Tíminn - 05.12.1968, Blaðsíða 9

FIMMTUDAGUR 5. desember 1968.
9
1
TÍMINN
Útgefandi: FRAMSÓKNARFLOKKURINN
Fnaankvæmdiastjóri: Kristján Benediktsson. Ritstjórar: Þórarinn
Þórarinsson (áb), Andirés Kristjánsson, Jón Helgason og Indriði
G. Þorsteinsson. Fulltrúi ritstjórnair: Tómas Karlsson. Auglýs-
ingastjóri: Steingrímur Gíslason. Ritstjórnarskrifstofur í Eddu-
húsinu, símar 18300—18306. Skrifstofur: Bankastræti 7. Af-
greföshjsími: 12323. Auglýsingasími: 19523. Aðrar skrifstofur
sími 18300. Ásknftargjald kr. 150,00 á mám. inniamlands. * —
f lausasölu kr. 10,00 eiint. — Prentsmiðjan Edda h.f.
Er hrunstjórnin að
kasta stríðshanzkanum?
„Ég held, að það sé mjög misráðið af ríkisstjórninni
að leggja fram þetta frumvarp nú. Mér sýnist það koma
sem hnefahögg í andlit alþýðusamtakanna, sem nú ný-
lega hafa lokið miklu þingi, þar sem því var lýst yfir,
að það væri alger forsenda samningaviðræðna við ríkis-
stjórnina um kjaramálin, að ekki yrði gripið til neinna
lögþvingana. Ég héld, að skynsamlegt væri fyrir stjórn-
ina að draga þetta frumvarp til baka eins og á stendur“.
Með þessum orðum hóf Ólafur Jóhannesson, formað-
ur Framsóknarflokksins, ræðu sína á Alþingi í fyrradag
um frumv. það, sem ríkisstj. flytur nú, og kallar „ráðstaf-
anir í sjávarútvegi vegna gengisbreytingar ísl krónu“.
í frv. eru mörg sundurleit atriði, og einstakir þættir
þess eru að sjálfsögðu athugunarverðir sem „hliðarráð-
stafanir“, en þarna er skellt í eina þvögu hinum sundur-
leitustu málum. En það, sem hér skiptir máli um þetta
frumvarp og er gild ástæða til þess að Ólafur Jóhannes-
son mælti þá alvöruþungu viðvörun til ríkisstjórnar-
innar, sem að framan greinir, er sú staðreynd, að eitt
veigamikið atriði þess er beinlínis stríðshanzki, sem rík-
isstjómin kastar framan í verkalýðssamtökin, eins og
hún sé beinlínis að kalla yfir sig og þjóðina kjarastríð.
Þetta atriði í frumvarpinu er lögþvingunarbreyting á
hlutaskiptum sjómanna. Hér skal ekki um það dæmt,
hvort þessi skipti geti ekki þurft einhverra breytinga við.
Svo er um marga þætti í kjarasamningum, en stað-
reynd málsins er sú, að hlutaskiptin hafa verið um lang-
an tíma viðurkennt samningamál milli sj’ómanna og út-
gerðar og stendur sú hefð á föstum grunni, og einnig
hefur nýlokið Alþýðusambandsþing lýst því hreinlega
yfir, að hlutaskiptakjör sjómanna séu jafn skýlaust
samningamál og kaup landverkafólks.
Jafnframt lýsti Alþýðusambandið yfir þeim vilja sín-
um að taka framkominni beiðni ríkisstjómarínnar um
samningaviðræður vel og kváðust samtökin fús til við-
ræðna og samvinnu um úrlausnir í atvinnumálum við
ríkisstjórn og vinnuveitendur, ef „fyrir liggi ótvíræðar
og óyggjandi tryggingar fyrir því, að engar lögþving-
anir verði á verkalýðshreyfinguna lagðar“.
