Vísir - 14.08.1978, Blaðsíða 4

'
Alþýðubandalagið
siglir nú eitt á báti i
öldusjó islenskra
stjórnmála. Það er í
andstöðu við hina
flokkana um úrlausnir i
efnahagsmálum, það
eitt telur gengisfellingu
ekki leið út úr efna-
hagsvandanum og það
eitt berst fyrir brottför
hersins úr landi.
Alþýöubandalagsmenn tóku
skýrt fram bæði fyrir og eftir
kosningar að þeir vildu fram-
gang vinstri stefnu i islensku
þjóðlifi. Samkvæmt skoöun
þeirra reyndist Alþýðuflokkur-
inn ekki hafa áhuga á vinstri
stefnu og þvi fór sem fór með
stjórnarmyndunartilraunir i átt
til „vinstri”.
Endalok þeirrar tilraunar eru
flestum Alþýöubandalagsmönn-
um sár vonbrigöi, ekki einvörð-
unguvegna þessað ekki tókst að
mynda vinstri stjórn, heldur
einnig sökum þess að slit við-
ræðnanna þýða það að Alþýðu-
bandalagið er nær einangrað i
islenskum stjórnmálum. Staða
þess er sú að enginn annar
flokkur getur gengið til móts við
stefnumið þess svo þvi liki.
Hver verða áhrifin
Alþýðubandalagsmenn eru
ekki á eitt sáttir um þá stööu
sem nú er komin upp. Ý msir
vilja gera sem minnst úr þeim
vandræðum sem flokkurinn er
kominn i, aðrir telja stöðuna
nánast stórhættulega.
I fyrsta lagi óttast menn að
einangrun Alþýðubandalagsins
þýði — hvortsem mönnum likar
betur eða verr — átök innan
verkalýðshreyfingarinnar, og
það geti brugðið til beggja vona
um hvort þau á tök verði stór eða
smá.
1 öðru lagi óttast menn aö sér-
staöa Alþýöubandalagsins i
stjórnmálum fæli kjósendur frá
flokknum, þvi hann sé og verði
„krónfskur stjórnarandstöðu-
flokkur” og stefnumið hans
(sem hann fær atkvæði sin út á)
nái aldrei fram að ganga. Hér er
að sjálfsögðu rennt blint i sjó-
inn, þvi enginn veit með nokk-
urri vissu hug kjósenda og sist
nú rétt eftir kosningar. En það
verður að teljast eölilegt að
hræðsla sem þessi geri vart við
sig.
Alþýðuflokkurinn
verkalýðsflokkur?
Alþýöubandalagiö gekk til
viðræðna við Alþýðuflokkinn i
þeirri trú að þar færi verkalýðs-
flokkur. Alþýöubandalagsmenn
trúði þvi að meö samstarfi viö
Alþýðuflokkinn yrði hægt að
vinna að þvi' langtimamarkmiði
aðstjórna landinu i þágu verka-
lýðsins. Það er þvi skiljanlegt
aö missir þessa draums hafi
valdið djúpstæðum vonbrigðum
hjá þeim sem trúðu á samstarf
þessara flokka.
Af þeim Alþýðubandalags-
mönnum sem hvað lengst vildu
ganga i þá átt að ná samkomu-
lagi viö Alþýðuflokksmenn voru
Ólafur Ragnar Grimsson og
Ragnar Arnalds. „Þeir reyndu
allt sem tiltækt var til að ná
samstöðu með Krötunum”,
sagði Alþýöubandalagsmaður
við Visi. Og meginástæöan fyrir
þessu var óttinn við „inn-
andyraátök” i verkalýðshreyf-
ingunni sem hlýtur aö koma
henni sjálfri hvaö verst.
En þótt þessir tveir áhrifa-
menn Alþýðubandalagsins og
fleiri vildu fyrir allan mun ná
samkomulagi um stjórnar-
stefnu við Alþýöuflokkinn, voru
aðrir Alþýðubandalagsmenn
sem töldu þaö enga höfuönauö-
syn aö ná samstööu meö Al-
þýöuflokki.
