Morgunblaðið - 18.02.2001, Blaðsíða 36

SKOÐUN
36 SUNNUDAGUR 18. FEBRÚAR 2001 MORGUNBLAÐIÐ
ÍSLENDINGAR, sem taka sér
ferð á hendur kringum hnöttinn,
hefja gjarnan ferðina á suðurhveli í
Suður-Afríku. Að hnattreisu lokinni
verður þeim tíðrætt um undur
heimsins, sem þeir hafa augum litið,
og forvitnir viðmælendur eru spur-
ulir, einkum um það, er bera þótti
af. Margsinnis hefur Suður-Afríka
borið af öðrum löndum í þeirri
stigagjöf, sakir fegurðar sinnar,
fjölbreytni og lífsgæða, sem þar er
að finna í óvenjuríkum mæli.
Er það í samræmi við álit Sir
Francis Drake fyrir fyrir 420 árum,
þegar hann hafði lokið siglingu
kringum hnöttinn og kallaði Góðr-
arvonarhöfða „fegursta höfða
heimsins“. Víðförlir menn og næmir
á töfra náttúrunnar telja sig hvergi
hafa séð slíka fegurð og landsgæði,
enda hefur mannshöndin lagt gjörva
hönd á að snyrta landið og fegra,
leggja um það góða vegi og prýða á
alla lund, breyta órækt í aldingarða,
akurlendi og fögur vínlönd. Á sviði
ræktunar, almennra framfara og
nýtingar lands ber Suður-Afríka af
öðrum löndum álfunnar eins og gull
af eiri. Landsgæðin í Suður-Afríku
voru slík að slegist var um þau,
einkum í Cape-héraði, og báru Bret-
ar þar sigurorð af hinum hollensku
Búum, sem hröktust með búslóð
sína norður í land, sem þeir nefndu
Transvaal og var gott til búskapar.
Alhæfingar, vondir hvítir,
góðir svartir
Þegar hvítir menn námu land og
stofnuðu Cape Town um 1650 var
landið strjálbýlt af svörtu fólki, sem
flakkaði um með hjarðir sínar án
fastrar búsetu, eins og það hafði
gert um aldir eða árþúsund. Hinir
svörtu ættbálkar börðust innbyrðis
og hröktu hver annan úr stað án
miskunnar í viðleitni sinni til betri
lífsafkomu. Samskipti hvítra og
svartra í landinu hafa ekki ætíð ver-
ið til fyrirmyndar, en í heild hafa
samskiptin verið beggja hagur.
Svartir lögðu til ódýrt vinnuafl í
landi sem varð stöðugt betra vegna
framtaks og þekkingar hvíta
mannsins.
Hefðu afskipti hvíta mannsins,
landnám hans, menntun og verkvit
ekki komið til, væri öðru vísi um að
litast í Suður-Afríku nútímans. Um
það eru „svörtu svæðin“ í landinu
órækur vitnisburður, þar sem úr-
ræðaleysið og vonleysið er mest, og
verður hvorki hvítum einum né „ap-
artheid“-stefnunni um kennt. Apart-
heid var hvort sem er ekki lengi við
lýði, aðeins tæp 50 ár, sem er
skammur tími í sögu þjóðar. Víst
var stefnan vond og andstæð frelsi
og almennum mannréttindum, en
þjóðir heimsins brugðust við henni
af fádæma offorsi og gerðu vont
verra með skilyrðislausu viðskipta-
banni, sem skaðaði þá fátæku mest
og hindraði framfarir í landinu. Frá
stjórnarskiptunum 1994 og sigri
Nelsons Mandela hefur margt færst
í rétta átt, þótt enn sé langt í land
að ná viðunandi lífskjörum, öryggi
og menntun handa þessari 45 millj-
óna þjóð. Það getur engum komið á
óvart.
Samt er ástand á flestum sviðum,
stjórnarfar og menntun betri en hjá
nokkurri annarri Afríkuþjóð.
