna. Ók hann um 100 m
vegalengd í skurðinum utan veg
arins, en þá valt bíllinn inn á veg
inn og kom niður á toppinn. Bæði
bíllinn og vörurnar, sem í honum
voru, skemmdust mikið. Lokaðist
vegurinn vegna þessa slyss í
þrjár klukkustundir, en þá bar
að veghefil, sem gat náð bílnum
upp og komið honum í burtu.
Ekki urðu slys á mönnum.
ir f dag var lagt fram í neðri deild Alþingis frumvarp til laga um
greiðslu verðlagsuupbótar á tryggingabætur. Flutningsmenn eru
Kristján Thorlacius, Jón Skaftason og Lúðvík Jósefsson. í greinar-
gerð er höfðað til þess, að verkalýðsfélögin sömdu í vor um takmark-
aða verfflagsuppbót og opinberum starfsmönnum er nú sömuleiffis
greidd takmörkuff verðlagsuppbót samkvæmt úrskurði Kjaradóms.
Er lagt til aff verffl.uppbót á tryggingabætur verði greidd samk. sömu
reglum til opinbeiTa starfsmanna. Þá var lögff fram till. tilþingsálykt-
unar í sameinuffu þingi um skólaskip og þjálfun sjómannsefna, og
eru flutningsmenn hennar þeir Ipgvar Gíslason, Jón Skaftason og
Sigurvin Einarson.
f sameinuffu þingi heflir veriff lögff fram tillaga til þingsályktunar
um atvinnulýffræffi og er flutningsmaffur Ragnar Arnalds. Frá sama
þingmanni hefur veriff lagt fram frumvarp til laga um Útgerffar-
sttofnun ríkisins til atvinnujöfnunar.
um ástandið hér
HAFA MINNI ÁHUGA Á
BENEDIKTSSON EN BÆKl
STÖDINNIIKEFLA VÍK
í nýútkomnu hefti vestur-þýzka vikuritsins „Spiegel“ (nr.
49) birtist grein um efnahagsástandiff á fslandi, undir fyrir-
sögninni „Duttlungar síldarinnar“. Lýst er fjármálaþróuninni í
Iandinu frá stríffslokum, og sú ályktun dregin aff íslendingar
hafi litla ástæðu til að gleðjast á fimmtíu ára afmæli fullveld-
isins. Því er lýst hvernig viff höfum sett allt okkar traust á
síldina og fiskútflutiúnginn, en látiff vera að skjóta öðrum
stoffum undir fjárhag þjóffarinnar. A3 lokum segir í greininni,
aff síðasta von wfcí foruætisráðherra sé sú, að Nato veiti ísleznka
ríkinu aðstoff, en höfundur greinarinnar telur að ef Nato veiti
íslendingum stiiffning, verffi þaff gert til þess að koma í veg
fyrir að stjórnarandstöffuflokkarnir — „báffir andvígir herstöð
inni í Keflavík“ vinni næstu kosningar. Birtum við hér grein-
ina í heild.
„Á fimmtíu ára afmæli full
veldis síns nú um mánaðamót-
in hafði íslenzka þjóðin, sem
nú telur um 200.000 manns,
litla ástæðu til a'ð fagna. fs-
lenzka ríkið riðar á barmi efna
hagslegs hruns. Hátíðahöld
þjóðarinnar fóru fram í skugga
yfirvofgndi gjaldþrots ríkisins.
Þegar í september lagði rík-
isstjórn íslands sérstakan 20%
skatt á erlendar vörur og gjald
eyri til ferðalaga. í október.var
tekið upp strangt eftirlit með
gjaldeyrisveitingum. Og að lok
um í nóvember lýsti bjarni
Benediktsson, forsætisrá'ðherra
því yfir að gengi íslenzku krón
unnar hefði verið fellt um 35,2
prósent.
Þetta er sjötta gengisfelling-
in frá stríðslokum — íslenzka
krónan hefur nú aðeins 10.
hluta verðgildis þess, að hún
hafði þá.
