Tíminn - 05.12.1968, Blaðsíða 5

WMMTUDAGUR 5. desember 1968.
TIMINN
Fjöðrin og pendúllinn
Bjorn Jakobsson skrifar:
„Það fer að vonum, að efna-
hagsmálin eru efst á baugi um
þessar mundir. Vegna fjárhags
örðugleika eiga margir um
sárt að binda. Má það furðu
gegna, að takast skyldi að
leika þjóðina svo hart, að hún
skuli nú riða á barmi gjald-
þrots, skömmu eftir mestu hag
sældarár í sögu þjóðarinnar.
Sýnir þetta, að máttarviðir nú-
verandi ríkisstjórnar hafa ver
ið næsta linir, að hún skyldi
ekki þola betur hina góðu
daga. Fyrirhyggjan reyndist í
lakasta lagi.
Meðan nóg var að bíta og
brenna, var krónu-sóunin svo
gegndarlaus, að hún var að því
kxnnin að ganga sér til húðar.
Svo smá er hún orðin, sam-
kvæmt mynd í Morgunblaðinu,
að hún verður varla lengur
greind nema undir stækkunar
gleri. Þegar svo er komið, get
ur stjórnin litið yfir farinn veg
og sagt: „Miklir menn erum
við, Hrólfur minn.“ — Tvennt
hefur komið í ljós, er sýnir
sérstaklega vel, hvernig stjórn
inni hefur tekizt: Annað er
það, að erlendar þjóðir eru
farnar að sjá svo aumur á ís-
lendingum, að þær ræða um
að fara að senda þeim eins
konar „gjafakorn". Hitt er sú
ömurlega staðreynd, að þjóðin
sé allt að því að fara „á sveit-
ina“, eins og það var orðað í
gamla daga. Og inn á þessa
braut hefur stjórnin leitt þjóð
ina alveg kinnroðalaust. Ekki
var um að ræða að vara þjóð
ina við í tíma, heldur alltaf
hamrað á því, að viðreisnin
hefði tekizt.
Hún fer ekki dult með það
ríkisstjórnin, að í hennar söl
um eru bændur yfirleitt ekki
hátt skrifaðir, og jafnvel tald
ir verða olnbogabörn þjóðar-
innar. Samt hefnr góður og
gegn maður sagt, að hann hafi
engan bónda þekkt, sem hafi
búnazt jafn illa og núverandi
ríkisstjórn. Hún myndi meðal
bænda vera kölluð búskussi.
Þess var nýlega getið, að
helztu lausnarorðin væru:
Færri bændur — fleiri banka.
— Segja má, að þakklætisvert
sé, ef hœgt er að greina ein-
hverja ákveðna stefnu í þjóð-
málum. Og þarna höfum við
eina í samibandi við bændur
og banka. — Yfirleitt er stefna
ríkisstjórnarinnar nokkuð á
reiki, og getur hún fyrirtfund-
izt bæði fyrir austan tungl og
sunnan sól.
Aðra stefnu stjórnarinnar
má þó greina, en það er hið
svokallaða verzlunarfrelsi, sem
hún telur sérstaklega gáfulegt
og farsælt markmið. En hvern
ig farið var með þetta frelsi
lét hún sig engu varða, enda
reyndist afleiðingin 9V0, sem
Víkingaöldin,
glœsilegasta tímabil
norrœnnar sögu,
stígur Ijóslifandi fram af
hverju blaði þessa mikla
og veglega verks.
Svipmikil saga, litrík og heillandi, af lífi forfeðra vorra í önn og ævintýrum.
Aldrei hefur íslenzkum lesendum gefizt kostur að kynna sér lífshætti og ----------------
Víkingaaldarinnar á jafn skýran og aðgengilegan hátt.
Próf. Bertil Almgren sá um útgáfu þessa mikla verks í samvinnu við
menn í mörgum löndum.
Hr. Kristján Eldjárn, forseti fslands, ritaði þáttinn um ísland í
Þýðingu gerði Eiríkur Hreinn Finnbogason, cand mag.
