Vísir - 18.08.1979, Blaðsíða 8

VÍSIR
Laugardagur 18. ágúst 1979
Útgefandi: Reykjaprent h/f
Framkvæmdastjbri: Davifi Gufimundsson
Ritstjórar: ólafur Ragnarsson
Hörfiur Einarsson
Ritstjórnarfulltrúar: Bragi Guðmundsson, Elias Snæland Jónsson. Fréttastjóri er-
lendra frétta: Guðmundur G. Pétursson.
Blafiamenn: Anna Heiður Oddsdóttir, Axel Ammendrup, Friðrik Indriðason,
Gunnar E. Kvaran, Gunnar Salvarsson, Halldór Reynisson, Jónina Michaelsdóttir,
Katrin Pálsdóttir, Kjartan Stefánsson, Oli Tynes, Páll Magnússon, Sigurður
Sigurðarson, Sigurveig Jónsdóttir, Sveinn Guðjónsson, Sæmundur Guðvinsson.
Iþróttir: Gylfi Kristjánsson og Kjartan L. Pálsson. Ljósmyndir: Gunnar V.
Andrésson, Jens Alexandersson, Þorir Guðmundsson. Útlit og hönnun: Gunnar
Trausti Guðbjörnsson, Magnús Olafsson.
Auglýsinga- og sölustjóri: Páll Stefánsson
Dreifingarstjóri: Sigurður R. Pétursson.
Auglýsingar og skrifstofur:
Siðumúla 8. Simar 88611 og 82260.
Afgreifisla: Stakkholti 2-4, simi 86611.
Ritstjórn: Síðumúla 14, simi 86611 7 linur.
Askrift er kr. 3.500 á mánufii
innanlands. Verð i lausasölu
kr. 180 eintakiö.
Prentun Blaðaprent h/f
Nu er abyrgðin okKar
Norsku loönuskipin landa nú afla sinum og fiskimjölsverksmiðjur f Noregi bræöa af
krafti þessa dagana. Nú er rööin komin aö islenskum loðnusjómönnum, en mikiö er I
húfi aö veiöar þeirra veröi innan þeirra marka, sem fiskifræöingar telja skynsamleg.
Norskir og íslenskir fiskifræð-
ingar hafa orðið sammála um
það eftir síðustu loðnurannsóknir
að íslenski loðnustofninn þoli síst
meiri veiði, en áður hafði verið
talið skynsamlegt að leyfa, en
það voru 600 þúsund lestir, á
sumar— og vetrarvertíðinni.
Þótt þrjóska sé hlaupín í
norska loðnusjómenn verðum við
að vona, að norskum stjórnvöld-
um takist að takmarka veiðar
þeirra við 90 þúsund lestir, eins
og fyrirhugað er.
Mikið er því í húfi, að íslensk
stjórnvöld sjái til þess að íslenski
veiðiflotinn fari ekki fram yfir
þau mörk, sem okkur eru ætluð
ásamt Færeyingum, á næstu
tveim vertíðum. Við verðum að
sjá til þess, að farið verði að ráð-
um fiskif ræðinga í þetta sinn.
Ljóst er að menn eru að vakna
til vitundar um, hve mikilvægt er
að fara að öllu með gát og f lana
ekki að neinu varðandi loðnu-
veiðarnar, ef við eigum að vera
vissir um að hægt verði að fara á
loðnuvertíðir í nánustu framtíð.
( því sambandi ber að f agna at-
hugunum, sem nú er verið að
gera fyrir tilstilli sjávarútvegs-
ráðuneytisins á því, hvernig hag-
kvæmast sé að stunda loðnu-
veiðar á miðum hér við land.
Þessar athuganir og útreikningar
fara fram í samvinnu við
vísindamenn og hagsmunaaðila
og verður meðal annars reynt að
vega og meta kosti og galla þess,
að úthluta hverju veiðiskipi á-
kveðnum aflakvóta.
