Vísir - 09.09.1977, Qupperneq 11

VISIR Föstudagur 9. september 1977
11
Ferðamálaráðs að hafa forystu
um mannsœmandi úrbœtur
Greinar, sem Vlsir birti dagana
31. f.m. og 5. þ.m. um þá þjón-
ustu, sem ferðamálavfirvöld hafa
nú á boðstólum við Gullfoss valda
þvi, að ég tel tfmabært að fá birt
bréf, sem ég ritaði Ferðamála-
ráði fyrir 5 árum, hinn 1. ágúst
1972.
Með tillögunum, sem bornar
eru fram i bréfinu er reynt aö
leysa hvort tveggja, nauðsyn þess
að búa ferðafólki afdrep i ná-
grenni við fossinn, og einnig að
tryggja að Það land, sem nú er
ekið yfir og traðkaö á verði friðað
og grætt. Eins og fram kemur i
Vlsisgreinunum eru skoðanir um
þetta enn skiptar og þess vegna er
rétt aö þessar gömlu tillögur
komi nú fram tii ihugunar áöur en
lokaákvaröanir verða teknar.
Fyrrihluti bréfsins varðar sam-
skipti hins opinbera við frú Sigríði
Björnsdóttur, sem lengi hélt uppi
veitingarekstri i skúrunum viö
Guilfoss. Sá kafli bréfsins skiptir
nú ekki máii, og er hann þess
vegna felldur niður. Vísað er l
upphafi bréfkaflans, sem birtur
er, til samtals um málið, sem ég
áttiviðhr. ólaf St. Valdimarsson,
skrifstofustjóra samgönguráðu-
neytisins, en það fer með yfir-
stjórn ferðamála.
I samtalinu I dag skýrði Ólafur
Steinar Valdimarsson mér frá
þvi, að nú væri ákveðið, að Ferða-
skrifstofa rikisins nyti aðstoðar
embættis húsameistara ríkisins
viö byggingu nýs söluskála við
Gullfoss, og væru um það skiptar
skoðanir hvar sú bygging ætti að
risa, þar sem margir teldu, að
hún ætti að vera einhvers staðar i
námunda við svæðið, þar sem
skúraræksnin eru nú. Mér þykja
þessar upplýsingar svo geigvæn-
f----------*-----------\
Siguröur Magnússon
fyrrum blaöafulltrúi
skrifar um aöstöðu
ferðamanna við Gull-
foss og minnir á fimm
ára gamlar tillögur
sinar um að fjarlægja
skúrana af miðhjallan-
um við fossinn og reisa
sómasamleg hús á
efsta hjallanum.
^..........V-----------J
legar, að ég þori nú ekki annað en
að rita strax það, sem ég tel alveg
bráðnauðsynlegt að eiga einhvers
staðar fest á blað, ef til þess
skyldi siðar koma að ég neyddist
til aö vekja athygli almennings á
Gullfossmálinu í heild til þess að
forða fossinum frá þvi aö ásýnd
hans verði spillt með byggingum
á miöhjallanum, þar sem kofarn-
ir standa nú.
Framan fossins á ekkert það að
vera, sem rjúfi samræmi hans og
óspilltrar náttúru. Þetta upp-
runalega samspil náttúrunnar er
i dag eitt hið eftirsóknarverðasta
þvi mannkyni, sem horfir nú ör-
væntingarfullt til þeirra hryggi-
legu örlaga, sem biða þess ef
náttúruspjöllin, sem þaö hefir
valdið, verða ekki stöðvuð. Langt
fram eftir öldum Islandsbyggðar
hefir miðhjallinn framan fossins
allur verið vafinn grasi og öðrum
gróðri, og i þetta upprunalega
horf á að færa yfirborð hans sem
allra fyrst. Þess vegna á að loka
honum fyrir allri umferð bifreiöa,
fjarlægja þaðan öll mannvirki og
fylla allar ójöfnur vegalagningar.
Þar sem jarðveg kann aö skorta á
að fá hann, og sá svo yfir grasfræi
að lokinni áburðardreifingu. Þá
mun náttúran verða fljótt að
græða þau sár, sem hin skamm-
sýni maður hefir af fávizku sinni
veitt henni. Þá mun hinn kyrrláti
og prúði pallur njóta sin vel and-
spænis ægileik vatnsfallsins, og
tign fossins drottna yfir ósnort-
inni lægð sléttunnar.