Þrátt fyrir misjafnar skoðan-
ir aö þessu leyti voru Alþýðu-
bandalagsmenn sem einn maö-
ur sammála um að ekki væri
hægt að fallast á kaupskerðing-
arstefnu Alþýðuflokksins, sem
hefði þýtt helmingi meira kaup-
rán en þaö sem stjórnarflokk-
arnir stóöu fyrir, aö þeirra áliti.
-
Mánudagur 14. ágúst 1978 VISIR
„Enginn Alþýöuflokksmaður
kemur i staö Björns sem verka-
lýösleiðtogi”, sagöi Alþýðu-
bandalagsmaður. „Sá verka-
lýösleiðtogi sem tók við af hon-
um og áttí sæti i viöræöunefnd
Alþýöuflokksins, Karí Steinar
Guðnason, er kommahatari og
ekki sá verkalýðssinni sem
Björn er”, sagöi maðurinn.
Björn Jónsson er talinn eiga
stærstan þátt i þvi að fá flokks-
menn þessara tveggja flokka tii
þess aö vinna saman sem einn
maður i verkalýöshreyfingunni.
Nú er sú hætta fyrir hendi að
deilur blossi aftur upp.
,,Get ekki orða bund-
ist”
Efnahagsúrræöi Alþýðu-
bandalagsins vöföust fyrir
mörgum manninum og eðlilega
þó einkum fyrir andstæðingum
flokksins. En jafnvel innan eigin
raða gætti tortryggni á „lausn-
ir’’ flokksins i efnahagsmálum
og gott dæmi um þaö eru skrif
Magnúsar Kjartanssonar, fyrr-
um ráðherra flokksins, I Þjóð-
viljanum. Hann segir m.a.:
„Aö undanförnu hef ég af
gömlum vana fylgst með tillög-
um stjórnmálaflokkanna um ný
„bjargráð” i þágu atvinnuveg-
anna meö aðstoð fjölmiðla. Ég
hef ekki lagt orð i belg þótt ég
hafi oft orðið hissa, en nú er svo
komiö aö ég get ekki oröa bund-
ist lengur. Astæðan er sú tillaga
forustumanna Alþýðubanda-
lagsins að vandi útflutningsat-
vinnuveganna skuli að hluta tU
leystur mað þvi að lækka
vexti...Mig skortir greind tU
þess að skilja þaö hvernig 4,500
mUljónakróna rýrnun sparifjár
og 5% almenn verðbólga geti
tryggt að spariféð haldi
„raungildi” sinu og væri fróö-
leg t a ð fá s kUjanlega r s kýringar
á því. ”
Alþýðubandalagið ætl-
aði i stjórn
Andstæöingar Alþýöubanda-
lagsins klifa sýknt og heilagt á
þvi að þaö hafi aldrei ætlaö i
stjórn, þvi farnist best I stjórn-
arandstöðu, þvi þar sé eina von-
in um enn stærri flokk. A þaö
veröur ekki lagður dómur hér
hvort þetta hafi einhvern tima
átt við rök að styðjast, en sam-
kvæmt heimildum sem Visir
hefur aflað sér má fullyrða aö
Alþýðubandalagið ætlaði sér i
stjórn með Alþýðuflokki og
Framsóknarflokki.
Viku áður en viðræðurnar
slitnuðu var boðað til miðstjórn-
arfundar i Alþýöubandalaginu
og var sá fundur boöaður þann
föstudaginn sem slitin urðu.
En fyrir þau var ekki séð viku
áður. Á þessum miðstjórnar-
fundi varætluninaö leggja fram
tillögu þess efnis, að Alþýðu-
bandalagið væri tilbúið að
hverfa frá kröfusinni um brott-
för hersins gegn þvi skilyrði að
skorið yrði á öll tengsl við her-
inn á kjörtimabilinu (svipaö og
nú er á Kúbu) og inn i málefna-
samninginn kæmi klásúla um
brottför hersins, en sá timi ó-
skilgr eindur. Klásúlan hæfist
þvi liklega á þessum oröum:
„Stefnt verður að....”.
