Morgunblaðið - 14.11.2001, Síða 17

VIÐSKIPTI/ATHAFNALÍF
MORGUNBLAÐIÐ MIÐVIKUDAGUR 14. NÓVEMBER 2001 17
Besti stuðningur
húðarinnar
T R Ú Ð U Á F E G U R Ð
RÉNERGIE
CONTOUR LIFT
Í tilefni opnunar stórglæsilegrar HYGEU snyrti-
vöruverslunar á 1. hæð í SMÁRALIND bjóðum við
viðskiptavinum
LANCÔME, þetta
glæsilega veski að gjöf.
Smáralind, sími 554 3960
Gjöfin þín
Þegar þú kaupir tvær
LANCÔME
vörur, þar af eitt krem.
SAMTÖK iðnaðarins hafa farið þess
á leit við iðnaðar- og viðskiptaráð-
herra að opinberum hlutlausum aðila
verði falið að gera athugun á þróun
munar á inn- og útlánsvöxtum ís-
lenskra lánastofnana undanfarin átta
til tíu ár. Þorsteinn Þorgeirsson, hag-
fræðingur Samtaka iðnaðarins, segir
í samtali við Morgunblaðið að SI óski
eftir því að kannað verði hvort bank-
arnir séu að gera út á óeðlilega hátt
vaxtaálag, hugsanlega vegna minnk-
andi samkeppni þeirra á milli. Að
hans sögn hefur ráðherra tekið vel í
beiðni Samtaka iðnaðarins.
Samtök iðnaðarins nefna vaxta-
mun og þjónustugjöld álagningu
bankanna fyrir veitta þjónustu og
telja þá þjónustu hafa hækkað í verði
undanfarin misseri. „Miðað við þær
tölur sem við höfum er ljóst að mun-
ur á innláns- og útlánsvöxtum bank-
anna hefur aukist verulega undan-
farin misseri. Opinber gögn um hver
hinn raunverulegi vaxtamunur er
liggja ekki fyrir og slík gögn þarf að
leggja fram,“ segir Þorsteinn.
Í útreikningum sínum áætla Sam-
tök iðnaðarins
fyrrnefndan
vaxtamun hafa
aukist úr 3–4% í
byrjun síðasta
áratugar í um 8%
nú. Grunnvextir í
bankakerfinu eru
þá dregnir frá
meðalvöxtum al-
mennra útlána.
„Þar fyrir utan er
vaxtamunur hérlendis sögulega
hærri en í nágrannalöndum okkar.
Eitthvað útskýrir það og við viljum
vita hvað það er,“ segir Þorsteinn og
bætir við að núverandi ástand sé erf-
itt félögum í Samtökum iðnaðarins.
„Við vitum að það eru einhverjar
forsendur fyrir aukningu í vaxtaálagi
síðustu misseri og það er þá vegna
vaxandi áhættu í útlánum og hærri
verðbólgu. Jafnframt eru vísbend-
ingar um að sú samkeppni sem ein-
kenndi bankakerfið fyrir nokkrum
árum hafi minnkað. Það er vel þekkt
að skortur á samkeppni getur leitt til
óeðlilegra verðhækkana. Það sem við
erum að biðja stofnanir á borð við
Fjármálaeftirlitið eða Seðlabankann
að kanna er hvort bankarnir séu að
gera út á óeðlilega hátt vaxtaálag.“
Eftirfarandi er úr bréfi Samtaka
iðnaðarins til iðnaðar- og viðskipta-
ráðherra:
„Samkvæmt þeim upplýsingum
sem Samtök iðnaðarins hafa getað
aflað sér hefur munur inn- og útláns-
vaxta íslenskra lánastofnana aukist
verulega og þóknanir fyrir veitta
þjónustu hækkað að sama skapi á
undanförnum misserum. Með öðrum
orðum hefur álagning lánastofnana
hækkað verulega. Okkur sýnist að
þessi þróun hafi fylgt miklum vaxta-
hækkunum hér innanlands en ber
auk þess vitni um minnkandi sam-
keppni á þessu sviði. Hagræðing
vegna aukinnar tækni og samþjöpp-
unar í fjármálaþjónustu virðist okkur
ekki skila sér til viðskiptavina þess-
