Vísir - 03.01.1980, Blaðsíða 16

vism
Miftvikudagur 2. janúar 1980.
Umsjón:
Katrin Páls-
dóttir ____
Tortlmlð
.ralhlððu-
hraðlest-
Hafnarbió — Regnboginn:
Tortimift hraftlestinni (Ava-
lanche Express)
Bandarlsk frá Lorimer Prod.,
gerft af Mark Robson
Handrit: Abraham Polonsky
byggt á sögu eftir Colin For-
bes
Kvikmyndun: Jack Cardiff
Tónlist: Allyn Fergusson
Leikstjóri: Mark Forbes
Aftalhlutverk: Robert Shaw,
Lee Marvin, Linda Evans og
Maximilian Schell
Þaft er oft furöulegt hvaft
frægir leikarar láta hafa sig I
aft leika i lélegum myndum.
Þessi mynd er eitt slikt dæmi,
og er þaö sérstaklega leiftin-
legt, aft sá frábæri leikari Ro-
bert Shaw skuli kveftja kvik-
myndaheiminn i svo lélegri
mynd, en hann lést af hjarta-
slagi skömmu eftir töku henn-
ar. Þaft sem ræfturferftinni hjá
þessum leikurum, eru eflaust
háar peningagreiftslur. Fram-
leiftandinn og leikstjórinn
Mark Robson heffti betur lagt
meiri peninga I gerft myndar-
innar og haft færri „stór-
stjörnur”.
kvikmyndir
Hanna Maria Karlsdóttir, Soffia Jakobsdóttir, Jón Hjartarson og
Kjartan Ragnarsson I hlutverkum sfnum I Kirsuberjagarfti Tsjekofs.
rún Asmundsdóttir var yndisleg
Ljúba, fögur og alltumvefjandi i
barnaskap sinum. Ef finna mætti
að einhverju, þá vantaöi helst
hinn tragiska undirtón á bak vift
yndisleikann.
Gisli Halldórsson var grátbros-
legur i orftsins fyllstu merkingu i
hlutverki bróöur hennar. Vift
fundum meira til meft honum en
öftrum, þvi aft þessi einskisnýti
bróöirskynjar óhamingjuna innst
inni.
leiklist
Bryndis
Schram
skrifar
Af öörum leikendum er mér
minnisstæð Valgerftur Dan i hlut-
verki fósturdótturinnar. Minnist
ég þess ekki aft hafa séö Valgerfti
gera betur. Varja er vinnudýrift,
skyldurækin og trygglynd. Hún
fær ekki þann, sem hún elskar og
verftur aft hverfa á braut til nýrra
starfa og nýrra húsbænda. Val-
gerður er ung Varja og kannski
þess vegna missir hún þrátt fyrir
allt ekki alla von, heldur kveöur
meö glampa i augunum. Hennar
biöur nýtt lif. Svona hef ég ekki
séft Vörju túlkafta áftur, en finnst
það alveg réttlætanlegt.
Jón Sigurbjörnsson er mátu-
lega rustalegur og hrjúfur Lópa-
kin, sem er blindaftur af grófta-
hugsjóninni og missir af hamingj-
unni fyrir bragftiö.
Hjalti Rögnvaldsson dró upp
sérkennilega mynd af stúdentin-
um Trofimov. Draumóramenn
eru heillandi, af þvi aft þeir trúa á
hugsjónina, en Hjalti vildi ekki
hafa hann þannig. Hann geröi
Trofimov næstum fráhrindandi,
og ég trúöi þvi ekki aft Anja léti
heillast, en hún var ákaflega fal-
leg og ljúf i höndum Lilju Þóris-
dóttur.
Of langt mál yrfti að telja upp
alla þá, sem koma vift sögu i
Kirsuberjagarftinum, en þau eru
öll ógleymanleg, þvi aö þau gáfu
myndinni dýpt og fyllingu. Þor-
steinn ö., Steindór, Soffia,
Hanna, Kjartan, Jón Hjartarson,
hvert um sig með skýrt mótaða
persónu, sem hvergi skeikafti.
Þaft er gaman aft geta óskaft Leik-
félaginu til hamingju meft þessa
siftustu sýningu ársins 1979 af
heilum hug i þeirri trú, aft stefna
sé tekin fyrir árift 1980.
Bryndis Schram
Robert Shaw I sinni siftustu
mynd
Magnús
Ólafsson
skrifar
Þaft er auöséft á myndinni aft
Mark Robson hefur ætlaft aö
sleppa vift alla erfiftleika I
gerft hennar meft þvi aft taka
hana meira efta minna i
stúdiói og þaft meft „rafhlöftu-
hraftlest” og gervisnjó, slikt
gengur ekki í nútima kvik-
myndagerft, þaft er svo auft-
séft, aft minnsta kosti i' þessari
mynd.
