Tíminn - 21.01.1969, Blaðsíða 9

Tíminn - 21.01.1969, Blaðsíða 9
ÞREOHJDAGUR 21. janúar 1969. TIMINN Utgefandi: FRAMSÓKNARFLOKKURINN Pramkvæmdastióri: Kristján Benediktsson Hitst.iórar Pórarinn Þórarinsson (áb). Andrés Kristjánsson. Jón Helgason og indnði G. Þorsteinsson Pulltriii ritstjórnair- Tómas Karlsson Auglýs ingastjóri: Steingrimur Gíslason RitstjómarskrifstofuT > Eddu- búsvnu. símar 18300—18306 Skrifstofur Bankastræti 7 Af greiðslusimr 12323. Auglýsingasimi: 19523 Aðrar skrifstofur sími 18300 Asknftargjald kr 150,00 á mán innanlands — í lausasölu kr. 10,00 eint. — Prentsmiðjan Edda b.í ÞÓRARINN ÞÓRARINSSON: 1 Stöðvun bátaflotans Það eru hörmuleg tíðindi, að verkfall er nú hafið á nær öllum bátaflotanum. Þessi tíðindi eru enn hörmu- legri vegna þess, að verkfallið er bein afleiðing af íhlut- un og lagasetningu ríkisstjórnarinnar. Vafalítið hefði ekki til þessa verkfalls komið, ef ríkisstjórnin hefði lát- ið samningsmál sjómanna og útgerðarmanna afskipta- laus og útgerðarmenn og sjómenn fengið einir að fjalla um þau, eins og vinnulöggjöfin gerir ráð fyrir. Verkfallið er bein afleiðing þeirra laga, sem sett voru að frumkvæði Eggerts Þorsteinssonar sjávarútvegs- málaráðherra. Með lögum Eggerts var gerbreytt þeim hlutaskiptagrundvelli, sem haldizt hefur um langt skeið. og kjör sjómanna stórlega skert. Vel má vera, að þessi grundvöllur hafi verið orðin eitthvað úreltur, en þá var það útgerðarmanna og sjómanna að semja um það. Það er fyrir neðan allar hellur, að ríkisstjórnin hefji afskipti af kjarasamningum áður en viðkomandi aðilar hafi sjálfir fjallað um þá. Viðbrögð sjómanna hafa að sjálfsögðu orðið þau, að þeir liafa krafizt bóta til að vega á móti nokkrum hluta þeirrar skerðingar, sem hlýzt af löggjöf ríkisstjómar- innar. Útgerðarmenn telja sig hinsvegar verða að halda því, sem ríkisstjórnin hefur rétt þeim. Þannig hefur komizt það kapp í málið, sem hefur leitt til verkfalls. Hér hefur gerzt sama sagan og á síðastl. ári^þegar ríkisstjórnin afnam lögin um verðtryggingu launa með þeim afleiðingum, að verkalýðshreyfingin taldi sig til- neydda að hefja stærsta og dýrasta verkfall, sem háð hefur verið á íslandi. Þessu verkfalli hefði vafalaust mátt'"'afsíýra, ef atvinnurekendur og launþegar hefðu rætt málið áður en lögin voru sett. Lagasetningin hleypti kappi i báða aðila og leiddi þannig til verkfallsins. Þannig býr þjóðin nú við ríkisstjórn, sem með óþörf- um og óviturlegum lagaboðum skapar úlfúð og sundur- lyndi milli þeirra, sem þurfa að vinna vel saman og þó aldrei fremur en þegar erfiðleikar steðja að þjóð- inni. Vonandi verða þessi skaðlegu afskipti ríkisstjórnar- innar ekki til þess, að bátaflotinn stöðvist lengi. Sjó- menn hafa líka gert sitt til lausnar málinu með því að setja fram mjög hóflegar kröfur. Raunverulega krefjast þeir ekki annars en þess, sem aðrar stéttir hafa þegar fengið. Aðstaða útgerðarmanna er hinsvegar ekki góð sökurn þess, hvernig að þeim hefur verið búið. En væri það þó ekki útgerðarmönnum nær að krefjast held- ur lækkunar á vöxtum og sköttum en að hafna sann- gjörnum óskum sjómanna? Þjóðin skilur það vel, að fátt er henni mikilvægara en að eiga góða sjómannastétt. Bezta trygging þess er sú, að sæmilega sé að sjómönnum búið. Með það í huga, ber útgerðarmönnum og sjómönnum að semja strax. Lagabrot Öafsakanleg er sú ákvörðun verðlagsyfirvalda að fresta ákv'öröun fiskverðsins, þótt lög mæli svo fyrir að fiskverðið skuli ákveðið fyrir áramót. Meðiþessu er jafn- framt íafið fyrir lausn verkfallsins, því að miklu auðveld- ara er fyrir sjómenn og útgerðarmenn að semja eftir að þeim er kunnugt um fiskverðið. Þess