Morgunblaðið - 15.11.2001, Blaðsíða 20

  
 
<1@C@D <EF1G1D.<1F7H 'H2"7HI "6)6"51F:"<1F7H "12/'DJH I/1D21KL M""@D71@I=HFC

' '('   
' '  '   ''  ' ; 5

'  
' 
'  '
('' 
( '  '   ''  '   ' !
!   +
=  +!6 ! 
! 3) !  B3
B 
;33
;7
; 
B A
;33
;A
; 3

21D'5
ÚTHLUTA þar sérstökum kvóta
á smáfiski til að koma í veg fyrir eða
draga út brottkasti að mati Hann-
esar Hólmsteins Gissurarsonar, pró-
fessors við Háskóla Íslands. Hann
segir umræður um brottkast í fjöl-
miðlum undanfarna daga á villigöt-
um.
Mikið hefur verið rætt um brott-
kast á fiski eftir að birtar voru
myndir sem teknar voru um borð í
tveimur íslenskum fiskiskipum fyrir
skömmu og sýndu umfangsmikið
brottkast. Hannes segir segir um-
ræðuna hins vegar á villigötum og í
raun út í hött. „Það er augljóst að
fréttamaður Sjónvarpsins, Magnús
Þór Hafsteinsson, er í krossferð
gegn kvótakerfinu og frétt hans af
brottkastinu var sviðsett og vinnu-
brögðin því ekki ósvipuð þeim sem
Grænfriðungar hafa stundað til að
vinna gegn selveiðum. Sviðsetningin
var þannig samsæri fréttamannsins
og óánægðs skipstjóra sem vantar
kvóta, í því skyni að níða niður
kvótakerfið. Og fjölmiðlar féllu kylli-
flatir fyrir sviðsetningunni.“
Hannes segir að engu að síður
verði að ræða brottkast í samhengi
við kvótakerfið. Hann bendir á að
samkvæmt nákvæmustu könnunum
og mælingum sem gerðar hafi verið
á brottkasti á Íslandi sé brottkastið
ekki eins mikið og talið var. Hann
segist þannig ekki sannfærður um
að brottkast sé eins alvarlegt og af
er látið en sé það metið þannig, þurfi
að leysa það innan kerfisins.
Skilgreining á veiðirétti
er ófullkomin
Segir Hannes að brottkast stafi
fyrst og fremst af því að skilgreining
á veiðiréttinum sé ófullkomin. Veiði-
réttur sé réttur til að veiða eina lest
af fiski en ekki ákveðna einstaklinga
af einhverri tegund. Sé þessi lest
sett saman af einstaklingum sem
eru misjafnlega verðmætir, þá sé
hætta á brottkasti.
Hannes segir að skilgreina þurfi
kvóta í sömu fisktegund á tvenns
konar hátt, annars vegar á smáfiski
en hins vegar á stórum fiski. „Vand-
inn er ekki sá að verið sé að veiða
misverðmætar tegundir, heldur sá
að verið er að veiða misverðmæta
einstaklinga sömu tegundar. Það
skapar hvatningu til brottkasts.
Með því að úthluta sérstökum kvóta
á smáfiski skapast ekki sami hvati,
því vitanlega yrði sá kvóti ódýrari.
Með þessum hætti myndi ekki borga
sig að kasta smáfiskinum, nema að
flutningskostnaðurinn í landi væri
orðinn mikill. Það er hins vegar ólík-
legt að flutningskostnaðurinn yrði
meiri en verðmæti aflans.
Við skiptum kvótanum nú þegar
eftir fisktegundum, þar sem ódýr-
asta tegundin er engu að síður tals-
vert mikils virði. Á sama hátt er
hægt að gera greinarmun á litlum
þorski og stórum þorski, rétt eins og
gerður er greinarmunur á til dæmis
þorski og ýsu.“
Hannes segir að Íslendingar og
Nýsjálendingar séu einu þjóðir
heimsins sem hafi komið sér upp
skynsamlegu fiskveiðistjórnunar-
kerfi. Þeir sem haldi öðru fram hafi
ekki skoðað fiskveiðistjórn í öðrum
löndum, þar sem fiskveiðar séu
reknar með miklu tapi og ríkis-
styrkjum. „Það er engu að síður
staðreynd að í kvótakerfi er inn-
byggður hvati til brottkasts en það
má heldur ekki gleyma því að í öðr-
um tegundum fiskveiðistjórnunar
tíðkast einnig brottkast, svo sem í
sóknarstýringu. Þess vegna þarf að
fínstilla kvótakerfið, þannig að kerf-
ið taki tillit til þess að einstakling-
arnir eru mismikils virði,“ segir
Hannes.
Fínstilla þarf kvótakerfið
Gera þarf greinarmun á stórum og smáum fiski, að mati Hannesar H. Gissurarsonar. Hann segist ekki sannfærður um að
brottkast sé eins alvarlegt og af er látið. Það sé þó staðreynd að í kvótakerfi sé innbyggður hvati til brottkasts
Morgunblaðið/Friðþjófur
Hannes Hólmsteinn Gissurarson segir engan vafa leika á því að myndir sem teknar
voru af brottkasti um borð í íslenskum fiskiskipum fyrir skömmu séu sviðsettar.
HAGNAÐUR Búnaðarbanka Ís-
