Vísir - 21.02.1980, Blaðsíða 23

23
Fimmtudagur 21. febrúar 1980
Umsjón:
Hannes
Sigurðsson
Benedikt Árnason leikstjóri.
Oddur Björnsson rithöfundur.
utvarp kl. 21.15:
LeikriliD ..Kvintett"
. Leikritið ,,Kvintett”,
eftir Odd Björnsson,
verður flutt i kvöld i út-
varpinu og er leikstjóri
þess Bénedikt Árnason.
Leikritið segir frá rithöfundi,
sem kemur heim og hittir fyrir
ókunnan mann í herberginu sínu.
Hann neyðist til að segja þessum
óboðna gesti frá þvi sem á daga
hans hefur drifiö, hvort sem það
er satt eða logið, eða einhver-
staðar þar mitt á milli.
Þetta mun vera mjög óvenju-
legt leikrit i sakamálastll, er
skilur eftir margar spurningar.
Ef til vill verður þeim ekki öllum
svarað, að minnsta kosti ekki I
fljótu bragöi.
I hlutverkum eru Þorsteinn
Gunnarsson, Róbert Arnfinnsson,
GIsli Alfreösson, Margrét Guð-
mundsdóttir og Þórhallur Sig-
urösson. Flutningur leikritsins
tekur 40 minútur.
H.S.
utvarp kl. 20.00:
HEFUR LEIKID
IHÁLFA ÖLD
„1 þessum fyrra þætti af
tveimur, þar sem ég spjalla viö
Þóru Borg, leikkonu, mun ég
ræða við hana um æsku hennar I
bænum”, sagði Ásdis Skúladóttir,
félagsfræðingur, spyrill þáttar-
ins, en auk þess mun Sigurður
Karlsson lesa tilvitnanir.
Þóra Borg hefur alla tið veriö
mikið tengd leikhúslifinu, þar
sem móðir hennar var frú Stefa-
nía Guðmundsdóttir, leikkona og
faðir Borgþór Jósefsson, bæjar-
gjaldkeri. Þau voru miklir fram-
ámenn hjá Leikfélagi Reykjavlk-
ur og voru I þeim hópi sem stofn-
aði þaö félag. Þóra byrjaði barn-
ung að leika. Hún átti mörg syst-
kin, sem öll léku meira og minna,
og komu á einhvern hátt á sviö.
I fyrsta þættinum segir Þdra
frá ýmsum atburðum I leikhúsinu
og úr lífinu heima hjá sér. Einnig
verður komið inn á bæjarllfiö á
þessum tima. Sagði Asdis að rætt
yrði um leikferil og llf leikkon-
unnar fram og til baka.
Þóra hefur leikið dálltið I kvik-
myndum upp á slðkastið, og má
þar nefna Brekkukotsannál og nú
síðast Paradlsarheimt.
Þóra Borg f hlutverki sinu I Brekkukotsannál.
Otvarp kl. 19.35:
dagiega mál
Okkar
„Þátturinn snýst um islensk-
una sem talað mál og meðferð
hennar”, sagði Helgi Tryggva-
son, fyrrum yfirkennari, sem
flytur þáttinn Daglegt mál I
kvöld.
Helgi sagði að það væri mjög
mikilvægt að æskan lærði að
koma fram og tala frjálslega, og
myndi hann gera þaö að aðalum-
talsefni þáttarins. Sagði hann að
unga fólkið ætti að bera sig vel og
vera ófeimið I framsögn sérhvers
málefnis. Auk þess sagði hann að
við sinntum framburðarkennslu
minna en aörar þjóðir-sem kæmi
fram á ýmsan hátt, m.a. I þvl hve
stúdentum og unglingum væri
ósýnt um aö taka til máls. Leggja
yrði rlkari áherslu á góðan fram-
burð, allt frá barnaskólum og upp
skólabrautina.
Helgi hafði I mörg ár á hendi
formlegar framsagnarfæringar,
fyrir bæöi stúdenta og aðra, hjá
Freysteini Gunnarssyni I
Kennaraskólanum. Hefur hann
áöur fjallaö um framburö I út-
varpinu og skrifaö um hann fjöl-
margar greinar. — H.S.
Helgi Tryggvason fyrrum yfir-
kennari.
útvarp
12.00 Dagskráin. Tónleikar.
Tilkynningar.
12.20 Fréttir. 12.45 Veður-
fregnir. Tilkynningar.
Tónleikasyrpa. Léttklassísk
tónlist, dans- og dægurlög
og lög leikin á ýmis hljóö-
faeri.
14.45 Til umhugsunar. Karl
Helgason og Vilhjálmur Þ.
Vilhjálmsson fjalla um á-
fengismál.
15.00 Popp. Páll Pálsson
kynnir.
15.50 Tilkynningar.
16.00 Fréttir. Tónleikar. 16.15
Veðurfregnir.
16.20 Tónlistartlmi barnanna.
Egill Friöleifsson sér um
tímann.
16.40 Otvarpssaga barnanna:
„Ekki hrynur heimurinn”
eftir Judy Blume. Guðbjörg
Þórisdóttir lýkur lestri þýð-
ingar sinnar (10).
17.00 Síðdegistónleikar.
18.00 Tónleikar. Tilkynning-
ar.
18.45 Veðurfregnir. Dagskrá
kvöldsins.
19.00 Fréttir. Tilkynningar.
19.35 Daglegt mál. Helgi
Tryggvason fyrrum yfir-
kennari flytur þáttinn.
19.40 tslenskir einsöngvarar
og kórar syngja.
