Vísir - 22.10.1977, Blaðsíða 10

10
Laugardagur 22. október 1977 vism
VÍSIR
Útgefandi: Reykjaprent hf.
Framkvæmdastjóri: Daviö Guómundsson
Ritstjórar: Þorsteinn Pálsson ábm.
ólafur Ragnarsson
Ritstjórnarfulltrúi: Ðragi Guömundsson. Fréttastjóri erlendra frétta: Guð-
mundur G. Pétursson.
Umsjón meö Helgarblaöi: Arni Þórarinsson.
Blaöamenn: Anders Hansen, Edda Andrésdóttir, Elías Snæland Jónsson, Guðjón
Arngrímsson, Jón Öskar Hafsteinsson, Kjartan L. Pálsson, Magnús Ölafsson, Óli
Tynes, Sigurveig Jónsdóttir, Sæmundur Guðvinsson. Iþróttir: Björn Blöndal, Gylfi
Kristjánsson. Ljósmyndir: Einar Gunnar Einarsson, Jens Alexandersson.
Auglýsinga- og sölustjóri: Páll Stefánsson
Dreifingarstjóri: Sigurður R. Pétursson. Askriftargjald kr. 1500 á mánuöi
Auglýsingar: SiÖumúla 8. Símar 82260, 86611. innanlands.
Afgreiösla: Stakkholti 2-4 simi 86611 Verö i lausasölu kr. 80 eintakiö ;
Ritstjórn: Siöumúla 14. Sími 86611 7 línur Prentun: Blaöaprent hf.
Hvað um jafnvœgismarkmiðið?
Allan þennan áratug hefur efnahags- og fjármála-
stjórn ríkisins verið með þeim hætti, að jafnvægi i
þjóðarbúskapnum hefur í reynd vikið fyrir öðrum
markmiðum. Af leiðingar þessa eru löngu komnar fram
í efnahagslegri ringulreið, sem erfitt er að hemja.
Að visu er það svo, að allar ríkisstjórnir hafa í orði
kveðnu stefntað auknu efnahagslegu jafnvægi, en þeg-
ar til kastanna hefur komið hafa önnur markmið setið i
fyrirrúmi. A vinstri stjórnar timanum keyrði um þvert
bak i þessu efni og sannleikurinn er sá að við búum enn
við þá efnahagslegu upplausn, er þar af hlaust.
Fjármálastjórn ríkisins er veigamikill þáttur í jafn-
vægispóiitíkinni. A síðustu tveimur árum hefur náðst
nokkur árangur í þá veru að lækka hlutfail ríkisút-
gjalda miðað við þjóðarframleiðslu. Þetta hlutfall var
komið upp í rúmlega 31% árið 1975 en er á þessu ári
komið niður í rúmlega 27% samkvæmt þeim áætlunum,
er fyrir liggja.
Fjárlagafrumvarp það, sem nú hefur verið lagt fyrir
Alþingi gerir ráð fyrir, að þetta hlutfall ríkisútgjalda
miðað við þjóðarframleiðslu haldist óbreytt á næsta
ári. Er þá ekki reiknað með þeim hækkunum, sem
hljótast af nýjum kjarasamningum við opinbera
starfsmenn og þeirri hækkun á útgjaidaliðum, sem
ævinlega á sér stað í meðförum þingsins.
Miðað við fyrri reynslu er ekki fráleitt að ætla, að
frumvarpið eigi eftir að hækka um allt að 15 milljarða
króna áður en það verður að lögum. Að öðrum forsend-
um óbreyttum má því reikna meðað fjárlög næsta árs
leiði til hækkunar á hlutfalli ríkisútgjalda miðað við
þjóðarframleiðslu. Er það sannarlega ógnvekjandi því
að sæmilegur árangur hef ur náðst á þessu sviði undan-
gengin tvö ár.
Þær jákvæðu breytingar hafa einnig orðið að því er
f jármálastjórnina varðar að ríkissjóður var ekki rek-
inn meðteljandi halla á síðasta ári og menn binda vonir
við að svo verði einnig í ár. Þessi atriði er lúta beint að
f jármálastjórninni, hafa því færst til betri vegar, þó að
mjög alvarlegar blikur séu á lofti, er leitt geti til nýrrar
upplausnar í ríkisf jármálum.
Fjármálastjórnin endurspeglar einnig hina almennu
ef nahagspólitík ríkisstjórnarinnar. Orkufram-
kvæmdirnar hafa þannig sett mark sitt á ríkisf jármál-
in bæði að því er varðar bein útgjöld og lántökur. A
þessu sviði hefur verið böðlast um án tillits til arðsemi-
sjónarmiða og þar liggur ein af rótum efnahagsupp-
lausnarinnar.
Við höfum einnig rekið landbúnaðarpólitík árum
saman án tillits til arðsemisjónarmiða. Fjárlagafrum-
varpið gerir ráð fyrir 64% hækkun útflutningsuppbóta
á næsta ári. Þessi efnahagsstefna setur fjármála-
stjórninni veruleg takmörk og þess er ekki að vænta að
árangur náist i fjármálastjórninni meðan ekki eru
gerðar ríkari arðsemiskröfur en raun ber vitni um.