ara fyrirtækja. Haldgóðar upplýs-
ingar um þessa þróun liggja hins
vegar ekki á lausu, hvorki hjá Seðla-
banka Íslands né hjá Fjármálaeftir-
litinu.“
Samtök iðnaðarins gagn-
rýna álagningu bankanna
Þorsteinn
Þorgeirsson
SJÁVARÚTVEGSRÁÐUNEYTIÐ
efnir til fyrirspurnaþings (public
hearing) dagana 16. og 17. nóv-
ember næstkomandi. Efnt er til
fyrirspurnaþingsins í kjölfar þess
að Hafrannsóknastofnunin komst
sl. vor að þeirri niðurstöðu að hún
hefði ofmetið verulega stofnstærð
þorskstofnsins. Var þetta annað ár-
ið í röð sem stofnunin komst að nið-
urstöðu í þessa átt og hefur ráðu-
neytið minnkað leyfilegan hámarks-
afla á þorski mikið frá því sem áður
var.
Á fyrirspurnaþinginu á að ræða
forsendur og aðferðir vísindamanna
á sviði stofnstærðarmats fiskstofna
frá ýmsum sjónarhornum og er til-
gangurinn að stuðla að opinni,
gagnrýnni og rökstuddri umræðu
um þetta mikla hagsmunamál allra
Íslendinga. Þungamiðja þingsins
verður umræða um aðferðir sem
beitt er við líffræðilegan þátt fisk-
veiðistjórnunarinnar, en jafnframt
eru tekin til umræðu atriði þar sem
hagfræði snertir viðfangsefnið. Fyr-
irspurnaþingið er öllum opið.
Fyrirspurnaþing
um hafrannsóknir
REKSTUR Delta hf. skilaði 497
milljóna króna hagnaði á fyrstu níu
mánuðum ársins en á sama tímabili í
fyrra nam hagnaðurinn 166 milljón-
um króna. Hagnaður fyrir afskriftir
og fjármagnsliði, EBITDA, nam
rúmum einum milljarði á fyrstu níu
mánuðunum og er það 32% af rekstr-
artekjum tímabilsins.
Delta tók við rekstri Pharmamed
Ltd. á Möltu í júlí sl. og er sá rekstur
nú í fyrsta sinn tekinn inn í uppgjör
félagsins auk reksturs söluskrifstofu
Medis Ltd. á Mön.
Rekstrartekjur samstæðunnar
námu rúmum 3,3 milljörðum króna
en voru á sama tíma í fyrra tæpir 1,5
milljarðar, hafa því ríflega tvöfald-
ast. Rekstrargjöld námu 2,5 millj-
örðum en voru 1,2 milljarðar í fyrra
og hafa því einnig tvöfaldast. Veltufé
frá rekstri nam 923 milljónum króna.
Eigið fé félagsins hafði í lok sept-
ember aukist um 569 milljónir króna
frá áramótum og var rúmur 2,1 millj-
arður króna. Arðsemi eigin fjár
reyndist 36,6% en var 14,6% um ára-
mót.
Tíföldun útflutnings frá 1998
Útflutningur Delta á árinu 2001
stefnir í að verða tífalt meiri en árið
1998, að því er segir í fréttatilkynn-
ingu. Tvö ný lyf fóru á markað í
Þýskalandi á árinu, samkvæmt til-
kynningunni. Annars vegar ofnæm-
islyfið lóratadín og hins vegar sýkla-
lyfið ciprófloxaxín, sem m.a. er notað
gegn miltisbrandi. Sala þessara lyfja
er sögð hafa farið verulega fram úr
áætlun og horfur fyrir síðasta árs-
fjórðung eru jafnframt sagðar góðar.
Þá eru horfur einnig sagðar góðar
fyrir árið 2002.
Delta úr 15%
í 37% arðsemi
ekki vegna þess að FÍB viti þetta
ekki. Það er bara vegna þess að þeir
vilja ekki segja frá þessu. Og það er
málflutningur sem við kunnum ekki
að meta, vegna þess að þessir afslætt-
ir myndu lækka meðalálagninguna
um þó nokkrar krónur.“
Kristján Ragnarsson, formaður
LÍÚ, gagnrýndi verðlagningu olíufé-