Bifreiðastæði er ágætt á efsta
hjallanum, og þar eiga þau
mannvirki að risa, sem byggja
þarf. Þar sem lægst er niður á
miðpallinn á að byggja göngustig,
sem vel má auðvelda fólki að fara
um með þvi aö strengja við hann
kaðla milli stólpa. Þess konar
kaðla þarf einnig að setja meö
göngubraut aö sjálfum fossinum
til þess aö foröa slysum. Kaðlana
má mála eða fá litaða til þess að
þeirfalli inn i umhverfið, án þess
að rjúfa samræmi þess.
Engin ástæða er til mikillar og
dýrrar mannvirkjagerðar þarna
uppi á efsta hjallanum. Þar á ein-
ungis að vera svo mikið af salern-
um, að allstór hópur fólks geti
gengið þar samtimis örna sinna.
Þar á einnig að vera sala brýn-
asta nauösynjavarnings til ferða-
manna, eldsneytisafgreiösla, og
sæmileg sumaribúð fyrir öldruð
hjón, sem auðvelt hlýtur að vera
að fá til vörzlu og fyrirgreiðslu á
staðnum.
Auðvitað verður strax að
tryggja hinu opinbera full umráð
þess landsvæðis, sem nauösynlegt
er að fá til friðunar og mann-
virkjageröa á þessu svæði, og
vitanlega verður strax að fá
þangað vatn og rafmagn. Fram-
kvæmdir þarf að hefja hið allra
fyrsta til þess að þeim verði lokið
fyrir næsta vor, en meö þvi móti
má ætla að yfirborð miðhjallsins
verði orðið sæmilega gróið
sumariö 1974.
Ég ræddi þessar tillögur I dag
við dr. Sigurð Þórarinsson, sem
kvaðst vera þeim fyllilega sam-
þykkur, og lofaði að reyna að afla
þeim stuðnings I Náttúruverndar-
ráði. Ég er sannfærður um, að
fleiri góðir menn en dr. Siguröur
muni veröa sömu skoðunar og
hann um þetta mál, og sjálfur tel
ég þessa lausn svo augljósa, að
önnur komi ekki til greina.
Þess getur ekki orðið langt aö
biöa að i námunda við Geysi risi
veitingahús, þar sem a.m.k. 7-8
hundruð manns geti samtimis
fengiðhádegis- eða kvöldverði, og
vegna nálægðarinnar við Gullfoss
þurfi af þeim sökum ekki annað
að gera en að fullnægja sóma-
samlega brýnustu þörfum þeirra,
sem þar vilja eiga stundardvöl.
Þess vegna eru allar bollalegg-
ingar um stóran veitingastaö þar
út i bláinn.
Sú töf, sem þegar er orðinn á
lausn þessa máls af hálfu hins
opinbera er litt verjanleg. Skúra-
ræksnin og salernisaðstaðan við
Gulifoss hefir lengi verið, og er
enn, þjóðarsmán. Hér þarf strax
úr að bæta, og til þess þarf til-
tölulega litið fé. Þetta veröur
m.a. að gera svo fljótt sem verða
má til þess að við eigum ekki
perlu i svinstrýni á þvi ári, sem
víð ættum að minnast ellefu alda
búsetu þjóðarinnar. Ég tel það
hlutverk Ferðamálaráðs aö hafa
hér forystu um mannsæmandi úr-
bætur, en af þeim sökum er ráð-
inu ritað þetta bréf i dag.
Löglegt en siðlaust eins
og vinur minn segir
Félag eitt i Keykjavik heitir
Miðgarður hf. Það var stofnað á
veltutimum striðsgróðans árið
1942 til þess að eiga og reka fast-
eignir. Ekki er vitað til þess að
félagið hafi annast aðra starf-
semi á ferli sinum, og hlutafé
félagsins hefur aldrei verið auk-
ið. Það var i upphafi ákveðið
fimmtán þúsund krónur, sem
skiptist i 75 hluti á kr 200 hvern.
A starfstima slnum hefur
félagið safnað miklum eignum
og voru i ár lagðir á það kr.
124.294 i eignaskatt, en sá
skattur er skv. upplýsingum
Skattstofunnar i Reykjavik ca
0.808% af stofninum, sem
þannig er ca 15,4 milljónir i
skattskylda eign.
Miðgarður hf. á Skólavörðu-
stig 19, þar sem Þjóðviljinn var
prentaður, og félagiö á lika
Siðumúla 6, þar sem ritstjórn
Þjóðviljans er nú til húsa.
