Tíminn - 16.02.1969, Blaðsíða 9

jSTNNUDAGUR 16. febrúar 1969.
TIMINN
9

Útgefandi: FRAMSÓKNARFLOKKURINN
Frannkvæmdastjóri: Knstian Benediktsson Ritstjórar: Þórarinn
Þórarinsson (áb). Andrés Kristjánsson. Jón Helgason og Lndriöi
G. Þorsteinsson Fulltrúi ritstjómar: Tómas Karlsson. Auglýs-
ingastjóri: Steingrimur Gislason Ritstjómarskrifstofur t Eddu-
búsinu. símar 18300—18306 Skrifstofur: Bankastræti 7 Af-
greiðslusími: 12323 Auglýsingasimi: 19523 Aðrar skrifstofur
sími 18300 Áskriftargjald kr 150.00 á mán tnnanlands —
í lausasölu kr. 10,00 eint. — Prentsmiðjan Edda h.l
Utanríkismálin
Kappræðufundur ungra Framsóknarmanna og Sjálf-
stæðismanna um utanríkismál, sem var háður fyrir rétt-
um hálfum mánuði, hefur vakið verulega athygli og þó
einkum eftir að birtar hafa verið framsöguræðurn-
ar. Samanburður á þeim, leiðir í ljós, að ungir Fram-
sóknarmenn hafa lagt aðaláherzlu á rökræður, en ungir
Sjálfstæðismenn á hártoganir og upphrópanir. Það er
líka nær einróma dómur þeirra, sem sóttu fundinn, að
málflutningur ungra Framsóknarmanna hafi borið af, og
breytir það ekki neitt þeirri staðreynd, þótt Heimdall-
ur safnaði klappliði unglinga á fundinn.
Bersýnilegt er líka, að hinir eldri Sjálfstæðismenn
eru lítið hreyknir af framkomu hinna ungu talsmanna
sinna, því að Morgunblaðið gat hans að litlu þangað til
í fyrradag, að það birti um hann lengstu forustugrein,
sem komið hefur í blaðinu, en hún fyllir nær fjóra
dálka blaðsins, þegar kaflafyrirsagnir eru meðtaldar.
Það getur hver sagt sér sjálfur, að Mbl. hefði ekki dreg-
ið leiðaraskrif um fundinn svona lengi, ef ungir Sjálf-
stæðismenn hefðu fafið einhverja frægðarför. Þá hefði
slík forustugrein birzt í blaðinu a. m. k. 10 dögum fyrr.
Hin langa forustugrein Mbl., sem birtist eftir dúk og
disk, er bersýnilega til orðin vegna þess, að gömlu
mönnunum finnst nauðsynlegt að reyna að rétta hlut
hinna yngri, þótt seint sé.
En þótt hinum ungu fulltrúum Sjálfstæðismanna
heppnaðist miður að rökræða málin á fundinum, tekst
leiðarahöfundi Mbl. það enn verr. Greinin er lítið ann-
að en stóryrtar fullyrðingar um snjalla framkomu ungra
Sjálfstæðismanna og hártoganir og útúrsnúningar á
ýmsum gömlum og nýjum ummælum og ályktunum
Framsóknarmanna, bæði hinna eldri og yngri. Hvergi
er gerð minnsta tilraun til að rökræða málið, heldur
reynt með hártogunum og útúrsnúningum að gera það
að þrætumáli milli flokka, þar sem helzt sé deilt um
orðalag og aukaatriði.
Utanríkismálin eru of stór og niikilvæg til þess, að
rætt sé um þau á þennan hátt. Það er óhugnanlegt, að
stærsta blað landsins skuli ekki geta rætt um utanríkis-
mál þjóðarinnar á annan veg. Ef mögulegt er, á að reyna
að halda utanríkismálum utan og ofan við deilur um
innanríkismálin. Þau á að ræða með rökum og reyna
frekar að hvetja menn til samstöðu en sundurlyndis.
Ræður ungra Framsóknarmanna voru 1 þessum anda.
Þeir reyndu að halda umræðum innan þess ramma, sem
var utanríkismálum þjóðarinnar samboðinn. Því miður
tókst ungum Sjálfstæðismönnum þetta ekki nógu vel.
Ræður þeirra voru þó hátíð í samanburði við fjögra
dálka fyrirsögn Mbl., sem einhver af eldri leiðtog-
um Sjálfstæðisflokksins hefur skrifað.