Stærsta vandamálið er skortur á
menntun hinna svörtu, þótt skóla-
skylda sé lögboðin. Menntunarstigi
og menningu þjóðar verður ekki
breytt á svipstundu með valdboði
eða reglugerðum rétt eins og þrýst
sé á tölvuhnapp. Öll rótgróin menn-
ing og sú menntun, sem er und-
irstaða hennar, er langtímamarkmið
og stöðug þróun. Vonandi bera
stjórnvöld Suður-Afríku gæfu til að
leiða menntun þjóðarinnar fram á
við, því aðeins verða lífskjörin bætt
og hagur þjóðar dafnar í landinu,
sem er svo ríkt af náttúrugæðum og
gæti auðveldlega brauðfætt og
tryggt henni þá menntun, sem er
undirstaða allra framfara. Nelson
Mandela hefur tryggt sér nafn í
sögu heimsins með baráttu sinni,
þolgæði og mannviti, sem vakti að-
dáun. Hver gat vænst þess að eft-
irmaður hans, Thabo Mbeki, fyllti
skarð hans? Fram á sjónarsviðið
koma nýir menn, en það kemur eng-
inn í stað mikilmennis.
Öfgafull skrif og
óhróður um Afríku
Það er eins og þetta yndislega
land sé ofurselt öfgafullum skoðun-
um skilningslausra manna, sem
þykjast vita betur en allir aðrir og
eru ávallt tilbúnir með uppgjör og
patentlausnir. Í grein Kára Þórs
Samúelssonar, sem birtist í Morg-
unblaðinu hinn 11. þ.m., er fjallað
um vandamál Suður-Afríku og bent
á veilur í stjórnarfari, sem vissulega
eru fyrir hendi, en eru settar fram á
svo öfgafullan, einlitan og rætinn
hátt að lesanda verður óglatt og
spyr sjálfan sig, hvaða tilgangi
skrifin þjóni. Í rauninni skil ég ekki,
hvernig grein sem þessi ratar inn á
síður Morgunblaðsins, og liggur
beinast við að álykta að um atvinnu-
róg sé að ræða. Svo
vill til, að undirritað-
ur hefur árum saman
beint sjónum Íslend-
inga að þessu frá-
bæra landi og gert
þeim kleift að kynn-
ast því af eigin sjón
og raun. Einmitt um
þessar mundir stend-
ur sem hæst undir-
búningur og sala í
sérskipulagða ferð
fyrir 400–500 Íslend-
inga með leiguflugi
um páska. Svo vildi til
að ferðin var auglýst í
Mbl. hinn 11. þ.m. og
grein Kára birtist
sama dag á næstu
blaðsíðu! Svo neikvæð er grein
Kára, að enginn sem tekur hana al-
varlega gæti látið sér detta í hug að
leggja leið sína til Suður-Afríku að
lestri loknum. Svona skrifar enginn
um Suður-Afríku, sem þekkir til.
Svo vill til, að ég hef ferðast mikið
um Suður-Afríku sl. rúm 30 ár, og
gekkst fyrir mörgum vel heppnuð-
um ferðum þangað með góðri þátt-
töku löngu áður en apartheid leið
undir lok. Getur verið að greinar-
höfundur, Kári Þór, hafi ekki komið
til Suður-Afríku og þekki landið
ekkert af eigin raun? Flestir ferða-
menn, sem kynnast Suður-Afríku,
eru sammála um, að landið bjóði
slíka fjölbreytni í heimi náttúrunnar
og hátt stig aðbúnaðar og þjónustu
við ferðamenn að ekki verði til þess
jafnað annars staðar. Fá lönd eru
því jafneftirsóknarverð heim að
sækja, einkum á þessum árstíma,
fyrrihluta aprílmánaðar, meðan enn
er sumar og eitthvert besta veð-
urfar sem þekkist. Suður-Afríka er
mjög hátt skrifuð sem áfangastaður
ferðamanna, einkum Cape Town,
sem er í tölu fegurstu borga heims
undir hinu tígulega, formfagra
Borðfjalli. Bestu hótel borgarinnar
eru að jafnaði þéttskipuð frægðar-
fólki víðs vegar úr heiminum. Stutt
er að fara að heimsfrægum kenni-