20.00 Leikkona I meira en
hálfa öld. Þóra Borg segir
frá lifi sinu og starfi I viðtali
viö Asdísi Skúladóttur. Sig-
urður Karlsson les tilvitn-
anir. Fyrri þáttur.
20.30 Tónleikar Sinfónlu-
hljómsveitar tsiands
21.15 Nýtt, islenskt útvarps-
leikrit: „Kvintett”
21.55 Einsöngur I útvarpssal:
John Speight syngur lög
eftir Gabriel Fauré og
Maurice Ravel. Sveinbjörg
Vilhjálmsdóttir leikur á
pianó.
22.15 Veöurfregnir. Fréttir.
Dagskrá morgundagsins.
22.30 Lestur Passiusálma
(16).
22.40 Reykjavikurpistill. Egg-
ert Jónsson borgarverk-
fræðingur flytur.
23.00 Kvöldhljómleikar.
23.45 Fréttir. Dagskrárlok.
HÖNDLAÐ MEÐ MENNINGUNA
Samtök nefnast Lif og land,
sem voru að enda við að þinga
um menninguna. Aðalhvata-
maður að stofnun þessara sam-
taka var Jón Óttar Ragnarsson,
matvælafræöingur, en á stofn-
unartima skildist manni helst
að samtokin ætluðu að gera
eitthvað i manneldismálum og
náttúruvernd. Nú hefur menn-
ingunni bætst þessi stóri liös-
auki, og hefur ekki skort stórar
ræður henni til fagnaöar. Undir-
búningurinn hófst raunar I
Morgunblaðinu með greinaröö
um menninguna eftir Jón óttar.
Þá hafa fjölmiölar varla I annan
tlma tckiö annan eins
menningarkipp og á meðan á
menningarþinginu stóö, og stóö
fjölmiölum opið að tala við hina
og þessa spekinga um styrkja-
málin og heildarfjárhag menn-
ingarinnar með tiiliti til þjóðar-
tekna.
Allt voru þetta þarflegir hlutir
á sinn hátt, en engu að sföur
svolitiö undarlegir, þegar þess
er gætt, að enn er ekki búiö að
ganga frá sjálfsögðustu
höfundarréttindum i landinu.
Hafa félagasamtök höfunda
yfirleitt haft þann háttinn á að
leita eftir fjárframlögum út á
menningarstofnanir, og þá sem
nota verk með höfundarrétti, en
siðan staöið I þvi meö reglu-
gerðum að hindra að höfundar-
rétturinn nái fram að ganga
nema að hluta vegna þess að
nota þarf höfundarféö til úthlut-
unar ýmiskonar. Ekki var eðli-
legt að þeir sem um þessi mál
fjölluðu á þinginu undir stjórn
Jóns Óttars, vikju svo mjög að
þessum málum. Þeir hafa mest
hagræöi af reglugerðunum.
Nú er alveg ljóst af þvi sem
fram hefur komið frá
menningarþingi matvælafræö-
ingsins, að enn vantar mikið af
styrkjum til menningarinnar
svo allir megi verða ánægðir.
Hið mikla styrkjatal leiðir
væntanlega til þess, að eitthvaö
rýmkist hagur menningarinnar
I framtlðinni, einkum þegar nú
situr rlkisstjórn, sem hefur heit-
iömenningunni stuðningi. Má ef
til vill vænta þess, að þegar
styrkir hafa veriö fengnir og
þeim hefur veriö útdeilt til
hinna^hávaðasömu og þurfandi,
fari binir aö geta notið
höfundarréttar slns I friöi.
Mundu þá skapast friðartlmar
og atvinnuleysi hjá óratorum.
Vilmundur Jónsson sagði:
Látið listina I friöi. Eftir menn-
ingarþingiö á Kjarvalsstöðum
er séð, að listin verður ekki látin
I friði meöan styrkjapólitlkin
stendur. Nú heyrir það undir at-
vinnurétt að ástanda listir en
ekki guösgáfu, og þeir sem
fólkið I landinu vili hafa inni á
gafli hjá sér I listum eru oftar en
hitt lltils metnir af reglugeröa-
fólkinu og þeim sem halda
menningarþingin. Enda sást
enginn listamaður á þessu
menningarþingi, sem nú var
haldiö, sem hefur náð umtals-
veröum vinsældum. En það seg-
ir auðvitað ekkert um listgildið
eins og sagt er. Það snertir
heldur ekki atvinnuréttinn til
listsköpunar, sem gengur fyrir
öllu, jafnvel listinni sjálfri.
Styrkjapólitlk listamanna er
hvimleiö. A sllkum
þingum er ekki talaö um
höfundarrétt, enda er hann ekki
mál sem þingað er um alla
jafna. Hann heyrir ekki til at-
vinnurétti, heldur mannrétti, og
þá er nú skörin farin að færast
upp I bekkinn ef á að fara halda
menningarþing um mannrétt-
indi. Hér eru árlega hirtar
stórar fjárhæöir af höfundum
með reglugeröum þeirra, sem
krefjast atvinnuréttar til list-
sköpunar, hvort sem sú list-
sköpun skiptir nókkru máli eða
ekki. Félög höfunda og
höfundarréttarstofnanir láta sig
ekki miklu skipta hvernig um
þau mál fer. Meðan réttir menn
eiga félögin og ráða reglugerð-
unum og geta komið saman til
mannþinga til að ræða styrkja-
málin, horfir þetta allt til betri
vegar I þeirra augum. Og
viðmiðunin i listinni er slfk, að
þótt hver einasti maöur I land-
inu hæfi strax I dag einhverja
listsköpun samkvæmt atvinnu-
rétti, myndi hvergi sjást mis-
munur. Svona er þetta gott.
Svarthöfði