Á þessu. ári eru liðin 20 ár frá stofnun Atlantshafs-
bandalagsins, en eftir þann tíma geta þátttökuríkin sagt
sig úr bandalaginu með eins árs fyrirvara. Miklar breyt-
ingar hafa orðið að undanförnu á hernaðartækni, sem
hafa vafalaust mikil áhrif á hernaðarlega þýðingu ís-
lands. N> eru því tímamót, sem gera allsherjarendur-
mat naiicfeynlegt, ekki aðeins á afstöðunni til Atlants-
hafsbandalagsins, heldur einnig og öllu heldur á af-
stöðunni til varnarsamningsins. Það virðist hafa komið
fram, að flokkarnir allir séu slíkri athugun sam-
þykkir. Skrif eins og forustugrein Mbl. á föstudaginn
var, greiða ekki fyrir því, að þessi mikilvægu mál séu
athuguð hleypidómalaust.
WALTER LIPPMANN ritar um alþjóðamál:
Nixon verður að víkja frá hinni
of þöndu utanríkismálastefnu
Hann tekur við völdum í lok ákveðins tímaskeiðs
Í>A fáu daga, sem ríkis-
' stjórn Nixons forseta hefur set
iS að völdum, hefur enginn
verið þess uimkominn að segja
fyrir utn, hvað gerast muni
næstu fjögur ár. Þetta þarf
engum að koma á óvart. Ég
get ekki upphugsað neinn
blaðamann, sem fær var um
það þegar á valdatökudaginn
að segja fyrir um, hivað þeir
myndu gera í raun og veru
Hoover, Roosevelt, Kennedy
eða Johnson. Milli orða fram-
bjóðanda í kosningabarótt-
unni og gerða hans sem for-
seta eftir að hann er fluttur
í Hvíta-Msið, eru erngin ör-
ugg og bindandi tengsl.
Síðasta kosningaræða Frank
líns Roosevelts var áköf og ein-
dregin endurteknmg þess, sem
Hoover forseti hafði verið að
segja og kom ekkert við
„hinni nýju gjöf“ (New Deal).
Af þeim orðum, sem Johnson
forseti lét sér um muhn fara
í kosningabaráttunni árið 1964
um Vietnam, var gersamlega
ómöguiegt að draga þá álykt-
un, að hann hæfi sína eigin
eyðileggingu með afskiptunum
þar örfáum mónuðum síðar.
SAMKVÆlVfT því, sem sagt
var hér að framan, get ég ekki
vitað, hvað Nixon forseti
kunni að gera. En ég hef
ákveðið hutgboð um, hvaða
kröfur hið raunverulega á-
stand í Bandaríkjunum hlýtur
að gera til hans. Hann tekur
í arf mjög mikla verðþólgu
bæði í fjármólum, siðferðileg-
um efnum og stjórnmólum,
þar sem eytt er fé, sem ekki
er búið að afla, lofað hefur
verið miklu meiru en unnt er
að efna og öxluð hefur verið
miklu þyngri byrði ábyrgðar
og skuldbindinga en nokkur
þjóð fær undir risið, bversu
auðug og öflug. sem hún kanu
að vera.
Vegna hins hlutlæga ástands
fær Nixon það hlutverk í hend
ur að lækfca kúfinn á verð-
bólgunni í efnahagsmólunum,
draga úr stjórnmólaloforðun-
um og færa niður skuldbind-
ingarnar til samræmis við veru
leikaan og mannlegan mæli-
fcvarða.
Hlutverk þess, sem dregur
úr, hefur aldrei verið sveipað
neinum dýrðarljóma. Hefur
nokfcur heyrt talað um „glæst-
an“ úrdráttarmann? Að iáta
renna af sér að morgni er
aldrei neitt svipað því eins
gaman og gleðskapurinn kivöld
ið áður. En það er einmitt
hlutskipti Nixons að gerast for
seti „morguninn eftir“. og mik
ilvægasta spurning er þvl,
hvort hann gerir sér grein fyr
ir þeim örlögum og sættir sig
við þau, eða skýtur sér undan
því eins og allir~ fyrirrennarar
hans á þessari öld hafa gert.