Efnisþráfturinn er eftir sögu
Colin Forbes, sem gefin hefur
verift út I islenskri þýftingu og
fjallar um yfirmann
KGB-leyniþjónustunnar sem
flýr frá Rússum til þess aft ná
sér niöri á þeim. Þaö er óhætt
aft segja aft þaft sé búift aft
margtönnlast á svipuftu efni.
Svo er upphaf myndarinnar
svo ruglingslega sett fram aft
þeir sem ekki vita söguþráft-
inn eru lengi aft átta sig á þvi
hvaft um sé aö vera.
Hvaft leikurunum viftkemur
þarf ekki mikla leikhæfileika
til aft leika i slikri mynd. Lee
Marvin leikur nú aldrei, hann
er bara þarna. Robert Shaw
reynir aö sýna eitthvaö, aftrir
eru ekki umtalsverftir, nema
þá kannski Maximiiian Schell.
Tónlist Allyn Fergusson er
þaft eina sem virftist I lagi I
þessari mynd.
Þaft má segja þaft um Mark
Robsonaft þaft er leiftinlegt aft
honum skyldi ekki takst betur
upp, þvi aft þetta var hans sift-
asta mynd, hann lést snögg-
lega eftir töku hennar. Mól.
voru drengir sem ætluftu aft læra
aft skipta bleyju og skeina og
skúra og snúa tökkum á þvotta-
vél, drengir sem ætluftu aft þekkja
börnin sinog konurnar sinar, fólk
sem aft stefndiaft þvi aft fjölskyld-
an yrfti ekki aö litlum einangruft-
um einingum paufandi sitt I
hverju horni meö augastaft á aft
klekkja á hinum einingunum.
Allt fyrir aft einn eilifftarung-
lingur, ein hugsandi kona og ein
þreytt húsmóftir höfftu sest niöur
og sett áblafthugsanirog vonir og
vonleysi.
Engin okkar haffti nokkru sinni
fundiö efta fengift aftra eins svör-
un og þaö hefur heldur ekki gerst
siftan. Vift fórum frá Akureyri
meft tárin i augunum (bókstaf-
lega, þaft var kalt) og fannst aö vift
heföum áorkað einhverju. Þaft er
ekki nóg aft finnast maftur eiga
erindi vift einhvern, ef erindift
dettur út á jólamarkaöinn og
hverfur sjónum i jólapakkana.
Vift fengum þá dásamlegu tilfinn-
ingu aft okkur heföi ekki skjátlast,
vift hefftum haft eitthvaö aft segja
og þaft heffti fengift fólk til aft
staldra vift og Igrunda málift,
jafnvel aft brjóta upp gamlar
heföir sem enginn veltir fyir sér
lengur hvort eiga rétt á sér sfta
ekki.
i •AB RESTA 79 - \ •AD RESTA 79 - ÞAÐ BESTA 79 - \ •AB BESTA 79
Uppleslrarlerð
lll Akureyrar
„Það besta sem komið hefur
fyrir mig á sl. ári geröist I upp-
lestrarferð á Akureyri”, sagöi
Auftur Haralds rithöfundur, þeg-
ar hún var innt eftir þvl eftir-
minnilegasta frá árinu 1979.
Viö fórum þrjár þangaft á bók-
menntakvöld hjá Menntaskólan-
um, Ása Sólveig, Hjördis Bergs-
dóttir og ég, og lásum úr „Hvunn-
dagshetjunni,” „Treg i taumi,”
og Hjördis las úr bdk Normu
Samúelsdóttur, „Næstsiftasti
dagur ársins.”
Þarna breiddum vift úr sálum
þriggja mjög ólikra kvenna sem
allar áttu þaö sameiginlegt aft
vera ekki ánægftar meö aft ganga
undir þörfum annarra heimilis-
manna eins og hverjar aftrar
hrærivélar efta þvottavélar, og
aftalmálift var einangrunin sem
konur vilja verfta fyrir inni á
heimilum.
A eftir upplestrinum urftu mjög
menningarlegar umræftur mill-
um vor og unglinganna, en þaft
fór fljótlega menningarbragurinn
afþeim, þær uröu æfti harltekeytt-
ar og m.a. kom fram aft heimur-
inn er fullur af mæftrum sem
borfta ekki heita máltiö árum
saman vegna þess aft þær eru
alltaf aft stökkva frá til aft skeina
einhvern i miftju máli.
Ungu mönnunum sem þarna
kappspurftu okkur þótti margt af
þvi sem viö vorum aö lesa upp
efta segja frá æöi ótrúlegt. Or
þessu varft tveggja tima umræfta
um kvennauppeldi fyrr á timum
(þegar vift vorum aö mótast fyrir
um 25árum siftan), árangur þess,
yfirvinnuna sem gerir karlmann-
inum ókleift aö vera annaft en
dagblaftalesari inni á heimilinu,
sambandsleysift sem skapast og
þessa viftloftandi tilfinningu kon-;
unnar aft vera afteins eitt af
heimilistækjunum.
