Vísir - 17.04.1980, Blaðsíða 4

vtsm
Fimmtudagur 17. april 1980
Félagsmálanámskeið --mfc - —t. ao utan lllPPIIllIIpIIpllIIllpllÍllllllllppppIIII
Fimleikasamband Islands og kvennanefnd I.S.I. efna til félagsmálanámskeiðs dagana 2,- 4. mai n.k. ef næg þátttaka fæst. Þátttaka til- kynnist til skrifstofu Í.S.I. sími 83377 fyrir 27. apríl. i Einn mes li hugsuður i
Kvennadeild I.S.I. og fimleikasamband Is- lands. i Frakka gi snginn lyrir:
AUGLYSING
Rannsóknarlögregla ríkisins
Auðbrekku 61, 200 Kópavogi
Hér meðtilkynnist, að frá og með I4.apríl 1980
er aðalstarfstími rannsóknarlögreglu ríkisins
frá kl. 08:00 til kl. 16:10 hvern virkan dag.
Kópavogi, 16. apríl 1980
Rannsóknarlögreglustjóri ríkisins.
Afgreiðslumoður
ÓskQSt í
bílavarahlutaverslun strax
Tilboð með upplýsingum um oldur
og fyrri störf og hvor unnið síðost
sendist ougld. Visis
merkt „Ðílovorohlutir"
ÁSKRHT
ER
AUÐVELD!
/
Ég óska eftir að gerast áskrifandi að Visi
\
i 1
if. Nafn J
T
Heimilisfang
Sími
I
/
Sendu seðilinn til Vísis Síðumúla 8 eða hringdu
í síma 86611 og við sjáum um framhaldið.
garö
Jean-Paul Sartre,
I sem andaðist i fyrri-
nótt, mótaði upp úr ör-
væntingu og auðmýk-
ingu Frakka eftir ósig-
urinn i siðari heims-
styrjöldinni heimspeki,
| sem gerði hann að ein-
| um af áhrifamestu
' hugsuðum eftirstriðs-
| áranna.
INafn hans varð sam-
nefnari fyrir heimspeki
j „extentialista”, sem
Ifærði hinni nýju kyn-
slóð menntamanna
| nýjar vonir.
II leikritum sinum, smásögum
og ritgeröum boöaöi Sartre, aö
Imeiningarleysi heföarinnar
væri skref I átt til vonar og til-
gangsmeira llfs. — A þeim tlma,
Ísem ungt fólk fannst þaö afkró-
aö og ráöþrota, predikaöi
ISartre, aö út á eitt kæmi viö
hverjar kringumstæöur maöur-
Iinn liföi, honum væri frjálst aö
gefa tilveru sinni gildi.
„Maöurinn er til aö svo miklu
leyti sem hann er nógur sér.
■ Hann er þvi ekkert annaö en
Iheild geröa sinna, ekkert annaö
en ævi hans”, skrifaöi Sartre
Iáriö 1946.
Trúr slnum boöskap um
Isjálfsmeövitund fyrir tilstilli
hlutdeildar fylkti Sartre sér
Iundir byltingarfána öreiganna,
en kom þó einatt þeim á óvart,
sem reynt höföu aö draga hann i
I pólitlskan dilk. Þrátt fyrir
• vinstriafstööu slna var Sartre
Ieinstaklingssinna og fór oft ein-
förum I skoöunum. Samvisku
Isina setti hann I æösta dómara-
sæti og slna eigin ratvisi aö
Ifinna leiöina til þess aö veröa
sér nógur.
A hátindi vinsælda sinna og
frægöar var veist aö honum af
* sovéskum gagnrýnanda 1947,
Isem sakaöi hann um aö skrifa
„prófessora-bull”, og áriö eftir
Isetti Páfagaröur bækur hans
bannlista. — Þaö gefur nokkuö
Itil kynna, hve umdeildur
Jean-Paul Sartre var á báöar
- hendur.