ÚRDRÁTTUR Nixons verð-
ur að hefjast í utanrtkismál-
unum, því að á því svijðl hef-
ur verðbólgan haldið stöðugt
áfram alla tíð síðan að Wilson
forseti lýsti yfir því, að þátt-
NIXON
taka okkar í fyrri heimstyrjöld
inni væri ekiki við það eitt mið-
uð að verja okkur sjálfa og
samfélag Atlianítshafsins gegn
órás, heldur . einnig og mildu
fremur að gera heiminn —
allan heiminn — öruggan ból-
stað lýðræðisins, sem hafði
aldrei borizt til Ásíu, Afríku,
mikils hluta Evrópu eða meg-
inhluta Ameríku.
Franklín Roosevelt hélt þess
ari verðbólgu Wilsons áfram.
Hann lofaði ekki einungis að
bera sigurorð af nazistum og
Japönum, heldur að frelsa
heiminn undan „óttanum“.
Trumann jók á þessa verð-
bóLgu með því að helga vörn-
um andkommúnista hvar sem
væri og hvarvetna allar auð-
lindir Bandaríkjanna og lif
bandarískra þegna. Kennedy
tók öllu þessu fram í valda-
tökuræðu sinni. Lyndon John-
son lagði allt sitt í hættu til
þess að reyna að standa við
þessi loforð, sem hann tók
bókstaflega.
Á ÞVÍ leifcur vitaskuld eng-
inn vafi, að samkvæmt skróð-
um heimildum hefur Nixon
forseti verið virkur stuðnings-
maður utanríkisstefnunnar,
með allri hennar verðbólgu.
Vandi hans sem forseta stafar
fyrst og fremst af þeirri stað-
reynd, að ástandið krefst nið-
urfærslu hinna villtu loforða,
og hann hlýtur að ana beint
í eyðilegginguna ef hann hlýð-
ir ekki hinum hlutlæga sann-
leika ástandsins. Hann getur
ekki endurtekið leik Johnsons
forseta frá 1965, að leyna
þeirri hernaðarlegu útfærslu,
sem verðbólga utanríkisstefn-
unnar óhjáfcvæmilega krafðist.
Mjög verulegur hópur Banda
ríkjamanna er þeirrar skoðun-
ar, að við séum svo auðugir
og öflugir, að unnt sé að
standa við öll hin verðbólgnu
loforð með því einu að berj-
ast meira og eyða meiru. AI-
varlegasti háski Nixons sem
forseta er i því fólginn, að
hann freistist til að skirrast
hjöðnunina og koma sér hjó
þeim óvinsældum, sem hún
hlýtur nálega ávallt að hafa f
för með sér.
HVER er þess megnugur að
vita fyrir, hvort Nixon forseti
reynist þeim vanda vaxinin að
verða við hinni illu nauðsyn
ástandsins? En hitt getum við
verið viss um. að ef hann
hliðrar sér hjá hjöðnuninni og
hvarfinu frá hinni útþöndu ut-
anrikisstefnu hlýtur hann að
komast að raun um, að ástand-
ið innan lands verður æ óvið-
ráðanlegra. Hjöðnun verður
einmig að fara fram heima fyr-
ir, ekki aðeins úrdráttur þess,
sem eytt er, heldur einuig hins
sem heitið er.
En hin hóflausa útþennsla
utanríkisstefnunnar kæmi
ekki til væru innlendar þarfir
þjóðarinnar sennilega viðráð-
anlegar — svo fremi þó, auð-
vitað, að sú stjórnmiálalega eft
irvænting, sem þær vekja,
verði færð niður til samræmis
við veruleikann og mannlega
möguleika.
ÞEIR, sem renna augum til
Nixons og bera hann saman
við Wilson, Roosevelt, Truman,
Kennedy og Johnson, ættu að
minnast þess, að milli hans og
þeirra er breið gjó og djúp.
Hann tekur við forsetatign ein
mitt, þegar ákveðnu tímasfceiði
er lokið.
Fyrirrennarar Nixons gátu
gefið loforð og gert jafinan
ráð fyrir, að til væri afl, auð-
ur og góðvild til þess að upp-
fýlla þau. Richard Nixon get-
ur ekki lengur gengið út fró
þessu sem gefnu. Hann veit H
meira að segja mieð vissu, að “
loforð fyrirrennaiv hans voru
útbiásin og ofþanir.
Þetta er beizkur sannleifcrur
og af honum stafar enginn
ljómi. Snúi forsetiinn sér að
því í raun og veru að takast
á við veruleikann geta þeir ein
ir hrifzt, sem í raun og sann-
leifca fagna því, að horfið sé
að nýju inn á þá braut.