Nú mætti ætla, að ríkisstjórnin teldi nokkru máli
skipta að vernda þennan markaða samningsgrundvöll
við verkalýðshreyfinguna, og gætti þess því að sínu leyti,
að eyðileggja hann ekki En það er annað að sjá af
þessu frumvarpi. Hrunstjórnin hikar ekki við að fleygja
fram lögþvingunartiliögu um veigamikla breytingu á
kjörum og samningum annarrar stærstu stéttar verka-
lýðshreyfingarinnar. Þetta verður vart skilið á annan
veg en þann, að hrunstjórninni sé nú mest í mun að
girða alveg fyrir það, að samningaviðræður við verka-
lýðshreyfinguna geti íarið frarn,, þar sem hún láetur
það verða sitt fyrsta verk eftir ASÍ-þingið að skella slag-
brandi þvert fyrir dyr þeirra <• ðlilegu og sjálfsögðu við-
ræðuskilyrða, sem ASÍ setti. Þetta er beinlínis að kasta
stríðshanzkanum framan í verkalýðshrevfinguna, rétt
eins og hrunstjórninni sé nú mest. í mun að loka öllum
samningaleiðum og kalla sem fyrst yfir sig og þjóðina
eins hatrammlegt kjarastríð og auðið er.
Slíkt er svo furðulegt og óafsakanlegt ábyrgðarleysi
af ríkisstjórn, eins og mál horfa nú, að um þaö eru
varla til nógu sterk fordæmingarorð. Þess vegna verður
að krefjast þess, að stjórnin taki frumvarpið aftur og
breyti a.m.k. þessari lögþvingunartillögu.
f
Joseph C. Han
Rusk sýndi staka snilid við
innrás Rússa í Tékkóslóvakiu
Tekizt hefir að einskorða ævintýri Rússa við þetta eina ríki. Tékkum
sýnist verða forðað frá algerri eyðileggingu sem þjóð, og sambandið
milli Moskvu og Washington er ekki rofið.
MENN hafa blínt svo fast
og lengi á svið bandarískra inn
anríkismála, að merkilegt afrek
í milliríkjastjórnmálum hefur
farið að mestu framhjá þeim
áq þess að þeir veittu því at-
hygli.
Dean Rusk. utanrlkisráðherra
hefur í kyrrþey tekizt að hag
ræða afleiðingum innrásarinnar
í Tékkóslóvakíu af mikilli
snilli. Gild ástæða er til að
ætla, að niðurstaðan muni, um
það er lýkur, verða eins konar
kóróna á átta ára störf hans
£ utanríkisráðuneytinu og afla
honum og sérfiæðingum hans
verðugrar virðingar.
HIN umfangsmikla innrás
Rússa í Tékkóslóvakíu olli
Bandaríkjamönnum mesta
vanda, sem þeir hafa átt við
að stríða í milliríkjamálum síð
an átökin stóðu um eldflauga-
stöðvamar á Kúbu. Verkefnin,
sem Rusk varð að leysa að
mestu á eigin spýtur (af því að
forsetinn var önnur kafinn við
styrjöldina í Vietnam), voru,
að finna leið til að bjarga
Tékkum frá algerri eyðilegg-
ingu sem þjóð, einskorða ævin-
týri Rússa við þetta eina land
og bjarga um Ieið einhverju af
„brúarbyggingastefnunni“ í
samsikiptum valdhafanna í Was
hington og Moskvu. Og allt
varð þetta að gerast samtímis.
Llfsnauðsyn var að koma í
veg fyrir útbreiðslu ævintýris
ins
Ef Rússar hefðu haldið á-
fram, gert innrás í Rúmeníu
og Júgóslavíu og síðan í Vest-
Iur-Berlín, — nei, við skulum
ekki einu sinni reyna að gera
okkur afleiðingarnar í hugar-
lund. Þetta hefðu orðið hin ör-
örlagaþrungnustu mistök og
endalok eðlilegra samskipta í
milliríkjamálum.
1
LJÓST er nú, að tekizt hefur
að ná fyrsta markmiðinu. Þarna
var fylkt fjölmennari her og
öflugri en nokkru sinni síðan
að síðari heimsstyrjöldinni
lauk, en nú er flóðið tekið að
sjatna og fjarlægjast' landa-
mæri Austurs og Vesturs í
Evrópu að nýju. Rusk gerði
sér tíðrætt um „valdajafnvæg-
ið í Evrópu“, og valdhafarnir
í Moskvu hafa tekið aðvaran-'
ir hans tii greina. Þeir höfðu
raskað þessu valdajafnvægi og
Rusk hefur hamrað á þeirri
staðreynd. En þeir eru nú að
minnsta kosti byrjaðir að þok-
ast í átt til sama ástands og
ríkti áður en innrásin var gerð.