laganna harðlega á aðalfundi samtak-
anna í byrjun mánaðarins og vísaði
m.a. til mun lægra olíuverðs sem út-
gerðum byðist fyrir skip sín í Fær-
eyjum og taldi ástæðu til opinberrar
rannsóknar á verðmyndun á olíu hér
á landi.
Útsöluverð oft mörgum krónum
lægra en listaverðið
Tvö olíufélög eru starfandi Fær-
eyjum, hið danska Shell og norska
ríkisolíufélagið Statoil, og hafa þessi
fyrirtæki háð mikla samkeppni sín á
milli, að sögn Kristins. „Í gegnum tíð-
ina höfum við orðið varir við sam-
keppni frá þeim, þó ekki hérna á mið-
unum eða gagnvart íslenskum
skipum. Nema þegar verið er að
veiða fisk í bræðslu og hann liggur þá
eitthvað nálægt Færeyjum. Þá höf-
um við stundum orðið varir við að
heiftarleg undirboð hafa viðgengist
og þá sérstaklega frá Statoil,“ segir
Kristinn.
Að sögn Kristins fór kannski mest
fyrir brjóstið á stjórnendum Skelj-
ungs að formaðurinn hafi tekið undir
það með Útvegsbændafélaginu í
Vestmannaeyjum að einkum þyrfti
að skoða verðmyndun hjá olíufélög-
unum með hliðsjón af olíuverðinu í
Færeyjum.
„Þeir eru alltaf að bera saman verð
í Færeyjum við listaverð hjá íslensku
olíufélögunum, en sá listi er miklu
fremur viðmiðunarlisti heldur en
nokkru sinni verðlisti. Síðan takast
samningar við okkar viðskiptavini og
það fer bæði eftir umfangi og öryggi
viðskiptanna hvaða kjör við bjóðum
viðkomandi. Þetta veit jafnreyndur
maður og formaður LÍÚ mætavel og
betur en flestir aðrir. Engu að síður
fer hann út í að bera saman verðið í
Færeyjum og þetta listaverð okkar.“
Hver getur þá breytingin orðið á
raunverði á olíu til skipa frá lista-
verði?
„Það er mjög misjafnt en ég get al-
veg sagt að þegar best lætur getur
munurinn á útsöluverði og listaverði,
eins og það er á hverjum tíma, numið
mörgum krónum á lítra. Í flestum til-
fellum höfum við hjá Skeljungi í
nokkurn tíma boðið upp á tengingu
við heimsmarkaðsverð. Þá semjum
við um fastan kostnað til okkar en
viðskiptavinurinn eltir verðið sem er
hverju sinni á heimsmarkaði. Teng-
ing við heimsmarkaðsverð er mjög
gegnsæ verðlagning og við höfum
einmitt verið að hvetja okkar við-
skiptavini til að gera þetta, ekki síst
til að losna við tortryggnina. Þetta er
það sem ég kalla nútímaleg vinnu-
brögð og nútímalega samningatækni.
Að auki höfum við boðið viðskipta-
vinum að kaupa tryggingu, þ.e.
tryggingu fyrir því að verðið fari
aldrei upp fyrir ákveðna upphæð.
Viðskiptavinurinn nýtur þess þá allt-
af þegar verðið lækkar en þarf aldrei
að fara yfir ákveðið verðþak. Ef
tryggingin miðast t.d. við 110 dollara
hámarksverð hækkar verðið aldrei
meira þó svo heimsmarkaðsverðið
fari í t.d. 200 dollara. Til að fá slíka
tryggingu þarf að borga ákveðið ið-
gjald og þetta gerum við með því að
kaupa slíka samninga erlendis og
bjóða okkar viðskiptavinum.“
Kristinn segir það hafa vakið at-
hygli sína í ræðu formanns LÍÚ að
hann hafi lokið máli sínu með því að
segja að verð á skipaolíu hafi lækkað
um 3 krónur þennan dag og það hefði