lands nam 205 milljónum króna á
fyrstu níu mánuðum ársins og er
41% lakari afkoma en á sama tíma-
bili í fyrra.
„Afkoma þriðja ársfjórðungs var
heldur undir áætlun og skýrist það
alfarið af mjög erfiðum aðstæðum á
verðbréfamörkuðum og þeim áhrif-
um sem sveiflur á fjármálamörkuð-
um hafa á rekstrarafkomu bankans
hverju sinni,“ segir í tilkynningu frá
Búnaðarbankanum. Þá segir að al-
mennur viðskiptabankarekstur og
rekstur Lýsingar hafi á hinn bóginn
aldrei gengið betur.
Vaxtamunur eykst frá fyrra ári
Hreinar vaxtatekjur bankans jukust
um 51% frá fyrra ári og námu ríflega
4,3 milljörðum króna. Þar af jukust
vaxtatekjur um 65% og vaxtagjöld
um 71%. Vaxtamunur, sem er hlut-
fall mismunar vaxtatekna og vaxta-
gjalda af meðalstöðu heildarfjár-
magns bankans á tímabilinu, var
3,41% en var 3,23% árið áður.
Aðrar rekstrartekjur drógust hins
vegar saman um 44% frá fyrra ári og
námu nú 755 milljónum króna.
Mestu munaði þar um 715 milljóna
króna, eða 236%, aukningu gengis-
taps af annarri fjármálastarfsemi.
Önnur rekstrargjöld jukust um
17% frá sama tíma í fyrra og námu
rúmum 3,9 milljörðum króna.
Þá nam framlag í afskriftarreikn-
ing útlána 882 milljónum króna og er
það nær tvöfalt framlag ef miðað er
við sama tímabil árið 2000. Bankinn
á nú tæpa 3,4 milljarða til að mæta
hugsanlegum útlánatöpum og svarar
það til 2,14% af útlánum og veittum
ábyrgðum.
Útlánaaukning 37%
Hagnaður fyrir skatta nam 296 millj-
ónum króna en var 438 milljónir fyr-
ir sama tímabili í
fyrra. Í tilkynningu frá
bankanum segir að
miðað sé við núverandi
reglur um álagningu
tekjuskatts á lögaðila.
Hefði hins vegar verið
tekið af væntanlegum áhrifum lækk-
aðs tekjuskattshlutfalls, væri af-
koma bankans eftir skatta um 519
milljónir króna í stað 205 milljóna.
Útlán bankans jukust um 37% á
tímabilinu eða 41 milljarð króna og
námu 151 milljarði í lok september.
Skýring aukningarinnar er sögð að
langstærstum hluta tilkomin vegna
sameiningar Búnaðarbanka og Lýs-
ingar og gengisfalls krónunnar.
Hvað varðar horfur fyrir árið í
heild er áfram gert ráð fyrir að
markmið um 850 milljóna króna
hagnað fyrir skatta, náist.
Afkoma Búnaðarbanka
mun lakari en í fyrra
Framlag í afskriftareikning tvöfaldað og vaxtamunur eykst
HAGNAÐUR Granda hf. og dótturfyr-
irtækis þess, Faxamjöls hf., á fyrstu 9
mánuðum ársins 2001 nam 22 milljónum
króna, en á sama tíma árið 2000 var
hagnaðurinn 45 milljónir króna. Rekstr-
artekjur samstæðunnar á tímabilinu
námu 3.448 milljónum króna en 2.857
milljónum króna á sama tíma á síðasta
ári. Rekstrargjöldin námu í ár 2.911
milljónum króna en 2.533 milljónum í
fyrra.
Hagnaður fyrir afskriftir og fjármagns-
gjöld nam 986 milljónum króna en var
691 milljón króna á sama tíma árið áður.
Veltufé frá rekstri nam 803 milljónum
króna en var 518 milljónir króna á sama
tíma árið áður. Rekstrarhagnaður sam-
stæðunnar af eigin starfsemi var 536
milljónir króna en var 324 milljónir króna
á sama tíma árið áður. Hrein fjármagns-
gjöld námu 393 milljónum króna en voru
369 milljónir króna á sama tíma árið
2000. Hagnaður af sölu hlutabréfa í
Bakkavör Group hf. nam 558 milljónum
króna og er hann bókaður sem fjármuna-
tekjur meðal fjármagnsgjalda. Gengistap
samstæðunnar af erlendum skuldum
nam um 1.100 milljónum króna fyrstu 9
mánuði ársins. Í fréttatilkynningu kemur
fram að tap varð á rekstri Faxamjöls hf.
að fjárhæð 106 milljónir króna. Afkoma
flestra hlutdeildarfélaga var ekki við-
unandi og nam hlutdeild Granda hf. í tapi
þeirra um 121 milljón króna en þau skil-
uðu félaginu 61 milljón króna hagnaði á
sama tíma árið 2000.
Bókfært eigið fé Granda var í sept-
emberlok 4.158 milljónir króna og hefur
það hækkað um 166 milljónir króna frá
ársbyrjun. Eiginfjárhlutfallið er 33%. Á
tímabilinu greiddi félagið 9% arð til hlut-
hafa, 133 milljónir króna.
Minni hagnaður Granda
Gengistap af erlendum skuldum nam 1.100
milljónum króna fyrstu níu mánuði ársins