Fjárlagafrumvarpið gerir ráð fyrir 5% minni opin-
berum framkvæmdum að magni til árið 1978 en á þessu
ári. Þessi samdráttur byggist hins vegar ekki á minni
útgjöldum, heldur fyrst og fremst á minni erlendum
lántökum. A þessu sviði hefur því ekki verið stigið
nægjanlega stórt skref í aðhaidsátt.
Hin mikla aukning á f járveitingum til vegagerðar er
um margt skynsamleg. óhjákvæmilegt er að gera stór-
átak í varanlegri vegagerð. A hinn bóginn er mjög
vafasamtað auka svo mjög óbeina skattheimtu til þess
að standa undir þessum framkvæmdum eins og ráð-
gert er. Við ríkjandi aðstæður var aukinn samdráttur á
öðrum sviðum eina færa leiðin í þessu efni.
Fjárlög næsta árs munu því ósennilega hafa mikil
áhrif til aukins jafnvægis í þjóðarbúskapnum.
Fangelsið við Síðumúla er oft nefnt í fréttum
dagblaðanna þegar fjallað er um afbrotamál.
Þetta hús sem upphaflega var byggt sem bila-
geymsla fyrir lögregluna á nú að gegna hlutverki
gæsluvarðhaldsfangelsis. Þegar húsið var inn-
réttað var það gert sem fangageymsla lögreglu
og til geymslu á ölvuðum mönnum og hefur ekki
verið breytt siðan. Einangrun er alls ófullnægj-
andi og hefur margoft verið rofin eins og fram
hefur komið í fréttum.

allar þessar sendingar.
Við spyrjum Gunnar hvað fangar
aðhafist i klefum sinum til að drepa
timann.
„Menn lesa mikið hér. Við fáum
bókakassa frá Borgarbókasafninu
sem fangarnir velja sér bækur úr
og þyrfti það úrval að vera fjöl-
breyttara og meira. Þá fá sumir
lesefni sent og eru þess dæmi að
menn hafi lesið hér kennslubækur
og notað timann til að mennta sig.”
sagði Gunnar.
— Fá menn dagblöð til lestrar?
„Almennt fá menn ekki dagblöð i
hendur, en þó eru til undantekning-
HEF OFT FUNDIÐ
TIL ÞESS AÐ
ÞURFA AÐ LOKA
MENN INNI
KLEFA"
— segir Gunnar Marinósson
varðstjóri í fangelsinu
við Síðumúla
Þessi mynd er tekin i þverganginum fyrir framan klefaálmurnar. (Visism. j.a.;
I fangelsinu eru 18 klefar og mun
meðalstærð hvers klefa vera um
fimm fermetrar. I klefunum er
rúm, borð og stóll svo gólfrými er
nánast ekkert. Langtimavist i svo
þröngum klefa hlýtur að vera þrúg-
andi svo ekki sé meira sagt. Það
eru þó fáir sem þarna dvelja lang-
timum saman þar sem þetta er
ekki afplánunarfangelsi.
Þó hafa sumir orðið aö sitja
mánuðum saman i Siðumúla
meöan mál þeirra eru rannsökuð
og nú hefur einn hinna ákærðu i
Geirfinnsmálinu dvalið þar i nær
tvö ár, aö undanteknum smátima
sem hann gisti Hegningarhusið við
Skólavöröustig.
Til þess að forvitnast örlitiö um
lifið innan veggja fangelsisins fóru
Visismenn i heimsókn þangaö á
fimmtudaginn og ræddu við Gunn-
ar Marinósson varðstjóra fanga-
varða sem jafnframt gegnir nú
störfum fangelsisstjóra i forföllum
Gunnars Guðmundssonar.
Mikill bókalestur
Fyrst er Gunnar Marinósson
spurður um daglegt lif i fangelsinu.
Hann sagði að fangarnir fengju
morgunkaffi og brauösamloku á
morgnana upp úr klukkan hálf niu.
Hádegismatur er sendur frá Múla-
kaffi og ræður matsölustaðurinn
matseðlinum á hverjum degi. Sið-
an er kaffi seinnihluta dags og
kvöldverður siðar. Kvöldkaffi án
brauös er uppúr klukkan 20.
Til viðbótar þessu hafa fangar
möguleika á að fá matarsendingar
utan úr bæ svo og tóbak, sælgæti og
ar á þvi. Þá hafa þeir ekki afnot af
útvarpi eða sjónvarpi. Eins og ég
tók fram áðan lesa menn mikið
enda hafa þeir við litiö annað aö
vera. Sumir eru þó að teikna eða
mála.”
Samband við umheiminn
Ekki er ætlast til að fangar hafi
yfirleitt samband við umheiminn
sjálfir. En sjálfsagt þurfa margir
sem lenda i Siðumúla að gera hinar
og þessar ráðstafanir oft og tiöum.
Hvernig fara menn að þegar þeir
sitja i einangrun?
„Þeir biðja okkur fangaverðina
að reka erindi sin, hafa samband
við aöstandendur, prest eða lög-
fræðing og útvega eitthvaö sem þá
vanhagar um ef slikt er leyft,” seg-
ir Gunnar.
Texti: Sœmundur < Guðvinsson Myndir: Jens Alexandersson
og Bragi Guðmundsson