Nægilegur herafli verður þó
hafður eftir í Tékkóslóvakíu
til þess að halda landinu innan
hins rússneska ríkjabandalags
En sá herafli verður ekki svo
mikill, að yfir geti vofað fyrir
varalaus skyndiinnrás hans I
Úestur-Evrópu.
——mi—aifi'' 'iii—ni iniiiiiii ii
Dean Rusk, utanríkisráðherra Bandaríkjanna sést hér ræða við
Vassily Kuznetsov, varautanríkisráðherra Sovétríkjanna. —
Myndin er tekin snemma árs 1967, en þá voru á dagskrá viðsjár
fyrir botni Miðjarðarhafs. — Nú er Kuznetsov sagður til þess
settur af hálfu Rús-sa að sjá um, að Tékkar snúi frá „villu
\ síns vegar“.
Fyrir öryggi Vestur-Evrópu
er mikilvægara en allt annað
að meginher Rússa sé það langt
frá landamsérunum, að hann
geti ekki ráðizt á Vesturlönd
án þess að þau hafi að minnsta
kosti mánaðar fyrirvara til
undirbúnings.
MÁLIN eru ekki enn komin
í það horf, að þetta ástand
sé komið á að nýju. En fram-
vindan þokast í þessa átt og
takmarkinu ætti að verða náð
I höfuðatriðum eftir nokkrai
vikur.
Sjötnun hins rússneska her-
flóðs hetur dregið úr yfirvof-
andi hættu fyrir Rúmeníu og
Júgóslavíu. Merkilegasta atrið
ið er þó, að Tékkar og Slóvak
ar halda enn lífi sem þjóð og
hafa ekki enn sætt sig við
stjórn rússneskra leppa.
Rússar höfðu sýnilega gert
ráð fyrir, að „andbyltingarsinn
ar“ Dubecks yrðu að víkja
f.vrir Moskvuhollum svikurum
um það bil sem hinar rúss-
nesku hersveitir hyrfu frá fjöl-
mennustu borrrum landsins.
Úr þessu hefur ekki orðið
enn. Og ólíklegra sýnist með
hverjum deginum sem líður.
að sú verði ekki hin endanlega
niðurstaða. Rússar yrðu að
fylkja skriðdrekum sínum á
ný á götum Prag og Bratislava
til þess að koma því í kring.
En þeir ættu á hættu mjög
alvarlegar og háskalegar afleið
ingar ef þeir reyndu þetta.
Þeir eru þegar orðnir á vissan
háft afhrök I augum heimsins.
Ef þeir reyndu að fylkja skrið-
drekum sínum á ný á götum
Prag og Bratislava, yrði það
þeim enn dýrkeyptara í þessu
efni en hin upphaflega árás.
BEZTA aðstoðin, sem Rusk
gat veitt Tékkum og Slóvökum,
var að aðhafast ekkert beint
eða opinberlega þeim til hjálp
ar. Ef her Atlantshafsbanda-
lagsíns hefði verið látinn fylkja
sér við landamæri Austurs og
Vesturs, hefðu Rússar senni-
lega tekið það sem staðfestingu
á verstu grunsemdunum, sem
þeir ólu í brjósti um ríkisstjórn
Dubceks í Prag.
Rusk treysti miklu meira á
stjórnmálasamskiptin en vopna
glamrið. Enn sem komið er
hefur sú aðferð reynzt rétt í
alla staði. Rusk á skilið hrós
og virðingu allra, sem við mál-
ið eru riðnir, ef umbótasinn-
arnir halda velli í Prag, eins og
þeir hafa gert til þessa. Jafn-
vel gæti svo farið, að Rússar
yrðu honum síðar þakklátir
fyrir að hann forðaði þeim frá
enn alvarlegri heimskupörum
en þeir gerðu sig seka um.

I