Björn Dagbjartsson, aðstoðar-
maður sjávarútvegsráðherra
sagði í samtali við Vísi í fyrra-
dag, að almennt kæmi kvóta-
skipting réttlátar niður og skip-
stjórum væri í raun í sjálfsvald
sett, hvenær þeir veiddu sinn
hluta loðnuaflans. Veiðarnar
yrðu því ekkert happdrætti leng-
ur þar sem menn gætu skipulagt
þær með tilliti til hagkvæmni og
vissu að hverju þeir gengju.
Aftur á móti sagði Björn að
samkeppnin leiddi til þess að
menn færu 250 mílur norður í haf
til veiðanna, en með kvótaskipt-
ingu yrði hægt að bíða með
veiðarnar þar til loðnan kæmi
miklu nær landinu.
Forvitnilegt verður að sjá
niðurstöður þeirra aðila, sem nú
kanna rök með og á móti kvóta-
skiptingu, og aðrar leiðir varð-
andi veiði á því loðnumagni, sem
í okkar hlut kemur.
Sérstök ástæða er til þess að
minna á þann stóra galla á kvóta-
fyrirkomulaginu, að það kemur í
veg fyrir að góðir aflamenn með
vel búin skip fái að njóta sín til
f ulls.
íslenskir loðnusjómenn hafa
beðið þolinmóðir í höfnum
undanfarnar vikur eftir leyfi til
þessað hef ja veiðarnar, á meðan
Norðmenn hafa dælt upp sínum
90 þúsund tonnum í Norðurhöf-
um. Vísir óskar þeim góðs gengis
á loðnuvertíðinni sem i hönd fer.
pistiHim
Axel
Ammendrup
skrifar:
Krossá - hvaö er ná haö?
„Krossá, maöur. Ætlaröu aö
drepa þig, eöa hvaö? Veistu
ekki hvaö margir hafa drukkn-
aö í Krossá: Aö fulloröinn
maöur skuli vera svona óþrosk-
aöur. Lestu ekki blööin, eöa
hvaö? Hvers vegna feröu ekki
bara til Þingvalla?
Þetta er sýnishorn af skráö-
um viöbrögöum viö þeirri yfir-
lýsingu minni, aö ég ætlaöi aö
berja ólýsanlega náttúrufegurö
Þórsmerkur augum. Þangaö
haföiégekki komiö i rúm tólf ár
og í eina skiptiö, sem ég kom
þangaö, var þaö svo snemma
árs, aö gróöur varekkifarinn aö
taka viö sér. Þaö var þvi
sannarlega kominn timi til aö
endumýja kynnin viö þjóögarö-
inn og þar sem undirritaöur átti
torfærubll, var ekki eftir neinu
aö biöa.
Ættingjar minir og samferöa-
manna minna tilvonandi héldu
uppi stööugum áróöri gegn
Krossá. Ain, sem ég minnist Ur
æsku sem vingjarnlegrar og
hættulausrar sprænu (þaö var
snemma vors), var nú oröin aö
sliku beljandi stórfljóti, aö
Þjórsá, Hvltá og Jökulsá á
Fjöllum til samans heföu getaö
fariö heim og lagt sig.
Viö vfsuöum öllum stóryröum
á bug. Flest eöa öll slysin I
Krossá hafa jú oröiö vegna
glannaskaps og óaögæslu.
Föstudagurinn, þegar feröin
skyldi hafin, rann upp. Veöriö
var fagurt, sólskin og lygnt. Þaö
var erfitt aö sitja inni á loftlaus-
um ritstjórnarskrifstofunum.
Vinnudegi lauk og timi kominn
til aö leggja upp.
Þaö segir ekki af ferö okkar
fyrr en viö erum komin drjúgan
spotta inn á Þórsmerkuraf-
leggjarann, nema hvaö á Hellis-
heiöi kom þoka og rigning til
móts viö okkur. Þokan hvarf er
Hellisheiöinni sleppti, en rign-
ingin hélt tryggö sinni viö okkur
þar til viö komum aftur til
Reykjavikur.