Bókin er 288 blaðsíður og hefur að eeyma 400 myndir og teikningar,
Þar af 92 stórar litmyndir.
búast mátti við. Úr þessu varð
hið mesta braskfrelsi, sem um
getur. Hver einasta gjaldeyris-
ögn var upp étin. Fór gjald-
eyririnn að meira og minna
leyti til kaupa á erlendum
varnrngi, sem hægt var að
framleiða innan lands. Þar
skyldi íslenzkum iðnaði í engu
hlíift.
Um þetta segir m.a. svo í
grein eftir Skúla Guðmunds-
son: „Á síðustu árum hefur
þjóðin, undir forustu núver-
andi ríkisstjórnar, keypt mikið
gott frá útlöndum. Keypt hef
ur verið sælgæti og súkkulaði
kex, kökur og brauð fyrir
milljónafúlgur, og fjölda
margt annað, sem vel mátti
framleiðsla hér á landi. Hér er
ekki hægt að telja það allt,
en sem dæmi má nefna, að á
næstliðnu ári voru innfluttir
stólar og önnur húsgögn fyrir
meira en 25 millj. króna. Það
er nokkuð af fólki hér sem er
svo fínt að aftanverðu, að það
vill komast hjá að setjast á
stóla, sem eru smíðaðir hér á
landi.“
Til eru þeir, sem verja rík
isstjórnina og þetta háttalag
með því að segja: „Svona vill
fólkið hafa það.“ En hvers kon
ar irfkisstjórn er þetta? Ég hef
alltaf haldið, að rikisstjórnin
ætti að halda um stjórnvölinn
en ekki du'ttlungafullir ein-
staklingar. Sú ríkisstjórn, sepi
lætur óráðsíufólk vaða uppi,
skortir augsýnilega bein í nef
ið.
í mörgurn stundaklukkum
var pendúll eða dingull. Var
það á valdi fjaðrarinnar, hvort
pendúllinn hreyfðist eða ekki.
Þegar frekir ' einstaklingar
stjórna stjórninni, minna þeir
á fjöðrina í klukkunni, en rík
isstjórnin á pendúlinn, sem
dinglar og tifar að vild sér-
góðra manna.
Erfitt er að greina, hvaða
ráð ríkisstjórnin á sjálf í fór
um sínum. Fjölmörg þeirra
munu aðfengin. Oft er þess get
ið, að hún hlusti vel, þegar
erlendir spekingar hvísla í
eyru hennar. Einnig er hún
veik fyrir útreikningum hag-
fræðinga. Þá er og þunnt móð
ureyrað, þegar tertubotnaunn-
endur eiga í hlut. Það er að-
eins eitt, sem hún er staðráðin
í að hlusta ekki á, en það eru
tillögur stjórnarandstæðinga.
— Það var aðeins um stund,
að hugur ríkisstjórnarinnar
dapraðist svo, að hún kallaði á
stjórnarandstæðinga til við-
ræðna um lausn vandans. —
En Eyjólfur var ekki lengi að
hressast. Þegar til kom, taldi
stjórnin sig hafa nóg af við-
reisnarráðum, eins og fyrri
daginn, og vildi ekki á neinar
ráðleggingar hlusta. Hún vildi
miklu heldur halda áfram að
evra pendúll í klukku óráðsíu-
manna, jafnvel þó að þjóðar-
hagur og heiður væri í veði.
v— Ef til vill fær hún haldið
ráðherrastólunum enn um
stund með erlendum lántökum
og væntanlegu „gjafakorni".
Fyrir gjafakornið er þegar
búið að þakka á opinberum
vettvangi.
Ríkisstjórnin reynir af öll-
um mœtti að telja þjóðinni
trú um, að hún hafi engan þátt
átt í efnahagsvandanum, sem
nú hefur skapazt. Hið sanna
er, að henni þýðir ekki neitt
að reyna að skýla sér á bak
við verðhrun og aflaleysi. Öll
um lahdslýð má vera ljóst,
hversu hart „Viðreisnar-kome-
dáan“ hefur leikið þjóðina.