Þá mun það ennfremur hafa
verið ætlunin að leggja til viö
miðstjðrn að sættast á að inn i
málefnasamning rikisstjórnar-
innar kæmi ákvæði um þjóðar-
atkvæðagreiðslu um hermálið
og sú þjóöaratkvæðagreiðsla
yrði innan ákveöins tima, t.d.
tveggja ára. Með þessari tillögu
er Alþýöubandalagið i raun að
hvetja samtök hernámsand-
stæöinga tíl þess aö bretta upp
ermarnar og ganga rösklega til
verks, i staö þess aö vera lítið
virk samtök sem beita Alþýöu-
bandalaginu fyrir sig og ætlast
til þess að það komi hernum úr
landi.
Til þess kom eðlilega ekki aö
þessar tillöguryröufram bornar
á miðstjórnarfundinum, þar eð
viðræðurnar voru farnar út um
þúfurþegar fundurinn hófst. En
þessar tillögur voru komnar á
pappir og átti að bera þær fram.
Tillögur þessar i svo við-
kvæmu máli sem hermáliö er
sýna svo ekki verður um villst
að Alþýðubandalagiö ætlaði sér
i stjórn.
Blaðamennirnir Gunnar Salvarsson
og Óskar Magnússon skriffa:
Tveir kostir
Alþýöubandalagsmenn segja
að þeir hafi átt um tvo kosti aö
velja, þegar Alþýöuflokkurinn
kaus að slita viðræöunum.
Annar kosturinn var sá að
svikja kjósendur i efnahags- og
kjarabaráttunni og fórna af-
stööunni til brottvisunar hers-
ins.
Hinn kosturipn var sá að
svíkja ekki kjósendur, halda
fast við yfirlýstar stefnur um
samningana i gildi og láta ekki
hanka sig siðar á þvi aö f lokkur-
inn segði eitt fyrir kosningar,
annað að þeim loknum.
„Það er almenntálit aö skárri
kosturinn hafi veriö tekinn”,
sagði Alþýöubandalagsmaður
við Visi.
Draumurinn um óska-
landið
Þótt viðræðurnar um vinstri
stjórn hafi fariö út um þúfur
sökum þess að deilt var um
hvort fella ætti gengiö eða ekki
og hvort gengisfellingin yrði
bætt láglaunafólki eða ekki, —
er almennt álitið að viöræðurn-
ar hafi ekki siður sprungið á þvi
að hvorki Alþýðuflokkur né
Framsóknarflokkur gátu hugs-
aö sér að fallast á uppbótar- og
haftastefnu Alþýöubandalags-
ins, sem þeir nefna svo.
Telja ýmsir i þessum flokkum
að þessi stefna sé svo glórulaus
að engu tali taki. Hún sé i raun
ekkert annað en draumurinn
um óskalandið Sovét-lsland.
Stefna Alþýöubandalagsins sé i
raun samastefna og varö ofan á
á Kúbu 1959 meö þeim afleiöing-
um sem flestum eru kunnar.
Björns saknað
Alþýöubandalagsmenn sökn-
uðu sárt Björns Jónssonar for-
seta Alþýðusambandsins og
4. manns á lista Alþýöuflokksins
i Reykjavik til Alþingiskosning-
anna, þegar viðræðurnar um
vinstri stjórnina fóru fram. Þeir
vissu aðhann værieinn af fáum
Alþýðuflokksmönnum sem
skildu þörfina fyrir samstarf
þessara tveggja flokka. En
Björn hefur sem kunnugt er
staðið utan við stjórnmála-
vafstrið sökum veikinda.
Er betra einn að
vera en illan
stallbrðður hqffq?
HÉR SEGIR AF ALÞÝDUBANDALAGI