A Þórsmerkurafleggjaranum
mættum viö Bronco-jeppa, sem
var á leiö i gagnstæöa átt.
Komiö var þreifandi myrkur og
þvi öruggara aö stoppa öku-
manninn og spyrja hann um
ástand vega og vatna. Sá
svaraöi, aö allar árnar væru
hreinn barnaleikur, nema
Krossá. Mikill vöxtur var kom-
inn I ána og hann átti I erfiöleik-
um meö aö komast yfir, vatn
haföi flætt inn i bilinn. Hinar
árnar voru hins vegar barna-
leikur. Vöxturinn i ánni var
skýröur meö rigningunum og
miklum hita, sem veriö haföi I
„gær” (annars einkennilegt, aö
þaö er sama hvert á land maöur
kemur, alltaf var hlýtt og gott
veöur i' „gær” eöa daginn eftir
aö maöur var þar).
Jæja, viö ætluöum hvort eö
var ekki yfir Krossá um nóttina,
viö ætluöum aö tjalda inn viö
svokallaöa Bása, en Básar eru
„okkar” megin Krossár.
Viö ókum yfir smálæki og
pytti og vorum sammála
Broncomanninum I þvi, aö
árnar væru barnaleikur. Viö
vorum farin aö skyggnast um
eftir Krossá og Básum, þegar
allt I einu opnaöist fyrir okkur
mikiö jökullón.
Sökum þess hve dimmt var
oröiö, sáum viö lóniö og jökulinn
varla fyrr en viö vorum komin
ofan I lónið. Þaö virtist engin
leiö yfir — straumþungt og
glæfralegt vatnsfall á aöra hönd
en stöðuvatn, Isjakar og jökull á
hina. Meö þvi aö -skyggnast um
vel og lengi með hjálp bílljós-
anna og vasaljóss, sáum viö
hvar hjólför komu upp úr lón-
inu, hinumegin viö þaö. Þetta
var alveg á mörkum árinnar
straumþungu og stööuvatnsins
meö ofvöxnu ismolunum.
Viö lögðum I stööuvatniö og
allt gekk vel, þar til viö náöum
vatnsfletinum. Vatniö náöi
strax upp aö huröum. Svo fór
framendinn ofan i hyl og bílljós-
in lýstu ekki annaö upp en
mjólkurhvitt vatnið.
En allt fór vel aö lokum,
annars heföi ég ekki getaö
skrifaö þessa rómatisku ferða-
lýsingu. Billinn fór létt (þannig
lagaö) með iskælda stööuvatniö
og lyfti sér laglega upp á bakk-
ann hinumegin.
„Erum viö ennþá lifandi”,
sagöi einn samferöamaÖurinn.
„Ef þetta á að teljast barna-
leikur, þá list mér ekki á
Krossá”.
Morguninn eftir ætluöum viö
aö leggja I Krossá. Viö tókum
upptjöldinog ókum aðánni. Viö
fylgdumst þar meö þvi hvernig
aörir bilar færu yfir ána og
gerðum svo alvegeins. Auövelt.
Svo þetta var þá allt og sumt!
Krossá var þá mun auöveldari
en jökullóniö! Skálavörðurinn
sagöi mér, aö slysin I sumar
heföu öll oröiö vegna vangæslu
eða af klaufaskap. Fyrr um
sumarið voru til dæmis einir tiu
jeppar i þrautakóng i ánni. Sá,
sem festisig varöaö fara aftast
I rööina.
Viö kviöum ekki morgundeg-
inum, þó viö þyrftum aö fara
aftur yfir Krossá. Viö tjölduöum
og notuöum góöan dag til
náttúruskoöunar og andlegrar
hvildar.