leitum, s.s. Góðrarvonarhöfða og í
hin frægu vínlönd. Waterfront-
hverfið niðri við höfnina sameinar
glæsilega verslunarmiðstöð og
fjölda vinsælla fjölþjóðlegra veit-
ingahúsa, þar sem lifandi tónlist og
hvers kyns uppákomur eru á tak-
teinum fram eftir kvöldi. Cape
Town státar af ríkulegu leikhúslífi,
óperu, tónleikum, ballett og menn-
ingarviðburðum. Þeim sem til
þekkja er ljóst að Cape Town og allt
héraðið í kring býður einhver bestu
og eftirsóttustu lífsskilyrði í heim-
inum. Ekki spillir að verðlag er sér-
lega hagstætt, eins og ferð sú, sem
Heimsklúbburinn-Príma hefur á
boðstólum um næstu páska í sam-
vinnu við Visa Ísland gefur til
kynna, þar sem heimsferð sem þessi
er á verði venjulegrar sólarlanda-
ferðar. Í fyrra hafði Ríkisútvarpið
viðtal við Íslendinga búsetta í Cape
Town í 10 ár. Jóni Möller og Sonju
Magnúsdóttur bar saman um að þau
byggju í Cape Town vegna þess að
þau hefðu ekki enn
fundið stað sem jafnað-
ist á við borgina, þótt
ekki væri hún gallalaus.
„Blómaleiðin“
og Durban
Til að kynna Íslend-
ingum meira af dásemd-
um náttúrunnar í Afr-
íku um næstu páska er
einnig boðið sambland
af dvöl í Cape Town og
ferð eftir hinni svoköll-
uðu Blómaleið, sem
telst til fegurstu akst-
ursleiða í heimi. Sá val-
kostur er nú næstum
uppseldur, og vonandi
láta farþegar ekki hug-
fallast, hafi þeir lesið grein Kára
Þórs. Kannski er þó rúsínan í pylsu-
endanum vikudvöl á stærsta bað-
stað Afríku, Durban, sem er ótrú-
legt sambland austurs og vesturs,
þ.e. Asíu, Afríku og Evrópu, einn
litríkasti staður heims.
Þar í grennd eru fræg náttúru-
undur og eitt fegursta landslag
heims í Drekafjöllum og „Dal hinna
1.000 hæða“.
Hvergi í heiminum er jafnauðvelt
að komast í alvöru safari úti í nátt-
úrunni að virða fyrir sér ótrúlega
fjölbreytni dýralífs, fugla og gróð-
urs. Dagsferð er á einhverjar fræg-
ustu villidýraslóðir heims í
Hluhluwe og Umfolozi, en það er
elsta friðað svæði villidýra í heim-
inum, sem t.d. bjargaði hvíta nas-
hyrningnum frá útrýmingu. Þarna
er hægt að sjá öll stóru villidýrin,
hina fimm, þ.e. ljón, fíla, vísunda,
nashyrninga og hlébarða, sé heppn-
in með, en ferðast er um svæðið í
opnum safaribílum undir leiðsögn
innlends sérfræðings, sem veit allt
um dýrin, hætti þeirra og líklegan
verustað hverju sinni.
Ópólitísk ferð á
vit náttúrunnar
Ferðalög verða sífellt gildari þátt-
ur í lífsmunstri almennings. Frá
litlu landi eins og Íslandi er varla
von á mikilli fjölbreytni í vali eft-
irsóknarverðra ferða út í heiminn til
að fræðast, efla þekkingu sína og
lífssýn. Þó hefur Heimsklúbbnum
tekist þetta um langt skeið og efnt
til ferða um allar álfur heims með
ágætum árangri. Sumir hafa lagt
stein í götu þessa menningarstarfs,
en flestir viðurkenna það og meta
að verðleikum.
Það er vissulega ábyrgðarhluti
fyrir Morgunblaðið og Kára Þór
Samúelsson að rústa vandlega und-
irbúinni Afríkuferð með birtingu
fyrrnefndrar greinar. Mér er þó
nær að halda, að hér sé fremur um
óheppilega tilviljun að ræða, sem
getur haft afdrifaríkar afleiðingar,
heldur en ásetning um að spilla
bæði áliti Suður-Afríku og Heims-
klúbbsins, en ef sú yrði raunin hlýt-
ur það að kalla á eftirmál.