verður því að krefjast, að þessu lögbroti verði hætt og fiskverðjð ákveð ið tafarlaust. Það má ekki viðgangast, að verðlagsyfirvöld óvirði lögin og brjóti þau að vild sinni. Útgerðin og fiskiðnaðurinn verða að auka vöruvöndun Fiskmat og fiskverS þarfnast einnig endurskoðunar með tilliti til þess Gaman og alvara um aflakónga Sá, sem þetta ritar, átti fyrir skömmu tal við mann, sem hef- ur fylgzt með sölu íslcnzkra sjávarafurða 'um langt árabil. Talið barst að því, hvaða þrösk uldur væri mestur á vegi okk- ar í þeim efnum. Svar hans fólst í einu orði: Aflakóngarn- ir. Þessu svari var varpað fram bæði í gamni og alvöru. Það, scm hann átti við, var í raun- inni það, að of mikil áherzla væri lögð á mikinn afla, en of lítil á vöruvöndun. Þessvegna væri mikið af þeim fiski, sem bærist að landi, Iéleg vara, þótt hún gæti verið gæðavara, ef rétt væri unnið. Raunar væru aflakóngarnir hér ekki einir í sök. Fiskmat, fiskvinnslustöðv- ar og verðlagsyfirvöld sjávar- afurða ættu hér ekki síður hlut að máli. Það er álit margra, sem vel þekkja til þessara mála, fyrr og nú, að vöruvöndun íslend- inga í sambandi við framleiðslu fiskafurða, einkum þó hrað- frysta fisksins, hafi farið hnign andi hin síðari ár. Þetta sé nú eitt allra alvarlegasta mál þjóð arinnar, þar sem samkeppni fari harðnandi á fiskmörkuðun- um og þeir, sem hafi beztu vöruna á boðstólum muni þar helzt halda velli. Nokkrar ásakanir Ýmsar ástæður eru færðar fyrir hnignandi vöruvöndun ís- lendinga á sviði fiskframleiðsl- unnar. Eftirgreindar ástæður heyrast oft nefndar: Of mikil áherzla er lögð á mikinn afla og beitt er veiðar- færum, sem fara illa með fisk- inn. Meðferð fisksins í bátun um sé ábótavant. Oft berist því að landi fiskur, sem sé raun- verulega orðin úrgangsvara. Ýmsar hinna nýju véla, sem eru notaðar í frystihúsunum, fara stundum illa með fiskinn, og yfirleitt er eftirlit ekki eins mikið þar með vöruvöndun og áður var. Einkum á þetta við stóru frystihúsin í mestu afla- hrotunum. Fiskmatið er ekki jafn traust og áður fyrr. Flokkunarreglur þarf að endurskoða og fylgja þeim fastar eftir. Fiskverðið þarf að vera breytilegra eftir því, hvernig fiskurinn og framleiðslan er, og þarf vafalaust að endur- skoða það mál frá rótum. Sá, sem þetta ritar, treystir sér ekki til að dæma um, hve réttmætar þessar ásakanir eru og hve mikinn þátt hver ein- stök kann að eiga í þeirri öfugþróun, sem virðist óum- deilanleg: Vöruvöndunin er ekki eins mikil og áður, enda þótt nýjar kröfur neytenda krefjist síaukinnar vöruvönd- unar. Mlklll afll eða góður afli? íslendingar þekkja það af garaalli og nýrri reynslu, að sjávarafli er stopull. Þeir verða að búa sig undir það, að svo geti orðið einnig í framtíðinni. Einkum ber að búa sig undir þetta, þar sem brezki land- helgissamningurinn getur stað ið í vegi þess um ófyrirsjáan legan tíma, að íslendingar geti hagnýtt sér allt landgrunnið. Með tilliti til þessara stað- reynda, verður að ákveða meginstefnuna í sjávarútvegs málum, þ.e.a.s. hvort við eigum að stefna að því að hafa sem allra mestan afla, hvernig sem hann er, eða hvort við eigum fyrst og fremst að stefna að því að hafa góðan afla og nýta hann sem bezt. Mikilvægi vöru- vöndunar Það er sammæli þeirra, sem til þekkja, að íslenzki fiskurinn sé mikil gæðavaia. fslendingar eiga því að geta selt úrvalsvöru og verið hvað það snertir í fremsta sæti á fiskmörkuðun- um, ef nægilega er sinnt því verkefni að hafa vöruvöndun- ina í sem allra bezta lagi. Stopulum sjávarafla verður líka bezt mætt með því, að sá fiskur, sem að landi berst, sé sem allra bezt nýttur og því fáist sem allra hæst verð fyrir hann. Ef