Morguninn eftir vöknuöum
viö viö notalegt hljóö sem
kemur þegar regndropar falla á
tjald. Viö ætluöum aö fara i
I
langa gönguferö og leggja,'seint
af staö heim. Ég gekk niöur aö
hreinlætisaöstööunni til aðskola
af mér stirurnar. Frá hrein-
lætisaöstöðunniséstyfirvaöið á
Krossá. Ég leit þangað I gamni ,
en þar mætti mér allt annaö en
skemmtileg sjón. Ain haföi
vaxið gifurlega um nóttina og
breytt sér. Þarna var fjöldi
jeppa og manna, en þeir siðar-
nefndu gengu fram og til baka á
árbakkanum og skimuöu út yfir
ána. Þarna mátti lika sjá
Broncojeppa, sem var eitthvaö
skelfing afturlágur.
Hásingin haföi brotnaö úti I
ánni og billinn missti undan sér
afturöxulinn og hjólin. Þaö voru
fjórir i bilnum og einn þeirra
haföi næstum fariö sömu leiö og
hjólin þegar hann ætlaöi aö
festa taug i bilinn. Þaö bjargaöi
honum aö hann hélt I taugina.
Billinn haföi svo veriö dreginn I
land og nú var veriö aö leita aö
nýju vaöi yfir ána.
Ég er ekki morgunhress
maöur aö eölisfari en þennan
morgun haföi ég vaknaö til llfs-
ins, fullur lifsgleöi og vona. Viö
þessa sjón hrundi heimur minn
hins vegar til grunna. Hvern
sjálfan fjárann var ég aö flækj-
ast upp i óbyggöir til þess eins
að láta ómerkilega á eyöileggja
fyrir mér bilinn? Ég hefði
heldur átt að fara til Þingvalla
— eöa bara aö vera heima.
NU voru allar náttUruskoöanir
úr sögunni. Nú var bara aö
komaséryfirbölvaöa ána, en fá
sér stuttan, en afdrifarikan
sundsprett ella.
Til öryggis var taug fest I bil-
inn minn og hinn endinn var
festur iaflmikinn jeppa, sem fór
tafarlaust út I ána. Hann komst
yfir án teljandi erfiöleika, en
assviti var áin annars djUp og
straumhörö. Nú var komið aö
okkur. Jeppinn á hinum bakka
árinnar fór af staö og taugin
hertist og taugar okkar herpt-
ust.
„Stopp, stopp”, kallaði sam-
feröarmaöur minn. „Þetta er
brjálæöi! Billinn veltur bara!”
Mikið var ég feginn þvi, að ein-
hver skyldi koma þvi upp, sem
mér var efst i huga. Við fórum
út úr bilnum og spuröum viö-
stadda, hvort ekki væri til auð-
veldari leið. Eins og til dæmis
yfir jökulinn.
Eftir miklar fortölur settumst
viöinn i bilinn aftur. „Akiö ská-
halt með straumnum og stefniö
á vöröuna þarna”.
Nú uröu hundruö áhorfenda
vitni að þvi þegar ég snaraöi
bHnum i gir og lagði i sjálfan
höfuöóvin Þórsmerkurfara.
„Er billinn i fyrsta gir? Ertu
meö hann i lága drifinu?
Beygðu þama”, sagöi sam-
feröarmaöur minn og tók I
stýriö. Ég baröi á höndina og
hélt minu striki. Ég tók eftir þvi,
aö þaö strikkaöi ekki á tauginni
og sá siöan ástæöuna. Þaö var
langferðabill fyrir framan afl-
mikla jeppann og hann gat þvi
ekki farið neitt. Viö vorum al-
gerlega upp á sjálf okkur kom-
in!
En bíllinn komst þetta, öslaöi
ána hægt, en örugglega. Tor-
færutrölliö mitt lét ekki aö sér
hæöa. ó, hvað ég elska bilinn
minn!
Þaö sem eftir var leiöarinnar
gekk allt auöveldlega. Áin úr
lóninu var engin hindrun og
menn voru hættir aö spyr ja um
flothæfileika Lada-jeppans —
hann var orðinn jeppi meö jepp-
um.
—ATA