Morgunblaðið - 24.04.2002, Síða 19

LANDIÐ
MORGUNBLAÐIÐ MIÐVIKUDAGUR 24. APRÍL 2002 19
LANDBÚNAÐARHÁSKÓLINN Á HVANNEYRI
Hvanneyri - 311 Borgarnesi - 437 0000 - lbh@hvanneyri.is - www.hvanneyri.is
Háskólanám á Hvanneyri
www.hvanneyri.is Hyggurðu á háskólanám?
Umsóknarfrestur er til 15. júní 2002
Búvísindi
Fjölbreytt búvísindanám með áherslu á búfjárrækt, jarðrækt og bútækni
auk margra valgreina.
Landnýting
Námið fjallar um nýtingu lands og umhirðu með áherslu á skógrækt
og landgræðslu.
Umhverfisskipulag
Samspil skipulags, náttúru og félagslegra aðstæðna.
Fornám fyrir landslagsarkítektúr og önnur skipulagsfræði.
RÁÐSTEFNA um lífræna rækt-
un var haldin nýlega á Hvanneyri.
Þar komu saman flestir þeir aðilar
sem taka þátt í ferli þeirra vara
sem eru framleiddar hér á landi
undir þessum formerkjum, vott-
unaraðilar, framleiðendur, smá-
salar, heildsalar og fulltrúar neyt-
enda.
Ráðstefnan var í umsjón mið-
stöðvar um lífræna ræktun á
Hvanneyri. Í samtali við Morgun-
blaðið sagði Ríkharð Brynjólfs-
son, prófessor við Bændaskólann,
að vel hefði tekist til enda langt
síðan að allir þeir aðilar sem koma
að lífrænni ræktun hér á landi hafi
setið slíka ráðstefnu á sama tíma.
Ríkharð sagði að rauði þráður-
inn í framsögu þeirra sem létu til
sín taka á ráðstefnunni hafi verið
skortur á fjármagni sem þýddi að
nokkuð langur tími liði þar til
greinin skilaði arði.
„Það er ekki mikið um styrki
sem framleiðendur á þessum vett-
vangi geta nýtt sér og að flestra
mati er ríkisvaldið eini aðilinn sem
getur slíkt. Í nágrannalöndum
okkar hafa framleiðendur getað
sótt um styrki og sem dæmi er
hægt að nefna Danmörku, en þar
hefur ríkið markvisst hjálpað til á
þessum vettvangi og í Danmörku
eru t.d. lífrænar mjólkurafurðir
mjög stór hluti af heildarneyslu
Dana.“
Ríkharð sagði ennfremur að frá
árinu 1990 hafi framleiðsla á líf-
rænt ræktuðu kjöti ekki vaxið
eins mikið og vonir stóðu til. „Það
er ekki hægt að krefjast þess að
þeir sem stunda slíka framleiðslu
verði brautryðjendur alla sína tíð
og þurfi að færa fórnir til þess að
koma framleiðslunni á laggirnar.
Framleiðendur verða að sjá fram
á að reksturinn skili af sér arði og
það er dýrara að framleiða vöru
sem á að standast þær kröfur sem
gerðar eru.“
Fjölbreytnin í lífrænt ræktuð-
um mjólkurafurðum er ekki mikil
og aðeins tvö vörumerki í boði frá
íslenskum framleiðendum. Ný-
mjólk og AB-mjólk. Ríkharð sagði
að aðeins um 60 þúsund lítrar af
um 100 milljón lítrum á ársgrund-
velli væru úr lífrænni ræktun og
það væri greinilegt að hinn al-
menni neytandi gerði meiri kröfur
um vöruúrval á þessu sviði, en
skortur á lífrænt ræktaðri mjólk
byði ekki uppá að ný vörumerki
stæðu neytendum til boða.
Grænmeti sem vottað er sem
lífrænt ræktað hér á landi hefur
náð fótfestu á almennum markaði
og hafa framleiðendur farið þá
leið að selja bróðurpartinn með
áskriftarfyrirkomulagi og að
áhugasamir einstaklingar taki oft-
ar en ekki að sér að dreifa vörunni
í þéttbýli.
Ríkharð sagði að sala á græn-
meti gengi vonum framar og að
framleiðendur anni vart eftir-
spurn eins og málin stæðu í dag.
Lífræn ræktun gegn
ofnæmi og fæðuóþoli
Á ráðstefnunni kom fram að
mikil gróska væri í innflutningi á
lífrænt ræktuðum vörum hér á
landi og hafa stórmarkaðir tekið
við sér í þessum efnum og bæst í
hóp smásala sem lengi hafa verið
á markaðnum hér á landi.
Ofnæmi og fæðuóþol var ofar-
lega á blaði þegar leitað er eftir
skýringum á vexti í sölu á innflutt-
um vörum á þessu sviði. Ríkharð
sagði að í máli smásala sem og
heildsala hafi komið fram að sífellt
fleiri neytendur geti aðeins notað
lífrænt ræktaðar vörur og er talið
að enn frekari aukning eigi eftir
að koma fram á næstu árum.
Stjórnvöld hafa nú þegar álykt-
að að lífrænt ræktuð matvara sé
mikilvæg fyrir íslenskt samfélag
og tryggja þurfi að eðlileg
framþróun eigi sér stað á þessu
sviði. Ríkharð nefndi að bæði Al-
þingi og Búnaðarþing hafi ályktað
að auka þyrfti framleiðsluna á
þessu sviði.