íslendingum tekst að skapa það álit, að fiskafurðir þeirra séu framúrskarandi gæðavara, stafar þeim minni hætta, hvort heldur er af stop- ulum sjávarafla eða verðfalli á erlendum mörkuðum. Þessvegna er ekki ofsagt, að vöruvöndun sé eitthvert allra stærsta mál þjóðarinnar og á henni byggist afkoma þeirra, sem stunda sjávarútveg og fisk- vinnslu, meira en flestu eða öllu öðru. í fremsta sæti Sú var tíðin, að íslenzkur salt fiskur þótti betri en annar salt- fiskur á erlendum mörkuðum. Vel má vera, að svo sé líka enn. Það hefur heyrzt minna af umkvörtunum í sambandi við hann en frysta fiskinn. Frysti fiskurinn íslenzki þótti líka í upphafi frábær vara og hélzt svo lengi vel, enda voru íslendingar forustuþjóð á þessu sviði. Nú hafa aðrar þjóðir auk- ið samkeppnina á þessu sviði og orðið æ skæðari keppinautar. Nú er því ekki einu sinni nóg, að standa í stað, heldur að gera enn betur. Hér þarf stöðug framför að eiga sér stað til að fullnægja nýjum og breyttui* kröfum neytenda. Útgerðin og fiskiðnaðurinn þurfa að vera í sem nánustu sambandi við þá, sem annast sölu afurðanna á hverjum tíma. Ef vel væri, þyrfti að hafa alveg sérstaka menn, sem önn- uðust markaðsrannsóknir, og leggðu á ráðin um vöruvöndun og breytingar á framleiðslunni. Hér má ekki vcrða nein kyrr- staða, ef keppinautarnir eiga ekki að komast fram úr. \ Athyglisvert dæmi Nýlega hefur verið skýrt frá því opinberlega af manni, sem vel þekkir til, að hægt væri að auka sölu á frystum fiski ís- lendinga til Bandaríkjanna um mörg hundruð millj. kr. á ári, ef breytt væri um vinnsluað- ferð. En til þess að það sé öruggt, þurfa frystihúsin að fá gott hráefni og þau sjálf að kappkosta vöruvöndun. Þetta ér glöggt dæmi um þann árangur, sem hægt er að ná, ef kapp er lagt á vöruvönd- un og vel er fylgzt með breytt um óskum og kröfum neytenda og þess gætt að reyna stöðugt að vera í fremsta sæti. Vöruvöndunarmálið er því eitt stærsta mál þjóðarinnar.Al f þingi og ríkisstjórn eiga að láta þetta mál taka til sin og Iáta fara fram á því athugun í samráði við viðkomandi stéttir og stofnanir, hvar við stöndum raunverulega á þessu sviði, hvaða umbóta og cndurbóta kunni að vera þörf, og ganga síðan vel til verks með því ákveðna liugarfari, að íslenzkar sjávarafurðir verði ávallt í fremsta sæti á erlendum mörk- uðum. Það er öruggasta undir- staðan, sem hægt er að tryggja sjávarútveginum og fiskiðnað- inum. fslenzk vöruvöndun Ef það orð kemst á, að ís- lendingar framleiði betri og vandaðri fiskafurðir en aðrar þjóðir, verður það ekki aðeins sjávarútvegi þeirra og fiskiðn- aði til styrktar. Það j myndi einnig greiða fyrir sölu ís- lenzkra iðnaðarvara. íslending- ar fengu orð á sig fyrir vand- virkni og vöruvöndun, líkt og Svisslendingar og Danir. Hjá Dönum hefur t.d. risið upp á síðari árum allskonar smáiðnað ur, er rutt hefur sér braut um víða veröld. Það hefur ver ið sagt í gamni og alvöru, að þetta sé m.a. að þakka því áliti, sem danskir ostar og danskar pylsur hafa unnið sér. Það hefur áreiðanlega verið dönskum iðnaði ómetanlegur styrkur erlendis, að danskar landbúnaðarvörur voru búnar að" afla danskri vöruvöndun mikils álits víða um lönd. Þessvegna hvílir hér mikil ábyrgð á fiskiðnaðinum vegna hans sjálfs og annarra atvinnu greina. En hann á þá líka þá kröfu, að vera ekki látinn svelta fjárhagslega, eins og gerzt hefur hin síðari ár. Undir slíkum kringumstæðum er ekki hægt að gera sér von um, að mikil framför verði. ÞRIÐJUDAGSGREININ i vm

x

Tíminn

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Tíminn
https://timarit.is/publication/50

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.