Hann hallaöist lengst af til
vinstri og gagnrýndi stefnu
stjórnar De Gaulles og Banda-
rikjanna. En þrátt fyrir sam-
stööuna meö kommúnistum
gagnrýndi hann þá oft beisklega
og Sovétstjórnina. Hann for-
dæmdi innrásina I Ungverja-
land 1956 og Tékkóslóvakiu 1968,
sem hann stimplaöi „einskæra
og ómengaöa yfirgangsstefnu”.
Jean-Paul Sartre.
Þrátt fyrir uppreisnarkennt
hlutverk Sartres, sem æöi oft
var I andstööu viö þorra sam-
timamanna sinna, voru þaö fá-
ir, sem töldu hann ekki verö-
skulda viöurkenninguna, þegar
sænska akademian veitti honum
bókmenntaverölaun Nóbels
1964. — Landar hans sögöu, aö
þrátt fyrir allt fylgdi hann hinni
sögulegu frönsku hefö aö vera
siögæöispostulinn, sem gagn-
rýndi þjóöfélagiö.
Þaö var dæmigert fyrir
Sartre, aö hann neitaöi aö veita
Nóbelsverölaununum viötöku,
og sagöist ekki vilja láta gera
stofnun úr sér.
Jean-Paul Sartre fæddist i
Paris 21. júni 19051 borgaralega
fjölskyldu, en verömætamati
hennar átti hann slöar eftir aö
hafna. 1 endurminningum (Les
Mots) skrifaöi hann meö fyrir-
litningu um miöstéttarvenjur
æsku hans.
Sartre lauk námi I heimspeki
viö Ecole Normale Superieure,
en þaöan útskrifuöust margir
snillingar Frakka. Hann geröist
kennari I heimspeki, meöan
hann leitaöi sjálfur slns rétta
staöar 1 llfinu. Þvi þroskaskeiöi
sinu lýsir hann I fyrstu sögu
sinni, sem athygli vakti „La
Nausee”, en hún kom út 1938.
Þegar strlöiö brautst út 1939,
gekk Sartre I herinn. Hann var
tekinn höndum af Þjóöverjum
1940, en sleppt aftur næsta ár.
Til striösloka tók hann þátt i
baráttu andspyrnuhreyfingar-
innar samtimis því, sem hann
hélt áfram kennslu I heimspeki.
Um leiö vakti hann athygli á sér
sem leikritahöfundur. Fyrsta
leikrit hans „Les Mouches”
(Flugurnar), sem sett var á sviö
1942 I þýska hernáminu, geröi
hann aö hetju I augum franskra
menntamanna. Þar færöi hann I
nýjan búning grlsku goösögnina
um Orestes, sem hefndi morös
fööur sins meö þvi aö drepa
móöur slna og elskhuga hennar.
1 höndum Sartres fékk þessi
harmleikur gildi fyrir and-
spyrnuhugsjón Frakka. Nasist-
ar viröast hins vegar ekki hafa
skiliö hina duldu meiningu leik-
ritsins, og komu ekki I veg fyrir
aö þaö væri sýnt opinberlega.
Eftir frelsun Parisar hætti
Sartre aö kenna og sneri sér al-
gerlega aö ritstörfum. Lífsföru-
nautur hans, stoö og stytta I ell-
inni hefur veriö Simone de
Beauvoir, ein af frægustu skáld-
konum Frakka. Þau hafa bæði
veriö mjög félagsfræöilega
sinnuö. Bæöi voru eindregnir
andstæöingar og gagnrýnendur
Alslrstrlösins. 1960 kröföust þau
þess aö veröa handtekin og kærö
vegna hlutdeildar þeirra I
samningu og undirskrift yfirlýs-
ingar, sem studdi þá, er neituðu
aö gegna herþjónustu. Aðrir
undirskrifendur höföu sætt á-
kærum. Viö þeirri áskorun var
þó ekki oröiö, og hafa Frakkar
fyrir satt, aö De Gaulle forseti
hafi sagt, þegar lagt var til viö
hann, aö Sartre yröi handtek-
inn: „Maður dregur ekki
Voltaire fyrir rétt”. ■
Sartre var ákafur gagnrýn- |
andi hlutdeildar Bandarlkjanna _
I Vletnamstrlöinu og sat I for-
sæti „stríösglæparéttarhald-
anna”, sem breski heimspek- I
ingurinn Bertrand Russell, I
gekkst fyrir I Stokkhólmi 1967. I
Fordæmdi hann Bandarikin I
fyrir brot á alþjóöalögum. 1979 ■
snerist hann svo gegn kommún- |
istum Vletnams, sem hann haföi .