Kannski líta stjórnmálafræðingar
eins og Kári Þór á það sem hlutverk
sitt að bjarga heiminum með skrif-
um sínum. Ég hef aldrei gert mér
vonir um að fá bjargað heiminum,
en hins vegar haft löngun til að
kynna fólki fegurð hans og stór-
fengleik, sem gerir lífið vissulega
betra og þess virði að lifa því. Sú Af-
ríka, sem hann lýsir í umræddri
grein, blasir ekki við ferðamönnum.
Ég hef ástæðu til að álykta að Kári
Þór þekki ekki heim ferðamanna á
þeim slóðum, sem hér var lýst. Mér
finnst að hann ætti að kynnast þeim
heimi, áður en hann lætur ljós sitt
skína í fleiri greinum, og býð hann
hér með velkominn að taka þátt í
stórkostlegu ferðaævintýri í Afríku
um næstu páska. Það gæti orðið síð-
asta tækifæri frá Íslandi í áraraðir,
því að engin efni eru til að end-
urtaka slíka ferð fyrr en e.t.v. eftir
áratug.
ALDINGARÐUR
SUÐUR-AFRÍKU
Ingólfur
Guðbrandsson
Það er eins og þetta
yndislega land sé
ofurselt öfgafullum
skoðunum skilnings-
lausra manna, sem
þykjast vita betur en
allir aðrir og eru ávallt
tilbúnir með uppgjör og
patentlausnir, segir
Ingólfur Guðbrands-
son, í svari við grein
Kára Þórs Samúels-
sonar um Suður-Afríku.
Höfundur er tónlistarmaður og
ferðafrömuður, forstjóri Heims-
klúbbs Ingólfs.
Nýr og spennandi áfangastaður...
AZOREYJAR
Friðsælar og fallegar eyjar
Vestan Portúgals eru Azoreyjar. Eyjarnar 9 eru friðsælar og
náttúrufegurðin heillandi og stórbrotin sem í draumi.
Við erum boðin velkomin til dvalar á stærstu eyjunni; San Miguel,
sem laðar fram rómantíska dulúð - alla daga ársins.
Vikuferð um páska
Dvalið er á 4ra stjörnu hóteli í Ponta Delgada á San Miguel.
Lagt af stað frá Keflavík að morgni 8. apríl (pálmasunnudags), flogið
með Flugleiðum til Frankfurt og áfram til Azoreyja samdægurs.
Heimferðin er annan páskadag, 16. apríl (aðeins 3 vinnudagar).
Á heimleiðinni gistum við eina nótt í Þýskalandi.
Nú er tækifærið, 113.865 krónur á mann
Azoreyjar - eyjarnar óþekktu í Atlantshafi segja sögu aldanna í hverju
spori. Þú getur verið einn með sjálfum þér, slakað á, notið útivistar og
dásemdar náttúrunnar, skoðað ágrip liðinna tíma auk þess
að kynnast eyþjóð með sögu. Matar- og vínmenning
(eigin vín) birtist okkur í höfugum veitingum.
AÐEINS 30 SÆTI Í ÞESSARI FERÐ
Ferðaskrifstofa
Guðmundar Jónassonar ehf.
Borgartúni 34, Rvík, sími 511 1515, www.gjtravel.is
Innifalið: Flug og dvöl í 2ja manna herb. á 4ra störnu hóteli í 7 nætur og eina nótt í
Þýskalandi. Kynnisferð um Ponta Delgada, flugvallarskattar og íslensk fararstjórn.
RÓMANTÍSKIR PÁSKAR

Ársalir- fasteignamiðlun
Ársalir- fasteignamiðlun


Ársalir- fasteignamiðlun
Ársalir- fasteignamiðlun

Atvinnuhúsnæði - Auðbrekka
ATVINNUHÚSNÆÐI TIL SÖLU
543 fm til sölu á
2. hæð. Hagstætt
verð. Getur selst í
tveimur einingum.
Einkasala.
Björgvin Björgvinsson, lögg. fasteignasali.
GENGI
GJALDMIÐLA mbl.is