Ríkisstjórn íhaldsmanna og
sósíaldemókrata kennir Norð-
uratlantshafssíldinni um erfið-
leikana, sem Bjarni Benedikts-
son nefnir „mesta vanda þess-
arar aldar“. En tvö síðastlið-
in ár hefur síldin brugðið af
vana sínum. Torfur af síld, sem
orðið hefur feit og bústin fyr-
ir ströndum Noregs, taka ekki
lengur steínuna á sumrin beint
í átt til fiskiskipanna, sem bíða
hennar á hinum nerðlægu mið-
um við ísland, heldur ganga
þær nú í mikilli fjarlægð frá
landinu og stefna á Spitzéerg-
en.
Og íslendingar eru háðir
duttlungum síldarinnar. Þrátt
fyrir að stundum áður hafi
verið erfiðleikar í sambandi
við sölu og verð afurða hafa
þeir haldið fast vi'ð þann gamla
sið, að 92 prósent af útflutn-
ingsafurðum landsmanna
skyldi vera fiskur og fiskafurð-
ir.^
í stríðinu og á fyrstu árun-
um eftir stríð gaf þessi fjár-
málastefna íslendingum gnægð
fjár í aðra hönd. Þeir byggðu,
festu fé í fyrirtækjum og gátu
leyft sér að lifa í velsæld. Fólk
ið, sem var kröfuharðast um
lífsins gæði fór í innkaupaferð
ir til Bretlands. Skortur á
vinnuafli hafði í för með sér
sífelldar launaihækkanir, vax-
andi neyzla leiddi af sér síauk-
inn innflutning. Brátt kom að
því, að íslendingar fluttu meira
inn í landið en út úr því.
Greiðsluhallinn var jafnaður
að nafninu til — með gengis-
fellingu. Þá kröfðust stéttarfé-
lögin þegar í stað launahækk-
ana ög niðurgreiðslu landbún-
áðarafurða og stjórnmálamenn
irnir létu undan. ísland steypt-
ist út í verðbólguna, og að lok-
um var ekkert eftir af allri
velmeguninni annað en glæst
forhlið.
1967 fóru einnig að koma
í hana. í fyrsta sinn
fisk^mennirnir við
brestir
máttu
strendur íslands bíða árangurs
laust eftir síldinni. Þeir urðu
að elta hana 700 sjómílna lei'ð
— alla leið út í íshaf, og afl-
inn gaf minna í aðra hönd en
nokkru sinni fyrr, enda kostn-
aður við veiðarnar meiri en
áður.
Ofan í kaupið fékkst minna
ver'ð en venjulega fyrir fisk-
útflutninginn sem nú var með
minnsta móti. Orsakir þess
voru fyrst og fremst tollmúr-
aar Efnahagsbandalagsins og
EFTA.
Bandaríkin sem keypt hafa
megnið af freðfiski íslendinga
greiddu nú 20% lægra verð —
orsökin aukin samkeppni á
fiskmarkaðinum.
Einnig voru nú erfiðleikar
á sölu lýsis og fiskmjöls því
Perú bauð þessar vörur á 33
til 50 prósent lægra verði.
Og skrei'ðina sátu íslending-
ar nú uppi með, en hún hafði
til þessa einkum verið seld til
Biafra.
. Afleiðingar þessa urðu eftir-
farandi. 1967 lækkuðu útflutn-
ingstekjur íslendinga um þriðj
ung sfjórtnin hækkaði skatt-
ana felldi ni'ður vísitölu og
verðlagsuppbætur og felldi
geqgi krónunnar enn einu
sinfii.
Síðan hefur nauðungarupp-
boðum fjölgað tala atvinnu-
lausra hækka'ð og framfærslu-
kostnaður aukizt um 15,9%.
— Efnahagskreppan á fslandi
er orðin fjárhagslegt neyðar-
ástand.
Síðustu vonir sínar um hjálp
bindur hinn nauðumstaddi
Benediktsson forsætisráðherra
við bandamenn sína í Nató
sem hafa þinga'ð um hugsan-
legan stuðning við ísland frá
því í miðjum nóvember.