lengi stutt. 1 einu af þessu fáu ]
skiptum, sem hann kom fram
opinberlega fram á slöari árum,
var þaö til þess aö biöja Vestur- 1
lönd aö veita viötöku fleira |
„bátafólki” eins og flóttafólkið I
frá Vietnam hefur oft veriö I
nefnt.
Slöari árin hrakaöi heilsu ■
Sartre mjög. Hann varö hálf- |
blindur og ófær um aö lesa eöa ,
skrifa. Dró hann sig út úr
skarkala llfsins og kom mjög
sjaldan fram opinberlega.
i
Síðasta kæran
gegn inflíru
Dómari I Nýju Dehlí vísaöl fró
rétti máli, sem tekiö var gegn
Indiru Gandhi og flmm öörum
lyrir meinta misnotkun á jeppum
þess opinbera til kosningabaráttu
Kongressflokksins 1977.
Þetta var sföasta máliö, sem
eftir var af þeim, er höföuö voru
gegn Indiru eftir aö neyöar-
óstandsstjórn hennar heföi veriö
feiid I kosningunum 1977.
Dómarinn sagöi, aö þaö skorti
aliar sannanir til þess aö styöja
kæruna um misnotkun jeppanna.
Frönsku vfnin
Bretar voru stærstir kaupendur
aö léttum vinum frönskum ó slö-
asta ári, og keyptu létt og sterk
vin fyrir alls 1,76 milljaröa
franka.
Forseti útflutningssamtaka
franskra vinkaupmanna sagöi á
blaöamannafundi I fyrradag, aö
vinútflutningur Frakka heföi
numiö 11,2 miiljaröa franka á sfö-
asta ári, en þaö eru um 3% af öll-
um útflutningi Frakklands.
Næststærsti viösklptavinurinn
var Vestur-Þýskaland, sem
keypti frönsk vln fyrir 1,73 mill-
jaröa franka. Sá þriöji stærsti var
USA, sem keypti fyrir 1,50 mill-
jaröa.
Asama tlma fiuttu Frakkar inn
útlend vln, létt og sterk, fyrir
samtals 2,27 milljaröa franka.

Hræringar I Elnu Ynglngarráð
Siöustu daga hafa sérfræöingar
oröi varir jaröhræringa I eldfjall-
inu Etnu. Um ieiö hafa sést
reykjahnoörar stlga upp úr einum
glgnum.
1 september I vetur létu nlu
feröamenn lifiö, þegar þessi sami
glgur tók aö gjósa hrauni. Aö
þessu sinni þykja hræringarnar
svo óverulegar, aö óliklega sé gos
i vændum. Engu aö siöur er fylgst
vandlega meö þeim.
Leikkonan Aii MacGraw, fyrr-
um eiginkona Steve McQueen,
gefur kynsystrum slnum þaö ráö
til þess aö halda sér ungum langt
fram yfir þrltugsaldurinn, aö
binda trúss sitt viö karlmann,
sem er langtum yngri en konan
sjáif. Hún telur aö þaö sé á viö tlu
andlltslyftingar. Ali getur trútt
um talaö, þvl aö hún er sjáif fer-
tug, en litur út eins og táninga-
stelpa.