„Það vantar hinsvegar skýrari
línur fyrir þá aðila sem nú þegar
eru á markaðnum og er þá aðal-
lega verið að tala um fjármagn til
handa þeim sem vilja fara inn á
þessar brautir. Margir bændur
hafa vilja og áhuga á að framleiða
lífrænt ræktað kjöt, grænmeti eða
mjólk, en telja sig ekki geta varið
slíka ákvörðun í ljósi þess að fjár-
hagsleg áhætta þeirra sjálfra er of
mikil eins og málum er háttað í
dag,“ sagði Ríkharð.
Fjárskortur
hamlar líf-
rænni fram-
leiðslu
Hvanneyri
ELDRI borgarar litu inn í lífs-
leiknitíma hjá 7. og 8. bekk í
grunnskólanum á dögunum, en
umræðuefni var einkum lífið á
Langanesi áður fyrr. Lífsleikni er
námsgrein sem er tiltölulega ný
af nálinni og útskýrði skólastjór-
inn, Esther Ágústsdóttir, hana í
stuttu máli þannig, að inn í lífs-
leiknitíma sé fléttað því sem gott
og gagnlegt er að vita og kunna
en er ekki í námsbókunum.
„Virðum hvert annað og verum
góð hvert við annað,“ sagði Esth-
er ennfremur.
Vangaveltur urðu um það í
bekknum hvers vegna byggðin á
Skálum fór í eyði en þar var fjöl-
mennt og blómleg útgerð fyrir
rúmlega hálfri öld. Léleg hafn-
arskilyrði frá náttúrunnar hendi
höfðu mikið að segja, einnig voru
samgöngur erfiðar.
Gamla fólkið mundi tímana
tvenna og nefndi m.a. fjöruga
dansleiki á Þórshöfn í gamla daga
þar sem harmonikka var hljóm-
sveitin og gamla félagsheimilið
var fullt út úr dyrum. Skálamenn
töldu ekki eftir sér að ganga um
30 kílómetra frá Skálum til Þórs-
hafnar til þess að dansa og slást
fram undir morgun, eins og sagt
var, og svo löbbuðu þeir aftur
heim. Unga fólkið bjóst ekki við
að leggja svo langa göngu á sig
fyrir eitt ball.
Hvernig var hægt
að lifa án GSM-síma?
Nemendurnir komu með ýmsar
fyrirspurnir til eldra fólksins og
umræður hófust um GSM-síma og
ágæti þeirra. Krakkarnir tíund-
uðu ágæti smáskilaboðanna, SMS,
en þau eldri spurðu af hverju þau
færu ekki frekar að hitta hvert
annað og notuðu símann minna.
„Þegar lagt var fyrir síma í sveit-
inni í gamla daga neitaði einn
bóndinn að láta leggja símalínu
heim til sín og skýring hans var
sú, að hann vildi miklu heldur fá
fólk í heimsókn til sín en að tala
við það í síma,“ sagði eldri kona
og var ekki sammála krökkunum
um nauðsyn þess að eiga GSM-
síma. „Jú, maður man frekar hvað
maður ætlar að segja í SMS-
boðunum, þá er maður bara einn
með símanum og stressast ekk-
ert,“ sagði unglingsstúlka. Spurn-
ingar vakna þá um hvort sam-
skiptahæfni unglinganna minnki
með símanotkuninni en það mál
varð ekki útrætt í þessum tíma
því bjallan hringdi og íþróttatími
beið unga fólksins en kaffi og
vöfflur þeirra eldri.
Ungir
og gaml-
ir í lífs-
leikni
Morgunblaðið/Líney Sigurðardóttir
Rætt um ágæti GSM-síma og smáskilaboða. „Skemmtilegra að hittast
heldur en að tala í síma eða senda smáskilaboð,“ segir eldra fólkið.
Þórshöfn
STURLA Böðvarsson samgöngu-
ráðherra og Sigurður Hermannsson
umdæmisstjóri Flugmálastjórnar og
fulltrúar úr samgönguráðuneytinu
flugu til Grímseyjar og afhentu flug-
vallarstarfsmanninum Brynjólfi
Árnasyni og Ragnhildi Hjaltadóttur,
umboðsmanni Flugfélags Íslands,
veggspjald sem hefur að geyma upp-
lýsingar um helstu réttindi flugfar-
þega. Veggspjaldið var útbúið í
framhaldi af ráðstefnu sem haldin
var í Lissabon í maí 2001 en þar hitt-
ust fulltrúar ECAC-ríkja og Evr-
ópusambandsins, ásamt fulltrúum
frá flugiðnaðinum. Veggspjaldinu er
ætlað að vekja athygli flugfarþega á
réttindum þeirra gagnvart yfirbók-
unum, slysatryggingum og fleiru.
Veggspjöldin munu verða sett upp á
öllum áætlunarflugvöllum landsins.
Ráðherra afhenti vegg-
spjald í flugstöðinni
Grímsey
Morgunblaðið/Helga Mattína
Sigurður Hermannsson, Brynjólfur Árnason, Sturla Böðvarsson sam-
gönguráðherra og Ragnhildur Hjaltadóttir í flugstöðinni í Grímsey.