Skammt ofan við bæinn
Núpsstað í Fljó'tshverfi er
hnúkur, sem ber nafnið Rembi
Framhald á bls. 15.
...5
A VÍÐAVANGI
1 //Viðreisnar"-ástand
1 Málgagn „viðreisnar“-íhalds-
P manna í Norðurlandskjördæmi
|| vestra, heitir Norðanfari og
kom út í nóvember. Á baksíðu
þess geíur að lesa smápistil frá
Hofsósi, gömlu og gronu kaup-
túni dugnaðarfólks, meðal
frétta á baksíðu. Þar segir:
„Hörmulegt ástand ríkir nú
í atvinnumálum á Hofsósi, og
má segja, að þar sé engin at-
vinna nema við verzlun og
lítilsháttar við iðnað.
Síðastliðið sumar reru fjórir
bátar frá Hofsósi og lögð'u þrír
þeirra upp afla sinn þar. Öll-
um þessum skipum hefur nú
verið lagt, enda frystihúsið lok
að, og ekki fyrirsjáanlegt, að
nein breyting verði þar á í
bráð........
Nú þegar er fólk tekið að
flytjast frá Hofsósi í atvinnu-
Ii leit. Tvær heilar fjölskyldur
| eru farnar af staðnum fyrir ut-
| an allmarga einstaklinga, og
| virðist fyrirsjáanlegt, að
j óbreyttu ástandi, að þar verði
f í vetur nær eingöngu börn og
gamalmenni".
Þannig er lýsing „viðreisn-
ar“-málgagnsins í Norðurlands-
kjördæmi vestra, og mun ekki
einsdæmi. Vestfirzkar verstöðv
ar hafa fyrr í haust haft svip-
aða sögu að segja þjóðinni, og
mörg fleiri kauptún hringinn í
kringum landið njóta nú sömu
„viðreisnarinnar“ og félkið á
Hofsósi.
Þungur í skauti —
og mun svo enn
f þeíta sama blað Norðan-
fara, ritar „viðreisnar“-þing-
maðurinn forsíðugrein urn efna
hagsráðstafanir ríkisstjórnar-
innar. Telur hann þar, að
gengislækkunin „færi iðnaðin-
um mjög bætta samkeppnisað-
stöðu gagnvart erlendum varn
ingi og skapar ný tækifæri fyr
ir dugmilda athafnamenn á því
sviði“. Þá segir hann að vænta
megi að fáist „rekstrarhæfur
grundvöllur undir fiskvinnslu-
stöðvar og útgerðarfyrirtæki“.
Hins vegar verður hljóðið held
ur daufara þegar kemur að
landbúnaðinum, en um hann
segir þingmaðurinn:
„Gengislækkanir hafa löng-
um verið landbúnaðijium þung
ar í skauti, og mun svo enn.
Miklar hækkanir eru fyrirsjá-
anlegar á rekstrarvörum, svo
og vélum og tækjum ýmiss
konar og öðrum fjárfestingar-
vörum. Að líkindum verða erf
iðastar þær hækkanir, sem
koma á tvo stærstu útgjalda-
liði búaHna, sem eru kaup á
áburði og kjarnfóðri."
Þannig er bjartsýni þing-
mannsins um hlut landbúnaðar
ins við gengislækkun ekki al-
veg eins mikil. Það stafar ef
til vill af því, að hann er sjálf
ur bóndi og finnur, hvar skór-
inn kreppir að þar, finnur það
betur en í öðrum atvinnugrein
um, þar sem cldurinn brennur
ekki á honum sjálfum.
Sólrík bankastarfsemi
Landsbankina á Akureyri er
sagður hafa lánað smápening
í norðlenzkt ölgerðarfyrirtæki
og tapað þar nokkrum krónum,
sem varla er um að sakast, þar
sem um þjóðþrifafyrirtæki og
óeigingjarnan rékstur var að
ræða. Gott er til þess að vita,
að þessi fátækrahjálp bankans
FTamhald á bls. 14