Vísir - 17.07.1978, Blaðsíða 10

10
Mánudagur 17. júli 1978 VISIR
VÍSIR
Útgefandi: Reyk japrent h/f
Framkvæmdastjóri: Davlfi Gufimundsson
Ritstjórar: Þorsteinn Pálsson ábm.
úlafur Ragnarsson
Ritstjórnarfulltrúi: Bragi Guðmundsson. Fréttastjóri erlendra frétta:
Guðmundur Pétursson. Umsjón mefi helgarblaði: Arni Þórarinsson. Blafia-
menn: Berglind Asgeirsdóttir, Edda Andrésdóttir, Elías Snæland Jónsson,
Guðjón Arngrímsson; Jón Einar Guðjónsson, Jónina Mikaelsdóttir, Katrín Páls-
dóttir, Kjartan Stefánsson, Oli Tynes, Sæmundur Guðvinsson. Iþróttir: Gylfi
Kristjánsson og Kjartan L. Pálsson. Ljósmyndir: Gunnar V. Andrésson, Jens
Alexandersson. útlit og hönnun: Jón Oskar Hafsteinsson, Magnús Olaf sson.
Auglýsinga- og sölustjóri: Páll Stefánsson Askriftargjald er kr. 2000
Dreifingarstjóri: Sigurður R. Pétursson á mánufii innanlands.
Auglýsingar og skrifstofur: Siðumúla 8. Verfi i lausasölu kr. 100
Simar 86611 og 82260 eintakið.
Afgreifisla: Stakkholti 2—4 sími 86611 Prentun Blaðaprent h/f.
Ritstjórn: Siðumúla 14 simi 86611 7 linur
ÞAÐ MA LEGGJA
NIÐUR STOFNANIR
Fyrir skömmu var skipaður nýr maður til þess að vera
húsameistari ríkisins. Þar tók velhæfur maður við em-
bætti af öðrum öndvegismanni. Þó að deila megi um em-
bættaveitingar starfsríkisstjórnar, er þessi skipan til-
efni til annars konar hugleiðinga. Einfaldlega þeirra að
leggja þessa stofnun niður.

Starfsemi húsameistaraembættisins má með góðu
móti ýmist fela öðrum ríkisstofnunum, sem hafa svipuð
verkefni með höndum, eða færa hana út á hinnfrjálsa
vinnumarkað. Einmitt nú hefði verið gott tækifæri til
þess að koma slíkri breytingu í framkvæmd.
Húsameistaraembættið hefur haft ýmiss konar verk-
efni með höndum. Sum þeirra mætti auðveldlega fela
Innkaupastofnun ríkisins, sem annast með svipuðum
hætti eftirlit með opinberum byggingum. Alla teikni-
vinnu húsameistaraembættisins má á hinn bóginn að
skaðlausu leggja niður sem opinbera vinnu. Þau verk-
efni á að fela sjálfstæðum teiknistofum og sérfræðing-
um eftir þvi sem þörf krefur hverju sinni.
Nefnd, sem fráfarandi f jármálaráðherra skipaði á
siðasta ári, hefur unnið að tillögum um uppstokkun af
þessu tagi í ríkiskerfinu. Nefndin hefur að sönnu unnið
helst til hægt. Hún hefði gjarnan mátt skila tillögum um
húsameistaraembættið áður en nýr húsameistari var
skipaður.
Sama er uppi á teningnum í Húsnæðismálastofnun
ríkisins. Þar er starfrækt umfangsmikil teiknivinna í
samkeppni við teiknistofur á frjálsum markaði. Þessi
samkeppni opinberra aðila við frjálsan vinnumarkað er
óeðlileg. Sjálfstæðar teiknistof ur geta þjónað húsbyggj-
endum betur og á ódýrari hátt en ríkið.
Það liggur því í augum uppi að þessa starfsemi Hús-
næðismálastofnunarinnar á að leggja niður. Við núver-
andi aðstæður eru engin gild rök fyrir áframhaldi þess-
arar opinberu teiknivinnu. Þvert á móti er óeðlilegt í
hæsta máta að rikið sé þannig í samkeppni við frjálsan
vinnumarkað. Þess vegna er breytinga þörf.
Sannleikurinn er sá að í flestum öngum ríkiskerf isins
fer fram starfsemi, sem ekki samrýmist viðurkenndu
hlutverki ríkisins. I frjálsu þjóðfélagi á ríkið ekki að
hafa atvinnustarfsemi með höndum, nema í algjörum
undantekningartilvikum, þar sem félagsleg sjónarmið
krefjast sérstakra aðgerða.
Þannig hagaði til í Slippstöðinni á Akureyri. Nú hafa
aðstæður breyst. Ríkið á því að geta hætt af skiptum sín-
um af þeim rekstri með því að selja hlutabréf. Nefnd
fráfarandi fjármálaráðherra hefur lagt til, að ríkið
hætti rekstri Landssmiðjunnar, sem er að hálfu heild-
verslun og að hálf u smiðja. Það er engin þörf fyrir ríkis-
rekstur á þessu sviði.
Nýjasta álit nefndarinnar lýtur að rekstri Ferðaskrif-
stofu ríkisins. Meginniðurstaða hennar er sú að vinna
beri að því að sú starfsemi fari úr umsjón ríkisins.
Nefndin bendir á þá leið, að fyrst í stað verði stofnað af
hálfu rikisins hlutafélag um reksturinn, en síðan yrði
hlutaféð selt aðilum, sem sýnt hafa ferðamálum áhuga
og hlotið hafa þjálfun á því sviði/Svo sem starfsfólki
fyrirtækisins, ferðaskrifstofum,og gistihúsum.