gerst þannig að fyrst hefðu tvö félög
lækkað um 3 krónur og eitt félag um
2 krónur, en það hefði síðan einnig
lækkað um 3 krónur. „Og þetta kallar
hann samráð hjá olíufélögunum. Ef
þetta er að hans mati dæmi um sam-
ráð, þá held ég að hann verði að lesa
sér betur til, því þetta er einmitt lýs-
andi dæmi um hörku samkeppni.
Menn eru að elta þann sem er lægst-
ur vegna þess að þeir vita að annars
geta þeir ekki selt,“ segir Kristinn.
Varðandi kröfu um opinbera rann-
sókn á verðlagningu olíufélaganna,
sem fyrst kom fram hjá Útvegs-
bændafélagi Vestmannaeyja, segist
Kristinn ekki fyrst hafa áttað sig á
því hvers konar rannsókn gæti verið
um að ræða og hvort verið væri að
ásaka félag eins og Skeljung um glæp
sem taka þurfi til rannsóknar hjá lög-
reglu eða efnahagsbrotadeild ríkis-
ins. Að sögn Kristins hefur honum
síðan skilist að þarna væri átt við
rannsókn Samkeppnisstofnunar.
„En menn verða hins vegar að
muna hvað sú stofnun á að gera. Hún
á að skera úr um það hvort eitthvað
sé ólöglegt í gangi í samkeppni á milli
fyrirtækja og hvort menn séu að
beita með ólögmætum hætti aðferð-
um til að afla sér viðskipta. Sam-
keppnisstofnun hefur ekkert að gera
með verðákvarðanir hjá okkur eða
neinum öðrum.“
Mikil samkeppni kemur
í veg fyrir hækkun
Þá hafa Samtök iðnaðarins skorað
á iðnaðarráðherra að flýta skoðun
sem væri í gangi hjá Samkeppnis-
stofnun á verðlagningu hjá olíufélög-
unum. Kristinn segir að enginn viti
hjá Skeljungi hvers vegna Samtök
iðnaðarins hafi talið nauðsynlegt að
koma þessari áskorun á framfæri,
enda hafi samtökin ekki haft fyrir því
að beina athugasemdum sínum til
Skeljungs.
„Við vitum nokkurn veginn hvert
umkvörtunarefnið er hjá LÍÚ og
FÍB. En þetta þykja mér ekki mjög
rismikil vinnubrögð, að senda bréf til
opinberra aðila og krefjast skoðunar
en segja ekki aukatekið orð við okkur
hjá Skeljungi. Við höfum ekki hug-
mynd um það ennþá í dag hvert um-
kvörtunarefnið er. Ég hélt bara að
svona ynnu menn ekki í svona virðu-
legum samtökum.“
En myndi fyrirtæki eins og Skelj-
ungur ekki fagna rannsókn Sam-
keppnisstofnunar á því hvernig þið
standið að verðlagningu?
„Veistu hvað það er búið að gera
það oft? Svo oft að ég hef hreinlega
ekki tölu yfir það. Sannleikurinn er
nefnilega sá að samkeppnin á ís-
lenska olíumarkaðinum er svo mikil
að verðuppbyggingin hefur sáralítið
breyst og raunálagning ekki hækkað.
Með hliðsjón af þjóðfélagsaðstæðum
hjá okkur, þar sem íslenska krónan
hefur lækkað að verðgildi yfir 20% á
árinu, væri svo sem eðlilegt að álykta
að álagning fyrirtækja í innflutningi
þyrfti að hækka, ekki síst vegna
krónunnar og hækkandi kostnaðar
almennt. Þó eru dæmi um annað, eins
og í olíugeiranum, þar sem sam-
keppni kemur í veg fyrir það,“ segir
Kristinn.






 

      
 
 
! "
  # $% &'
"
  ()
$
($
(" 
 

*+,*-
. 
)
"   ( 
/!!
"





     
 



 01213

324
 



  
   
   
   

 

  








352


023







  
   
   
   

 

  

epj@mbl.is