Að vísu hafa þeir minni á-
huga á Benediktsson en á Bæki
stöð sinni í Keflavík. Og sú að-
staða væri í hættu ef stjórn-
arandstöðuflokkarnir — sem
bá'ðir eru á móti herstöðinni
— ynnu næstu kosningar"
Yfirlýsing frá samtök-
nordmannslaget ílum verzlunarinnar
REYKJAVÍK 35 ÁRA
Nordmannslaget var stofnað 10.
des. 19it'3. Að vísu hafði verið
stofnað Skandinavisk't“ félag
(Den norske Forening) árið 1927
en það lognaðisf út af. Fyrsti for-
maður félagsins var L.H. Muller
kaupmaður í Reykjavík. Starfsemi
þess hefur aðallega beinzt a'ð því
að halda uppi sambapdi milli
Norðmanna búsettra á íslandi og
gamla landsins og um leið vinna
að félagslegum og menníngarleg
hátt. Á seini árum hefur félagið
beitt sér fyrir skógrækt og kom-
ið sér upp norskum skála Tor-
geirsstaðir“ í Heiðmörk.
Stjórn félagsins í dag er: Leif-
ur H. Muller form. Else Aass
varaform. Mats Wibe-Lund jr.
ritari Arne Jakobsen gjaldkeri og
Else Mia Sigurðsson meðstj. Fé-
lagar eru um 170.
Á morgun föstudag 6. des. verð
ur Norskt kvöld að Hótel Sögu
um málefnum. Stríðsárin voru er-1 í sambandi vi'ð afmæli félagsins
ilssöm ár hjá félaginu þá var mik og eru allir Norðmenn og Noregs-
ið af Norðmönnum hér á fslandi, vinir hjartaníega velkomnir.
sem þurfti a’ð aðstoða á ýmsan (Frá Nordmannslaget í Reykjav.) bíða þannig verulegt fjármagns-
Vegna efnahagsáðgerða stjórn-
valda og umræðna og blaðaskrifa
um þær að undanförnu vilja und-
irrituð félagssamtök kaupsýslu-
manna vekja athygli landsmanna
á eftirtöldum atriðum:
1. Með tæplega árs millibili hafa
átt sér stað tvær gengislækkanir
auk þess sem innflutningsgjald
var sett á til bráðabirgða frá 3.
sept til 12. nóv. s.l.
Við þessár ráðstafanir hefur
fyrirtækjunum verið gert að
skyldu að selja birgðir af erlend-
um vörum sem þau hafa greitt
langt undir endurkaupsverði og
tjón Þetta jafngildir eignaupp-
töku sem nemur alls um helm-
ingi andvirðis þeirra vörubirgða
er greiddar höfðu verið og flutt-
ar inn fyrir 12. nóv s.l. Fyrir
ákveðið fjármagn geta fyrirtæk-
in m.ö.o. aðeins keypt til endur-
nýjunar um helming slíkra birgða
miðað við aðstæður fyrir tæpu
ári.
2. Jafnhliða umræddri fjármagns
skerðingu hafa verðlagsyfirvöld í
hvert sinn lækkað orósentuálagn
ingu verzlunarinnar. Tiltölulega
mest var 'ækkunin í desember
1967 en þá var gripið til þess
ráðs að setja fjölmargar vörur
undir sömu verðlagsákvæði og
giltu árið 1958 þegar aðstæður
voru gjörólíkar, tollar háir og
vöruskortur a mörgum sviðum.
Engin hliðsjón var höfð af nauð-
synlegum kostnaði við innkaup
og dreifingu vörunnar
Það eru bessi raunhæfu á
kvæði um álagningarprósentur
sem nú hafa verið nær undan
tekningarlaust íækkuð um allt 3ð
fjórðungi Forsendan er og hef-
ur verið talin sú að vörusala verzi
unarinnar í krónum hækki í hlut
falli við gengisbréytinguna e»
sölumagnið haldist óbreytt. jþesja
forsenda stenzt ekki enda er aá
því stefnt með gengtslækkunum
að innflutningur dragist saman
og minnka þá söiutekjur verziuo-
FramnaJd á 12. síSu.