Þetta eru athyglisverðar tillögur, sem ástæða er til
þess að knýja á um að verði að veruleika um leið og út-
þensla ferðamálaráðs yrði stöðvuð með því að fela hana
einum fulltrúa í samgönguráðuneytinu.
Bjarni Einarsson, fyrrum bæjar-
stjóri á Akureyri/ tilnefndur af
Sambandi islenskra sveitar-
félaga.
Friöjón Þóröarson, alþingismaö-
ur og tiinefndur af ráöherra i
nefndina.
Óiafur G. Einarsson, alþingis-
maöur og fulltriii Sambands is-
ienskra sveitarstjórna i nefnd-
inni.
Meöal þeirra atriöa sem nefndin geröi tiliögur um er þaö aö rfkisvaldiö skuli áfram hafa meö hendi
stjórn flugmáia, þar meö talda flugvallagerö.
Margar breytingar eru
lagðar til i áfangaskýrslu
nefndar, sem Gunnar
Thoroddsen, félagsmála-
ráðherra, skipaði á sínum
tíma „til að fjalla um
skiptingu verkefna og
tekjustofna milli rikis og
sveitarfélaga". Má þar til
nefna að öll sjúkrahús
verði ríkissjúkrahús og til
þeirra renni árlega beinar
fjárveitingar i stað dag-
gjalda, sem falli niður í nú-
verandi mynd.
Þessi áfangaskýrsla fjallar um
grundvallarsjónarmið nefndar-
innar i þessum efnum, og i henni
er að finna tillögur um verka-
skiptingu milli rikis og sveitar-
félaga. Siðar á þessu ári er gert .
ráð fyrir að nefndin skili af sér
áfangaskýrslum um tekjustofna
og stjórnsýslumál.
I verkefnaskiptanefndinni hafa
átt sæti þeir Hallgrimur Dalberg,
formaður nefndarinnar, Friðjón
Þórðarson, Kristján J. Gunnars-
son og Steinþór Gestsson, skip-
aðir af ráðherra. Auk þeirra til-
nefndi Samband islenskra
sveitarfélaga fimm nefndar-
menn, þá Pál Lindal, ólaf G.
Einarsson, ölvi Karlsson, Gunn-
laug Finnsson, Loga
KrTstjánsson og Bjarna Einars-
son.
í september baðst Logi
Kristjánsson undan frekara starfi
i nefndinni og i hans stað kom
Kristinn V. Jóhannsson.
Viðhorfsbreyting og nýjar
starfsaðferðir.
Til grundvallar starfi sinu setti
verkefnaskiptanefnd sér i upphafi
ákveðin markmið. Þaö er aö ein-
falda og afmarka, skýrar en nú er
gert, tengsl rikis og sveitar-
félaga. Til þess að ná þvi taldi
nefndin að óhjákvæmilegt væri að
hafa i huga þrjú veigamikil atriði.
í fyrsta lagi að athuga hvernig
breytingar á valdi og verksviöi
rikis og sveitarfélaga samrýmist
öðrum þjóðfélagsmarkmiðum. 1
öðru lagi að gera greinarmun á
tilfærslu verkefna annarsvegar
og dreifingu valds frá riki til
sveitarfélaga hinsvegar. I þriðja
lagi að gera glögga grein fyrir
lýðræðislegri uppbyggingu
sveitastjórnarkerfisins.
Nefndin telur i áliti sinu að
þessi atriði séu þau markmið
sem stefna beri að i þessum efn-
um i framtiðinni. En til þess að
þau náist fram sé nauðsynlegt að
til komi viðhorfsbreyting og nýjar
starfsaöferðir.
Við endurskoðun stjórnsýslu-
kerfisins beri meðal annars að
hafa i huga eftirfarandi:
Hinar gömlu venjur um sjálfs-
forræði sveitarfélaga eigi ekki við
lengur og ný viðhorf verði að
koma til hjá stjórnmálamönnum.
Annars sé hætta á þvi að stoðir
sveitarfélaganna sem félags-
stofnana veikist.
Einnig að samvinna sveitar-
félaga „upp á við” þ.e. við rikis-
valdið, hafi aukist mjög á siðari
árum og það sama sé raunar að
segja um „lárétt” samskipti
sveitarfélaganna innbyrðis. i
skýrslunni segir að samvinna
sveitarfélaga „niður á viö” eigi
eftir að færast i vöxt. En þar mun
átt við tengsl og samvinnu við
stofnanir og félagasamtök innan
marka sveitarfélaganna.
Loks verði að hafa i huga að lita
megi á verkefni sveitarfélaga
sem tviþætt. Annarsvegar veita
þau ibúum sinum félagslega
þjónustu eins og á við i skóla- og
heilbrigðismálum og hinsvegar
eru gerðar kröfur á hendur
sveitarfélögunum i sambandi við
efnahagsmál, svo sem á sviði at-
vinnumála.
Tónmenntafræðsla verði
kostuð af sveitarfélögum.
Þeim kafla nefnarálitsins, sem
fjallar um tillögur nefndarinnar
er skipt niður i tiu málaflokka.
Þeir eru menntamál, heilbrigðis-
mál, orku- og veitumál, félags-
mál, menningarmál, samgöngu-
mál, dóms- og löggæslumál,at-
vinnumál, skipulagsmál og önnur
mál.
Varöandi grunnskólastigið er
það lagt til að það sjónarmið fáist
viðurkennt að skólahúsin séu eign
Hallgrlmur Dalberg, ráöuneytis-
stjóri I félagsmálaráöuneytinu,
sem skipaöur var formaöur
nefndarinnar af ráöherra.
Kristinn V. Jóhannsson, skóla- páTT Lindal, fyrrverandi for-
stjóri á Neskaupstaö, fulltrúi maöur Sambands islenskra
Sambands islenskra sveitarfé- sveitarfélaga.
laga I nefndinni.