Þegar vift stóftum upp til aft
fara var hópur vift borftift okkar,
sex drengir og ein stúlka, sem
hétu þvi' nánast meft höndina á
hjartastaft aft þau væru ekki
hlynnt félagslegu fyrirkomulagi
sem gerfti þeim ómögulegt aft
vera feftur barna sinna. Þarna
„Einn eillfðarunglingur, ein hugsandi kona og ein þreytt húsmó.ðir
höfðu sest niöur og sett á blað hugsanir og vonir og vonleysi”.
- pað eftir-
minnilegasta
segir fluður
Haraids
VEROLD
SEM VAR
Kirsuberjagarðurinn
eftir Anwtn Chekov
Leikstjóri: Eyvindur Erlendsson
Leikmynd og búningar: Steinþór
Sigurðsson
Þýðing: Eyvindur Erlendsson
Lýsing: Daniel Williamsson
Þaft er i senn ljúft og sárt aft
stiga úr formleysi og ringulreift
tuttugustu aldarinnar inn i ver-
öld, sem einu sinni var, Rússland
fyrir byltingu. Vift stigum inn i
hina „tryggu” veröld aöalsins,
þessarar iöjulausu og einskisnýtu
forréttindastéttar sem saug blóft-
ift úr ánauftugum bændum og
bar ekkert skynbragð á samtift
sina, skildi ekki örlög sin.
Sólin er hátt á lofti, kirsuberja-
trén i fullum blóma, en yfirstéttin
flýtur sofandi aft feigftarósi. Hún
er i þann mund að leysast upp,
ættaróftölin eru aft falla i hendur
óprúttinna, hálfmenntaöra
bændasona, og allt er falt fyrir
peninga — lika fegurftin.
Þessi unaftsfulli kirsuberja-
garftur er ekki annaft en RUsslán'd
i bk nitjándu aldar. Hann er
heimurinn I hnotskurn. Ljúba
Ranefskaja, óftalseigandi, er tákn
hinnar hnignandi yfirstéttar, en
eillfftarstúdentinn Trofimov er
talsmaftur höfundar. Hann litur
fram á veginn, boöar nýja tima,
frelsi til handa hinum kúguöu og
endalok arftræningjanna.
Chekov skrifar Kirsuberja-
garftinn um aldamótin, þegar enn
eru tveir tugir fram aft byltingu.
Samt er eins og hann sjái það,
sem koma skal, sjái fyrir byltingu
öreiganna. Og hann er fagnandi.
Engu aft siftur hefur hann djúpa
samúft meft þessari fögru og fá-
nýtu veröld. Þaft er tregi i rödd
hans og eftirsjá. En hann veit, aó
breytingin er óhjákvæmileg, hvaft
svo sem hún boöar.
Ljúba Ranevskaja og bróftir
hennar, Gaev, eru yndislegt fólk,
sem allir elska þrátt fyrir ein-
feldni þeirra og utanveltuhátt. En
úr þessu verður þeim ekkert til
bjargar, og vift grátum örlög
þeirra. Þegar hinn fjörgamli og
saufttryggi Firs lokast inni og
gleymist i leikslok, þá vitum viö,
aft um annaft er ekki aft ræfta, þvi
aft hann og hans likar eiga sér
enga von i hinni nýju veröld.
Mér finnst leikstjórinn Eyvind-
ur Erlendsson hafa brugöift nýrri
birtu og nýjum skilningi i þetta
gamla undurfagra verk Chekovs.
Bæfti er, að þýðing hans er fersk
og safarik, hún færir verkift nær
okkur i timanum og gerir þaft aft-
gengilegra i öllum skilningi. Auk
þess hlýtur stjórn hans á túlkun
aft mótast mjög af þvi, aft hann
hvefur dvalist i landinu, þekkir
skaplyndi og lifsstil þessa fólks,
og getur gert þaft raunverulegra
en ella. Undirtónninn er mjög
skýr, það er festa og hnitmiftun i
stjórn hans og andrúmsloftift
þrungið trega og uppnámi tilfinn-
inganna. Sérstaklega er mér
minnisstætt atriftift i lundinum i
öftrum þætti. Fallegt samspil,
loftift lævi blandift, en átökin öll
undir yfirborðinu. Stemningin
ljúfsár.
Til aft ná fram svona sterkum
áhrifum þarf allt aft spila saman,
leikur, umgerft og rétt lýsing.
Leikmynd Steinþórs er ótrúlega
hagkvæm og einföld i fjölbreyti-
leik sinum. Hún undirstrikar
ásamt með góftri beitingu ljósa
þessa heitu rússnesku stemningu.
Mér fannst leikendur allir
stefna að sama marki og gera
betur en nokkru sinni fyrr. Guft-