1 stjórn félagsins eiga sæti
skv. tilkynn. ársettri 1975 Har-
aldur Steinþórsson formaður,
Ölafur H. Guðmundsson, sem
nú er látinn og Arnmundur
Bachman, en til vara er Ragnar
Arnalds.
I dag eru eignir félagsins mik-
ils virði. Skólavörðustigurinn er
að brunabótamati ca 48 milljón-
ir króna en Siðumúlinn er að
brunabótamati á 58,9 milljónir
króna.
Þvi verður þess vegna ekki
neitað, að fimmtán þúsund
krónurnar hafa verið ávaxtaðar
á öruggan og vinsælan hátt á
þessu timabili, og er hvert tvö
hundruð króna bréf þvi mikils
virði.
Enginn
tekjuskattur
Eins og að framan greinir eru
eignir félagsins að brunabóta-
mati rúmar hundraö milljónir
króna. Veöskuldir á eignunum
eru hins vegar rétt rúmar þrjá-
tiu milljónir og á Siðumúlanum
hvila ekki nema sex milljónir
króna.
1 fljótu bragði er ekki að sjá
að húsaleigan af Skólavörðustig
19 hafi gefiö svo mikið af sér
miöað við fjárhagsgetu leigj-
andans, að mikið sé afgangs til
aö greiða skatta af. Þó hefur
eigendum Miðgarðs tekist að
byggja Siðumúla 6, og eiga hann
nær skuldlausan.
40 milljóna
króna fjársöfnun
Skýringin á velgengni Mið-
garðs hf. undanfarin ár er hins
vegar auöfundin á siðum Þjóö-
viljans. Það blað hóf fyrir miss-
erum fjársöfnun til styrktar
hlutafélaginu undir vigoröinu
Þjóðviljasöfnunin. t Þjóðviljan-
um, sem kom út daginn, sem
hlutafélagið afhenti Þjóðviljan-
um húsið til leigu, segir ritstjóri
blaðsins, að menn hafi skotiö
saman i þetta hús handa Mið-
garði og færir gefendum bestu
þakkir eigenda bréfanna sjötiu
og fimm. Af orðum ritstjórans
má ráða, að safnast hafi saman
um 40 milljónir króna, sem
renna til hlutafélags Haralds
Steinþórssonar og félaga hans.
Engin skattlagning.
Nú er það vitanlega ljóst, að
Haraldur Blöndal
lögfrœðingur skrifar
um starfsemi
Miðgarðs hf., sem
séð hefur
Þjóðviljanum fyrir
húsnœði
^........ v" y
gjafafé er skattskylt, Sam-
kvæmt þvi hefði Miðgarður hf.
átt að borga einhverja tekju-
skatta af söfnunarfénu i Þjóö-
viljahúsið, eign Miðgarðs hf.
Eins hafa menn unnið ókeypis
fyrir þetta félag án athuga-
semda frá Dagsbrún, sem þann-
ig hefur gefið hlutafélögum for-
dæmi til þess að óska eftir
ókeypis vinnu, þegar litið er um
hana.
Ég fæ ekki séð, að ef Ingi-
mundur i Heklu gefur Reykja-
prenti eina milljón, að það verði
ekki talið til tekna hjá Reykja-
prenti og borgaður skattur sam-
kvæmt þvi. Og ég fæ heldur ekki
séð, að Dagblaðið hf. gæti komiö
sér upp húsnæöi án þess að gefa
skattyfirvöldum einhverja
skýringu á þvi, hvaðan fjár-
magnið er komið.
Ég vona að sama gildi um
Miðgarð hf. og húsbyggingar
þess.
24.000 kr. í
aðstöðugjald.
Aðstöðugjaldið er ekki hátt,
og heildargjöld félagsins eru
innan viö 200.000 krónur. Samt
sem áður hefur félagið láns-
traust og hefur a.m.k. tekið 20
milljón króna lán, sem þinglýst
er, þar af eitthvað af af vaxta-
aukalánum, sem eru þó skráð á
handhafa, þrátt fyrir bann
Seðlabankans við þvi.
Þessi lán borgast ekki af
sjálfu sér, og félagið hlýtur að
þurfa talsverðar tekjur til þess
að standa straum af vöxtum og
afborgunum af lánunum. Þær
tekjur eru vitanlega skattskyld-
ar.
Vilmundur vinur minn er
áreiðanlega þeirrar skoöunar,
að athæfiö sé „siðlaust en lög-
legt”, — ég skil hins vegar betur
en áður, af hverju Þjóðvilja-
menn telja aðalhlutverk hluta-
félaga að hjálpa bröskurum að
safna vafasömum ágóöa.